Στην πιο κρίσιμη καμπή βρίσκεται η ελληνική οικονομία. Για πρώτη φορά εμφανίζονται θετικά αποτελέσματα, αλλά η διατηρησιμότητά τους παραμένει αμφίβολη. Εναπόκειται σ’ εμάς –την κυβέρνηση, τον κρατικό μηχανισμό, τους πολίτες– να διασφαλίσουμε ότι η διαφαινόμενη ανάκαμψη θα εδραιωθεί και θα αποκτήσει δυναμική.
Τα μηνύματα από τις αγορές είναι εδώ και μήνες ενθαρρυντικά. Το ίδιο και οι δηλώσεις Ευρωπαίων πολιτικών και τεχνοκρατών. Παρά την αρχική αντίθεση και εν συνεχεία διστακτικότητα, η τρόικα δέχθηκε το πιο αισιόδοξο σενάριο της ελληνικής πλευράς για τα δημοσιονομικά μεγέθη, που τελικά επιβεβαιώθηκε.
Ο μηχανισμός αρχίζει να αποδίδει. Η Ελλάδα δεν θα γίνει ποτέ Γερμανία, αλλά η χώρα αλλάζει. Η χθεσινή επίσημη πιστοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος από τη Eurostat ήρθε να επιβεβαιώσει τη θετική εξέλιξη. Μετά τις ευρωεκλογές θα αρχίσει και η συζήτηση για ελάφρυνση του χρέους, που όλα δείχνουν ότι θα εστιάσει σε επιμήκυνση των δανείων και περαιτέρω μείωση των επιτοκίων, παρότι οι αγορές επιμένουν να ζητούν «κούρεμα», κάτι για το οποίο θα πιέσει έντονα το ΔΝΤ το επόμενο διάστημα, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο γράφων.
Το κλίμα, λοιπόν, αλλάζει. Ηταν εμφανές και στη φετινή εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ, πριν από δύο εβδομάδες, η οποία σε ό,τι αφορά την Ελλάδα ήταν πολύ διαφορετική από προηγούμενες. Πέρα από τις επισημάνσεις της Κριστίν Λαγκάρντ, του Πόουλ Τόμσεν, υπουργών και εμπειρογνωμόνων, κορυφαίοι οικονομικοί συντάκτες και αρθρογράφοι από όλο τον κόσμο σε σταματούσαν στους διαδρόμους του επιβλητικού γυάλινου κτιρίου όπου διεξαγόταν η σύνοδος, και ρωτούσαν «πώς τα καταφέρατε». Οι επιπλήξεις του πρόσφατου παρελθόντος, ή ακόμη και η κοροϊδία σε μερικές περιπτώσεις, είχαν αντικατασταθεί από μιαν αίσθηση αναγνώρισης, ενίοτε και θαυμασμού.
Εύλογα θα αντιτάξουν πολλοί ότι το ζήτημα δεν είναι οι αριθμοί, οι εκτιμήσεις και το ύφος κάποιων, αλλά τι συμβαίνει στην πραγματική οικονομία. Και εκεί είναι αλήθεια ότι ακόμη τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει. Από τον επιχειρηματία μέχρι τον μισθωτό και τον αγρότη, εισπράττεις απαισιοδοξία και έντονη αμφισβήτηση για το κατά πόσον ισχύουν όσα λέγονται από τους πολιτικούς ή ακόμη και τους διεθνείς οργανισμούς ή τους αναλυτές των οίκων αξιολόγησης. Ομως, δεν μπορεί κανείς να αγνοεί τα διθυραμβικά σχόλια διεθνών οικονομικών εντύπων και πρακτορείων. Ούτε την έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για το επιχειρηματικό κλίμα, όπου μέσα σε ένα χρόνο η Ελλάδα ανέβηκε σχεδόν είκοσι θέσεις, από την 89η στην 72η. Αρκεί αυτό; Φυσικά όχι. Ομως, για πρώτη φορά σημειώνεται πρόοδος. Σε ό,τι αφορά δε το κριτήριο της έναρξης νέων επιχειρήσεων, η Ελλάδα αναρριχήθηκε στην 36η θέση. Και πάλι αριθμοί και στατιστικές, θα πει κάποιος. Ομως, αυτά αναλύουν οι αγορές, από αυτές τις εκθέσεις αντλούν στοιχεία, και σε αυτά τα δεδομένα αντιδρούν.
Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε πριν από λίγες ημέρες και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Γερμανικών Βιομηχανιών, ο οποίος ενημέρωσε τα στελέχη του γερμανικού επιχειρηματικού κόσμου ότι «η πρόοδος που σημείωσε η Ελλάδα είναι μια έκπληξη μεγαλύτερη από ό,τι ανέμεναν πολλοί».
Μιλάς με τον Γερμανό υπ. Οικονομικών και είναι σαφές ότι αναγνωρίζει την αλλαγή που συντελείται, και το μόνο που τον ανησυχεί είναι αν θα παραμείνουμε συνεπείς στην οικοδόμηση της νέας, πιο ευέλικτης ελληνικής οικονομίας. Παρενέβη ο κ. Σόιμπλε στην εσωτερική πολιτική της Ελλάδας αποφασίζοντας «να ασεβήσει κατά των Ελλήνων» και συμπεριφέρθηκε «σαν σε λαό υπό κατοχή», όπως τον κατηγόρησε ο Αλέξης Τσίπρας για τις πρόσφατες δηλώσεις που έκανε στην «Κ» στην Ουάσιγκτον; Σεβαστές, αλλά μάλλον υπερβολικές οι ενστάσεις του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ισχυρός άνδρας της γερμανικής και ευρωπαϊκής οικονομίας εξέφρασε την εμπιστοσύνη του στους κ. Σαμαρά και Στουρνάρα, και ζήτησε να μην επαναπαυθεί η Ελλάδα και να ολοκληρώσει την προσπάθεια που ξεκίνησε. Να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις, να υπάρξουν επενδύσεις, ξένες και εγχώριες, να ανοίξουν νέες επιχειρήσεις, να μειωθεί η ανεργία. Αυτό είναι τώρα το στοίχημα για τη χώρα. Να μην πάνε χαμένες οι θυσίες και τα πρώτα θετικά αποτελέσματα που καταγράφονται, να φανούν και στην πραγματική οικονομία.