ΜΑΚΗΣ ΤΣΙΤΑΣ
Αχ, αυτοί οι γονείς
εικονογράφηση: Ιρις Σαμαρτζή
εκδ. Ψυχογιός, σελ. 56
Ο Μάρκος είναι ένα παιδάκι σαν όλα τα παιδάκια που πρέπει να του φωνάξεις δυο – τρεις φορές το πρωί για να σηκωθεί, που θέλει σπρώξιμο να φάει, να διαβάσει, να πάει για ύπνο και κυρίως, πρέπει να του επιστήσεις την προσοχή πολλές φορές να προσέχει όταν βγαίνει στον δρόμο με το ποδήλατο. Πλην, ματαίως. Το παιδί είναι παιδί και δεν εισπράττει σοβαρά τις συμβουλές ούτε αντιλαμβάνεται τους κινδύνους που διατρέχει.
Και μια ωραία μέρα η ζωή τα φέρνει όλα ανάποδα. Ο Μάρκος γίνεται τέλεια «νοικοκυρά», ξυπνάει τους γονείς του και εκείνοι δεν σηκώνονται, τους καλεί να πάρουν το πρωινό που εκείνος έχει ετοιμάσει, πηγαίνει στις δουλειές τους και ρωτά πώς πάνε, οι διευθυντές τους είναι δυσαρεστημένοι, διότι δεν είναι επιμελείς και τα έχουν κάνει όλα άρτζι μπούρτζι και λουλάς. Και το κυριότερο, δεν προσέχουν όταν βγαίνουν με τα ποδήλατα στον δρόμο… Εδώ, λοιπόν, σ’ αυτό το κρίσιμο σημείο, κοιτάζοντας από τη βεράντα βλέπει ότι κινδυνεύουν από ένα φορτηγό που πάει να πέσει πάνω τους. Ουρλιάζει από τρόμο και φωνάζει «Μη», οπότε διαπιστώνει πως είναι στο κρεβάτι του και ακούει τη φωνή της μαμάς που τον καλεί να φάνε το μεσημεριανό. Αφού συνέρχεται από τη δυνατή εντύπωση καταλαβαίνει πως τον είχε πάρει ο ύπνος και στο όνειρό του είχε αλλάξει ρόλο με τους γονείς του. Τρομαγμένος ακόμα από το όνειρο και συνειδητοποιώντας τι λαχτάρα περνάνε οι γονείς του, και από τη θέση εκείνου που έχει την ευθύνη πλέον, αντιλαμβάνεται πόσα πράγματα πρέπει να αλλάξει στη ζωή του και στη συμπεριφορά του.
Πρωτότυπη προσέγγιση
Ετσι, ο Τσίτας αξιοποιεί το βίωμα που είναι το μεγαλύτερο κέντρισμα του νου και της συνείδησης. Βάζει σε εφαρμογή αυτό που λέει ο λαός και η κοινή λογική. Βάζει, δηλαδή, σε εφαρμογή εκείνο το «αν ήσουν στη θέση μου θα με καταλάβαινες» ή «έλα στη θέση μου και θα με καταλάβεις». Χωρίς παραινέσεις και συμβουλές παλαιού τύπου, σχολαστικές, συντηρητικές, ενοχλητικές, τέτοιες που συνήθως ξοδεύονται άδικα, αναθέτει στον μικρό ήρωά του ευθύνες μεγάλου και από δρων πρόσωπο στην αταξία και απροσεξία τον κάνει παρατηρητή της συμπεριφοράς του, η οποία αντανακλά στους γονείς του. «Κάνε παιδί να δεις καλό», λέει ο λαός και αστειευόμενος κανείς ανατρέπει τη ρήση σε «κάνε γονείς να δεις καλό», ή Αχ, αυτοί οι γονείς, λέει ο Μάρκος, «Αχ, αυτό το παιδί», λέει η μαμά κλείνοντας το βιβλίο.
Ο Μάρκος, λοιπόν, χρειαζόταν ένα γερό ταρακούνημα, ένα δυνατό σοκ για να αλλάξει. Αναλαμβάνοντας, μέσα στο όνειρο, αρμοδιότητες, δραστηριότητες και ευθύνες ωριμάζει. Τώρα είναι σε θέση να αυτοαξιολογηθεί και αυτοβαθμολογηθεί. Εκείνη η τελευταία φράση του, «Μαμά, συγγνώμη, δεν θα ξανακατεβώ μόνος στον δρόμο με το ποδήλατο…» δείχνει ότι έχει πάρει το ουσιωδέστερο και καλύτερο μάθημά του και μάλιστα με την καλύτερη μέθοδο. Τη βιωματική.
Το βιβλίο κλείνει με τη μαμά σε απελπισία από το αναστατωμένο δωμάτιο, αλλά και ικανοποιημένη από την αλλαγή του γιου της. Χωρίς εκείνη ή ο πατέρας να χρησιμοποιήσουν φόβητρα και απειλές, χωρίς να παραταχθούν απέναντι στο παιδί τους για να το συνετίσουν, ο από μηχανής θεός του ονείρου, που φαίνεται λυπήθηκε και τους γονείς και το παιδί, έδωσε τη λύση. Ο κίνδυνος που διέτρεξαν οι «απρόσεχτοι γονείς» και ο φόβος του παιδιού από το τι θα μπορούσαν να πάθουν, ενεργοποίησαν τις ευαίσθητες χορδές του, εκείνες που κρατούσε σε αχρησία.
Και αυτό το βιβλίο του Τσίτα κάνει την έκπληξη. Και αυτό ασκεί μια πρωτότυπη παιδαγωγική, σκηνοθετεί ένα θέατρο και πετυχαίνει ένα στοίχημα. Τα παιδιά δεν μπορείς να τα κοροϊδέψεις. Πρέπει κάτι άλλο να βρεις να τα κερδίσεις. Και ο Τσίτας τα κατάφερε και πάλι.
Το βιβλίο έχει κι ένα άλλο ατού. Παράλληλα με την πρωτότυπη ιστορία, απολύτως συμπληρωματική έχει και την εικονογράφηση. Διαβάζοντας και βλέποντας, ασκώντας δηλαδή και το μυαλό και το μάτι, με το ένα συμπληρωματικό του άλλου, φτάνουμε στον στόχο πιο εύκολα. Η Ιρις Σαμαρτζή δούλεψε με κέφι το ευφάνταστο κείμενο, έδωσε, με την απαιτούμενη αφαίρεση, αλλά και καλλιτεχνική ελευθερία, μορφή και χρώματα στις πρωτότυπες σκηνές, ζωντάνεψε με φαντασία ανάλογη του κειμένου την ιστορία, έκανε την έκπληξη.
Κείμενο και εικόνα μπορούμε να θεωρήσουμε ότι έκαναν έναν ευτυχισμένο γάμο για το καλό των παιδιών που… έχουν ποδήλατο, αλλά δεν έχουν… πείρα από τροχαία και άλλα δυσάρεστα που ο μύθος και η ιστορία με χιούμορ φωτίζουν.