Η πολιτιστική μη κερδοσκοπική οργάνωση της Ρόδου RICHeS (Rhodes International Culture & Heritage Society) γιορτάζει τα πέμπτα γενέθλιά της. Σ’ αυτό το σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα η RICHeS έχει καταφέρει να βάλει τη σφραγίδα της στον πολιτισμό της Ρόδου με τις πρωτότυπες και υψηλού επιπέδου εκδηλώσεις της, τον τρόπο οργάνωσής της και την ανοικτή προσέγγιση της ιστορίας και του πολιτισμού. Για τον λόγο αυτό η RICHeS έχει χαρακτηριστεί ως οργάνωση μοντέλο. Ποια είναι όμως η RICHeS και ποιο το μυστικό της επιτυχίας της;
Πολλές όψεις
Η Ρόδος έχει μια μοναδική και ποικίλη πολιτιστική κληρονομιά, ξεχωριστή ακόμα και για τα δεδομένα της Μεσογείου. Εχουμε φυσικά την αρχαία, τη βυζαντινή κληρονομιά και τη μεσαιωνική πόλη -μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO– αλλά έχουμε και τη νέα ελληνική, οθωμανική, σεφαρδίτικη, φράγκο – λεβαντίνικη και ιταλική αποικιακή κληρονομιά. Δεν θα βρείτε πουθενά αλλού αυτό τον συνδυασμό. Αυτό το ονομάζουμε «πολιτιστικό πλούτο» και αυτό ακριβώς σημαίνει το όνομά μας, «RICHeS». Δυστυχώς όμως οι παραπάνω όψεις της κληρονομιάς μας αγνοούνταν και δεν θεωρούνταν ισότιμα τμήματα της συνολικής πολιτιστικής κληρονομιάς μας.
Στη Ρόδο υπάρχουν δεκάδες άλλοι πολιτιστικοί και κοινωνικοί φορείς αλλά αυτό που διαφοροποιεί ουσιωδώς τη RICHeS και που αποτέλεσε το αρχικό ζητούμενό της είναι: να είναι μια πολιτιστική οργάνωση για όλους και για όλα, να εγείρει το ενδιαφέρον για τη συνολική κληρονομιά μας στους κατοίκους της Ρόδου, στους υπεύθυνους φορείς και στους επισκέπτες της και γενικά να συνεισφέρει ενεργά στα πολιτιστικά πράγματα. Με μια σύγχρονη έκφραση θα λέγαμε ότι αυτό που θέλουμε είναι: rethink τον πολιτισμό και την κληρονομιά της Ρόδου. Αυτό πράγματι άγγιξε πολλούς.
Αλλος λόγος για την επιτυχία μας είναι ότι εξαρχής είχαμε ένα ξεκάθαρο στόχο, όραμα και στρατηγική. Ηταν κάτι νέο για τη Ρόδο αλλά ο κόσμος το αποδέχθηκε, μας εμπιστεύτηκε και μας το αναγνωρίζει.
Η οργάνωση αποτελείται από το διοικητικό συμβούλιο και από διάφορες επιτροπές αποτελούμενες από εθελοντές. Ολες οι συναντήσεις και η οργάνωση των εκδηλώσεων γίνονται σε καφετέριες ή σε σπίτια, αφού η RICHeS δεν έχει γραφεία. Τα έσοδα είναι περιορισμένα και εξαρτώνται από μικρές χορηγίες από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Αυτό αναγκάζει αλλά και δίνει την ευκαιρία στην οργάνωση να είναι αποτελεσματική και δημιουργική με χαμηλό κόστος. Κάθε χρόνο διοργανώνονται πέντε μεγάλες εκδηλώσεις.
Κάθε χειμώνα ξεκινάμε με το «Studium Generale», μια σειρά ομιλιών που πήρε το όνομά της από τη μεσαιωνική πρακτική των λογίων που ταξίδευαν από πόλη σε πόλη. Καλούμε ομιλητές κυρίως εκτός Ρόδου δίνοντας έτσι την ευκαιρία στο ευρύ κοινό να παρακολουθήσει ομιλητές που δεν θα μπορούσε εύκολα να ακούσει. Αυτό είναι σημαντικό γιατί όπως και σε άλλα νησιά ή επαρχιακές πόλεις τον χειμώνα υπάρχει μια πολιτιστική απομόνωση. Μέσω των ομιλιών προσπαθούμε να άρουμε την απομόνωση αυτή και να αναδείξουμε τη θέση της Ρόδου στον κόσμο. Οι άλλες τέσσερις εκδηλώσεις είναι οι θεματικοί Πολιτιστικοί Περίπατοι, ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Μνημείων του ICOMOS με εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία, η συναυλία του θερινού ηλιοστασίου με τζαζ μουσική στην ιστορική βίλα Rees και οι Ανοικτές Πόρτες/Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Ανοιγμα κτιρίων
Οι Ανοικτές Πόρτες που θα διοργανωθούν φέτος για πέμπτη συνεχή φορά είναι η δημοφιλέστερη και πιο αγαπητή συνεισφορά της RICHeS στην πολιτιστική ατζέντα της Ρόδου. Πραγματοποιούνται το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτέμβρη όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη και εισάγουν στη Ρόδο την αυθεντική ιδέα του ανοίγματος ιστορικών κτιρίων και μνημείων που συνήθως είναι κλειστά στο κοινό.
Είμαστε ευτυχείς με την ιδιαίτερη επιτυχία των Ανοικτών Πορτών καθώς αποτελεί μια από τις πλέον δημοφιλείς πολιτιστικές εκδηλώσεις στη Ρόδο. Αντίθετα με αυτό που μπορεί να πιστεύουν πολλοί, η συντριπτική πλειοψηφία των επισκεπτών δεν είναι τουρίστες αλλά Ροδίτες νεαρής ηλικίας. Το 2012 μετρήσαμε 15.000 επισκέψεις, ένας απίστευτος αριθμός που μπορεί να συγκριθεί με τις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις και ο μεγαλύτερος στην Ελλάδα.
Παράλληλα με τις πέντε μεγάλες εκδηλώσεις η RICHeS διοργανώνει εκθέσεις, σεμινάρια, συναυλίες και πολιτιστικά παιχνίδια. Για να εορταστούν τα πέμπτα γενέθλιά της θα διοργανωθεί τον Μάιο μια ξεχωριστή έκθεση στην Καστελλανία, ένα μνημείο του 16ου αιώνα. Τα πέντε χρόνια είναι ορόσημο, τολμώ να πω ότι αλλάξαμε το πολιτιστικό τοπίο της Ρόδου και βλέπουμε το μέλλον με αυτοπεποίθηση. Η δουλειά μας δεν σταματά.
* Ο κ. Χρίστος Μαλιαράκης είναι πρόεδρος της RICHes, δικηγόρος και υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος.