Ενώ ακόμη δεν γνωρίζουμε εάν η οικονομία έχει φθάσει στον πολυπόθητο «πάτο», απ’ όπου η μόνη πορεία είναι προς τα πάνω, το αποτέλεσμα των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και για την τοπική αυτοδιοίκηση δείχνει ότι ίσως υπάρχει αντίστοιχος «πάτος» στην πολιτική – ένα σημείο «βάσης» που εκφράζει τις ανάγκες και αγωνίες των ψηφοφόρων. Οταν τα τελικά αποτελέσματα επιβεβαιώσουν τις χθεσινές εκτιμήσεις, θα είναι χρήσιμο τα κόμματα να συνειδητοποιήσουν την ευθύνη που έχουν προς τον λαό που τα ψηφίζει και να διαμορφώσουν αναλόγως τις πολιτικές τους.
Χθες φαινόταν ότι στις ευρωεκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωνε γύρω στο 26,7%, η Νέα Δημοκρατία 22,8%, η Χρυσή Αυγή 9,3%, η Ελιά (ΠΑΣΟΚ) 8,1% και το Ποτάμι 6,7%. Διαπιστώνουμε τα εξής: ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις περισσότερες ψήφους αλλά δεν φαίνεται να μπορεί να αναπτύξει δυναμική που θα ξεπεράσει το ποσοστό των εθνικών εκλογών του Ιουνίου του 2012 (26,89%). Η Ν.Δ., παρότι χρεώνεται μια πολιτική λιτότητας και εξοντωτικής υπερφορολόγησης, παρότι έκανε σειρά τακτικών λαθών, κρατάει σημαντικό κομμάτι των ψήφων του 2012 (όταν κέρδισε 29,66%). Η Ελιά (με κορμό το ΠΑΣΟΚ) πήρε μικρότερο ποσοστό από το 12,28% του 2012, αλλά σαφώς μεγαλύτερο απ’ ό,τι προέβλεπαν πρόσφατες δημοσκοπήσεις.
Οι ευρωεκλογές είναι δόκιμο έδαφος για ψήφο διαμαρτυρίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε δηλώσει ξεκάθαρα ότι τις θεωρούσε δημοψήφισμα που θα οδηγούσε αμέσως σε εθνικές εκλογές. Εως αργά χθες δινόταν σκληρή μάχη για την περιφέρεια Αττικής, ενώ ο Γιώργος Καμίνης επανεξελέγη δήμαρχος Αθηναίων, με αντίπαλο τον υποψήφιο του ΣΥΡΙΖΑ. Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ αποσπούσε τη μεγαλύτερη περιφέρεια και την πρωτεύουσα, θα κέρδιζε τις εντυπώσεις, αλλά, χωρίς να αυξήσει το ποσοστό του 2012, δύσκολα θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι αυτό συνιστά ανατροπή του πολιτικού σκηνικού.
Αντιθέτως, η επανεκλογή Καμίνη, όπως αυτή του Γιάννη Μπουτάρη στη Θεσσαλονίκη, δείχνει ότι οι δημότες εκτιμούν την προσφορά ανθρώπων που δεν είχαν τη στήριξη μεγάλων κομμάτων αλλά των οποίων τα έργα –στον δύσκολο καιρό της κρίσης– πείθουν από μόνα τους. Επίσης αισιόδοξο είναι το γεγονός ότι το «Ποτάμι», στην πρώτη του εκλογική μάχη, κέρδισε αξιοσημείωτο ποσοστό, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη για κάτι καινούργιο στην πολιτική. Και αυτό είναι μια ένδειξη ότι κάτι αλλάζει, ότι τώρα νέοι άνθρωποι μπορούν να μπουν στο παιχνίδι, ότι ίσως βρισκόμαστε σε άνοδο.
Κι όμως, το αποτέλεσμα της Χ.Α. -που παρά τις αποκαλύψεις και κατηγορίες για την εγκληματική δράση στελεχών της αύξησε το ποσοστό της από 6,92% το 2012 σε περίπου 9,3%- δείχνει πώς ό,τι κι αν συμβεί, ένα σημαντικό μέρος των ψηφοφόρων επιλέγει να εκφραστεί μέσω των εκπροσώπων της οργής και της μισαλλοδοξίας. Για να μην αποδειχθεί απύθμενο το πηγάδι στο οποίο βρισκόμαστε, αυτό το φαινόμενο πρέπει να αντιμετωπιστεί αμέσως από το σύνολο του πολιτικού κόσμου και της κοινωνίας.
Οι εκλογές δεν έφεραν την ανατροπή. Εφεραν 21 Ελληνες ευρωβουλευτές, 13 περιφερειάρχες, και 325 δημάρχους, μαζί με χιλιάδες συμβούλους. Εάν αυτοί όλοι καταλάβουν ότι εξελέγησαν για να εκπροσωπήσουν και να υπηρετήσουν έναν δοκιμαζόμενο λαό, τότε θα μπορούμε να πούμε ότι από εδώ και πέρα η πολιτική σκηνή αλλάζει προς το καλύτερο.