Μια γενιά… έκλεψε στα exit polls

Μια γενιά… έκλεψε στα exit polls

5' 47" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η «αριστερίζουσα» γενιά του Πολυτεχνείου και όχι οι πιτσιρικάδες ήταν η αιτία που έπεσαν τα exit polls εντελώς έξω την προηγούμενη Κυριακή. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξαν οι ειδικοί που ξαναμελέτησαν τα στοιχεία που συνέλεξαν έξω από τα εκλογικά κέντρα, και λαμβάνουν πλέον όλα τα αναγκαία μέτρα για να μην ξανααστοχήσουν στην πρόβλεψη του αποτελέσματος της αυριανής ψηφοφορίας.

Τι βρήκαν με απλά λόγια; Οτι ψηφοφόροι που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 55-65 (οι οποίοι κατά τεκμήριο είναι πιο πολιτικοποιημένοι λόγω της πρωταγωνιστικής τους δράσης στο Πολυτεχνείο) όχι μόνον απεδείχθησαν υπέρ το δέον πρόθυμοι να μετάσχουν στα exit polls, αλλά ότι πολλοί εξ αυτών παραπλάνησαν εσκεμμένα τους ερευνητές, δηλώνοντας ψευδώς ότι το 2012 είχαν ψηφίσει ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. και ότι την προηγούμενη Κυριακή «μετακινήθηκαν» για πρώτη φορά στον ΣΥΡΙΖΑ. Και το έκαναν για να δείξουν ότι υπάρχει ρεύμα υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ στην πραγματικότητα τον είχαν ήδη ψηφίσει και το 2012.

Για να καταλάβετε ακριβώς τι συνέβη την προηγούμενη Κυριακή χρειάζεται μια μικρή παρένθεση. Κανονικά σε ένα καλοοργανωμένο exit poll δεν χρειάζεται καμία επεξεργασία. Διότι η διαφορά του exit poll από μία δημοσκόπηση είναι ότι καταγράφει ψήφους που έχουν ήδη μπει στις κάλπες. Με απλά λόγια, αν οι κάλπες του exit poll έχουν στηθεί σε εκλογικά κέντρα που οι ερευνητές γνωρίζουν (από προηγούμενες αναμετρήσεις) ότι είναι αντιπροσωπευτικά του συνολικού αποτελέσματος δεν υπάρχει περιθώριο αστοχίας.

Ανομοιογένεια

Τότε «γιατί όλα τα τελευταία exit polls δεν έχουν πέσει μέσα;», θα αναρωτηθείτε. Η απάντηση βρέθηκε την εβδομάδα που πέρασε. Και εντοπίζεται στην πολύ μεγάλη ανομοιογένεια που παρατηρείται την τελευταία διετία στην ηλικιακή κατανομή της ψήφου από κόμμα σε κόμμα.

Εν αντιθέσει με τον ΣΥΡΙΖΑ που κατ’ εξοχήν στηρίζεται στις νεότερες ηλικίες, η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνουν πια την κύρια δύναμή τους σε πολίτες άνω των 65 ετών που αποφεύγουν να μετέχουν στα exit polls. Με συνέπεια ο ΣΥΡΙΖΑ να εμφανίζεται –ήδη από το 2012– πλασματικά ενισχυμένος στη συγκεκριμένη διαδικασία, κάτι που συνέβη ακόμη πιο εμφαντικά την Κυριακή λόγω των παραπλανητικών απαντήσεων που έδιναν κυρίως οι 55άρηδες.

Αυτή ήταν η αιτία του ψευτοθριάμβου της κ. Ρένας Δούρου, καθώς οι ερευνητές μη βρίσκοντας στο δείγμα τους το αποτέλεσμα του 2012 (στην ερώτηση «τι είχατε ψηφίσει στις τελευταίες εθνικές εκλογές;») αναγκάστηκαν να κάνουν μια πολιτική στάθμιση, όπως λέγεται στη γλώσσα τους. Δηλαδή να εκτιμήσουν –με εντελώς λάθος τρόπο όπως απεδείχθη– τις λεγόμενες μετακινήσεις ψηφοφόρων από κόμμα σε κόμμα και να κάνουν τελικά μια αυθαίρετη πρόβλεψη της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ.

Και πώς όλο αυτό θα αντιμετωπισθεί αύριο αν και πάλι κάποιοι πουν ψέματα στους ερευνητές; Η απάντηση βρίσκεται σε μια άλλου είδους στάθμιση που ονομάζεται ηλικιακή. Οι ερευνητές αποφάσισαν να σταθμίσουν το δείγμα τους κυρίως βάσει της ηλικίας των ψηφοφόρων, και όχι τις απαντήσεις τους για το τι ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές. Αν αποδειχθεί για παράδειγμα ότι στα exit polls λάβουν και πάλι μέρος λιγότεροι πολίτες άνω των 65 ετών, θα αυξήσουν τη «βαρύτητα» των συνομηλίκων τους που θα μετέχουν στη δημοσκοπική αυτή κάλπη, ενώ το αντίθετο θα κάνουν αν πλεονάζουν π.χ. οι κάτω των 24 από αυτούς που θα έπρεπε να βρουν στο δείγμα τους.

Μπορεί να σας ακούγονται ολίγον αυθαίρετα όλα αυτά, αλλά για τους ειδικούς δεν είναι. Πολύ περισσότερο όταν από την ελληνική στατιστική υπηρεσία γνωρίζουν επακριβώς την κατάτμηση των ψηφοφόρων ανά ηλικιακή ομάδα. Ετσι αν π.χ. βρουν στο αυριανό exit poll ότι το 20% του δείγματος προέρχεται από τις ηλικίες 55-65 (όπως συνέβη την προηγούμενη Κυριακή) θα καταλάβουν πλέον ότι η συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα υπερεκπροσωπείται στο exit poll, δεδομένου ότι από τη στατιστική υπηρεσία γνωρίζουν ότι η εν λόγω ομάδα αποτελεί μόλις το 15% του εκλογικού σώματος.

Ο κίνδυνος

Στην εν λόγω μέθοδο, βέβαια, υπάρχει ένας κίνδυνος γι’ αυτό και δεν θεωρείται θέσφατο. Και αυτός δεν είναι άλλος από την αποχή. Οι ειδικοί δεν μπορούν να ξέρουν ποιες ηλικιακές ομάδες θα απέχουν περισσότερο από τις κάλπες, κι ο παράγοντας αυτός επίσης μπορεί να παραπλανήσει τα exit polls. Σημειωτέον δε, ότι αρκετοί δημοσκόποι θεωρούν ότι ειδικώς στην αυριανή αναμέτρηση, η αποχή μπορεί να διαδραματίσει καθοριστική σημασία. Υπενθυμίζουν ότι στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010, τη δεύτερη Κυριακή είχαν πάει στις κάλπες 1,7 εκατομμύρια λιγότεροι ψηφοφόροι απ’ ό,τι στην πρώτη και αδυνατούν βέβαια να προβλέψουν αν αυτή η τεράστια αποχή (που παρατηρείται σε κάθε επαναληπτική αυτοδιοικητική αναμέτρηση) θα περιοριστεί λόγω των ευρωεκλογών. Αναλόγως δυσκολεύονται βέβαια να προβλέψουν και το ποιους θα βλάψει η αποχή αν τελικώς αποδειχθεί μεγαλύτερη από την αναμενόμενη.

Σε κάθε περίπτωση, υποστηρίζουν ότι έχουν λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να κάνουν μια όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστη πρόβλεψη του αποτελέσματος στις 7 το απόγευμα. Γνωρίζουν άλλωστε ότι αν επαναλάβουν μια τόσο μεγάλη αστοχία όσο την προηγούμενη Κυριακή θα καταστούν ο περίγελως των εκλογών…

Και ηλεκτρονική ψηφοφορία

Οσοι ψηφίζετε στο 1ο Δημοτικό Σχολείο του Χαλανδρίου και στο αντίστοιχο της Ηλιούπολης, πιθανώς θα ζήσετε ένα πείραμα που έρχεται από το μέλλον. Διότι σε αυτά τα δύο σχολεία σήμερα –και για πρώτη φορά σε γενικές εκλογές στη χώρα μας– θα εφαρμοστεί η διαδικασία της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας.

Την ιδέα του πειράματος –που δεν διεκδικεί βέβαια την ανακάλυψη της… πυρίτιδας καθώς σε άλλες χώρες ήδη υπάρχει η δυνατότητα της εξ αποστάσεως ηλεκτρονικής ψήφου– είχαν τα Τμήματα Πληροφορικής και Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Περίπου είκοσι μεταπτυχιακοί φοιτητές έχουν ήδη σχεδιάσει ένα πρόγραμμα και το έχουν εγκαταστήσει σε ηλεκτρονικές ταμπλέτες, τις οποίες θα δίνουν στους ψηφοφόρους μέσα σε δικά τους παραβάν, αφού βέβαια έχουν βγει προηγουμένως από τις συμβατικές κάλπες. Οι ψηφοφόροι δεν θα έχουν να κάνουν τίποτα περισσότερο από το να απαντήσουν σε μια σειρά 4-5 ερωτήσεων, που θα παρουσιάζονται στην οθόνη της ταμπλέτας που θα τους δίνεται. Θα τους ζητείται αρχικώς να συμπληρώσουν ορισμένα στοιχεία για το προφίλ τους και ακολούθως θα εμφανίζονται στην οθόνη τα σήματα των 42 κομμάτων που μετέχουν στις ευρωεκλογές. Και εκείνοι απλώς θα πρέπει να πατήσουν στην οθόνη το κόμμα που μόλις ψήφισαν.

Οι ταμπλέτες εννοείται πως θα είναι δικτυωμένες μεταξύ τους, προκειμένου το κεντρικό σύστημα που έχουν δημιουργήσει οι φοιτητές να επεξεργάζεται κατευθείαν τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα. Με άλλα λόγια, θα λειτουργούν κάπως και σαν exit poll, με τη διαφορά βέβαια ότι οι φοιτητές δεν θα ανακοινώσουν το αποτέλεσμα, αλλά θα επιβεβαιώσουν αν αυτό αντιστοιχεί επακριβώς σε όσα θα βγάλει η πραγματική κάλπη.

Οσο και αν σας φαίνεται παράξενο, πρωτοπόρος χώρα παγκοσμίως σε αυτή τη διαδικασία είναι η Εσθονία. Εφαρμόζει ήδη από το 2002 την ηλεκτρονική ψηφοφορία και το ποσοστό των πολιτών που προτιμούν τον εναλλακτικό αυτό τρόπο να ψηφίζουν αυξάνεται ραγδαία. Στις τελευταίες εθνικές εκλογές, το 1/4 των Εσθονών ψήφισε μέσω υπολογιστή, ενώ ακόμη μεγαλύτερο αναμένεται να αποδειχθεί το ποσοστό στις αυριανές ευρωεκλογές.

Η εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται μέσω της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας είναι βέβαια τεράστια, ενώ η Ε.Ε. ενθαρρύνει αντίστοιχα πειράματα, αφού θα βοηθήσουν στο μέλλον να γίνονται γρήγορα και άμεσα δημοψηφίσματα. Σε ό,τι αφορά το ελληνικό αυριανό πείραμα, χρηματοδοτείται από τη Γ.Γ. Ερευνας και Τεχνολογίας με επιβλέποντες πανεπιστημιακούς τους κ. Αλ. Δελή, Ηλ. Νικολακόπουλο, Γ. Σωτηρέλη, Χ. Κουταλάκη, Δ. Ρουσσοπούλου και Αγγελο Κιαγιά, ενώ την επεξεργασία των αποτελεσμάτων θα κάνει ο διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης και ειδικός στα εκλογικά θέματα Πάνος Σταθόπουλος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή