ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Είναι Τρίτη βράδυ, δύο μέρες μετά τις ευρωεκλογές, και στον όγδοο όροφο του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι 28 ηγέτες της κάθονται γύρω από το μεγάλο στρωμένο τραπέζι για το άτυπο δείπνο της Συνόδου Κορυφής. Το φλέγον θέμα είναι ένα: Ποιος θα γίνει ο επόμενος πρόεδρος της Κομισιόν αλλά και μία συζήτηση για τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών.
Στο δείπνο όλοι οι αρχηγοί είναι καθισμένοι κατ’ αλφαβητική σειρά, όπως απαιτεί το πρωτόκολλο, ενώ δίπλα στον Χέρμαν Βαν Ρομπέι βρίσκεται ο Αντώνης Σαμαράς, καθώς η Ελλάδα κατέχει την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ολοι οι πρέσβεις και οι σύμβουλοι, που συνήθως βρίσκονται μέσα στην αίθουσα σε τέτοιες εκδηλώσεις, αυτή τη φορά είναι έξω. Το ευαίσθητο του θέματος τους απαγορεύει την είσοδο «πράγμα που δεν συμβαίνει ποτέ», όπως λέει διπλωματική πηγή στην «Κ». Σημειώσεις παίρνει ο διευθυντής του γραφείου του Ρομπέι που μαζί με τον Γεν. Γραμματέα του Συμβούλιου είναι οι μόνοι μέσα στο δωμάτιο που δεν είναι αρχηγοί κρατών.
Από το μεσημέρι οι ηγέτες είχαν συναντήσεις στα κόμματά τους για τη στάση που θα κρατούσαν το βράδυ στο άτυπο δείπνο. Τα αποτελέσματα της Κυριακής είχαν δώσει ξεκάθαρη νίκη στον υποψήφιο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, που εξασφάλισε για το κόμμα τους τις περισσότερες θέσεις στο κοινοβούλιο. Το κλίμα, όμως, ακόμα και στη συνάντηση των ηγετών του ΕΛΚ είναι παγωμένο. «Οταν πήγα να πάρω τον πρόεδρο από τη συνάντηση μου είπε στο αυτοκίνητο ότι ο Γιουνκέρ δεν έχει τη στήριξη όλων παρόλο που κέρδισε με διαφορά» λέει στην «Κ» διπλωμάτης κοντά σε αρχηγό ευρωπαϊκής χώρας. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν είναι κάθετος. Ο Γιουνκέρ δεν είναι κατάλληλος και πρέπει να έχουμε και άλλες επιλογές» λέει μπροστά στους άλλους αρχηγούς του ΕΛΚ, παρόλο που ανήκει στην ίδια πολιτική οικογένεια.
Το βασικότερο πρόβλημα για την υποψηφιότητα του Γιουνκέρ δεν είναι τόσο προσωπικό όσο διαδικαστικό. Ορίζοντας πρόεδρο της Κομισιόν από τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, το Κοινοβούλιο αποκτά αυξημένη δύναμη, ενώ μειώνεται αυτή των αρχηγών-κρατών, που μέχρι τώρα όριζαν τον άνθρωπο στην πιο ισχυρή θέση της Ενωσης. Αν από την άλλη οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφασίσουν να μη λάβουν υπόψη τους το αποτέλεσμα των εκλογών και προτείνουν άλλον πρόεδρο για την Κομισιόν, τότε αυτή η απόφαση υποβαθμίζει το Κοινοβούλιο. «Αποθαρρύνει τους Ευρωπαίους να ψηφίσουν στις επόμενες εκλογές. Πώς θα πιστέψουν ότι θα επηρεάσουν την επιλογή του επόμενου προέδρου αν δεν έγινε την πρώτη φορά;» λέει στην «Κ» η Κορίνα Στράτουλατ, πολιτική αναλύτρια στο European Policy Center, στις Βρυξέλλες. Επίσης κινδυνεύει να εξασθενήσει περισσότερο τη νομιμοποίηση του νέου προέδρου όταν έχει γίνει προεκλογική καμπάνια για την άμεση εκλογή του και τελικά η απόφαση παρθεί πίσω από κλειστές πόρτες, λέει η ίδια.
Από την Κυριακή το βράδυ ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον είχε αρχίσει τα τηλεφωνήματα σε άλλους αρχηγούς κρατών προσπαθώντας να τους πείσει ότι η υποψηφιότητα Γιουνκέρ πρέπει να «θαφτεί». Για τον Κάμερον, ο φεντεραλιστής Γιουνκέρ εκφράζει ό,τι ακριβώς έδειξε η Βρετανία ότι δεν θέλει: μία μεγάλη και πιο ισχυρή Ευρώπη, αλλά συγχρόνως ο Βρετανός πρωθυπουργός δεν θέλει να χάσει τη δύναμη το Συμβούλιο. Εκτός από τον Ούγγρο πρόεδρο ανοιχτά εναντίον της υποψηφιότητας Γιουνκέρ τάχτηκε και ο Σουηδός πρόεδρος Φρέντρικ Ρέινφελντ, ο οποίος στο δείπνο των 28 εξέφρασε το πρόβλημα από τη ρίζα του. Παρόλο που και αυτός ανήκει στο ΕΛΚ, δεν πήγε καν να ψηφίσει για την επιλογή υποψηφίου στην προεδρία της Κομισιόν, ακριβώς επειδή δεν συμφωνεί με την αρχή τέτοιας εκλογής. Για αυτόν ο πρόεδρος πρέπει να προτείνεται από το Συμβούλιο.
«Η απόφαση δεν θα είναι εύκολη και οι γνώμες ακόμα και μέσα στα κόμματα είναι διχασμένες αλλά αυτό έπρεπε να το σκεφτούνε από πριν» λέει η Στράτουλατ που δεν μπορεί να βρει ένα επιχείρημα που θα δικαιολογούσε στροφή 180 μοιρών στο θέμα μετά από όλη την καμπάνια των Ευρωεκλογών.
Τελικά στο γεύμα της Τρίτης αποφασίζεται ότι ο πρόεδρος του Συμβουλίου έχει την εντολή να συναντηθεί με τους αρχηγούς των κομμάτων του Ευρωκοινοβουλίου και να κάνει εκτιμήσεις για την υποψηφιότητα και ύστερα να τις παρουσιάσει στο Συμβούλιο. «Οποιεσδήποτε προβλέψεις είναι παρακινδυνευμένες» λέει υψηλά ιστάμενος διπλωμάτης στην «Κ» αλλά αυτό που προβλέπει είναι ένα μακρύ και ζεστό πολιτικά καλοκαίρι στην πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Η μεταστροφή της Μέρκελ από το δείπνο της Τρίτης ώς την Παρασκευή
Τα ξημερώματα της Τετάρτης, αμέσως μετά το άτυπο δείπνο όλοι οι δημοσιογράφοι περιμένουν στο κτίριο του Συμβουλίου με αγωνία τις δηλώσεις της ισχυρότερης γυναίκας στην Ευρώπη, Αγκελα Μέρκελ, καθώς είναι και οι πλέον ενδεικτικές για το τι εξελίχθηκε πίσω από τις κλειστές πόρτες. «Ο αυτοματισμός δεν βρίσκεται στο πνεύμα των ευρωπαϊκών συνθηκών γι’ αυτό και περισσότεροι υποψήφιοι πρέπει να ληφθούν υπόψη» λέει και πολύ πολύ γρήγορα η τοποθέτηση αυτή μεταφράζεται σαν την πολιτική ταφόπλακα του κ. Γιουνκέρ στην προεδρία της Κομισιόν. Τρεις μέρες αργότερα, την Παρασκευή το απόγευμα, η Γερμανίδα καγκελάριος φαίνεται να αλλάζει στάση. «Αποδείχθηκε ότι το ΕΛΚ και ο υποψήφιός του για την προεδρία Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ είναι η ισχυρότερη πολιτική δύναμη» λέει σε ομιλία της στο Ρέγκενσμπουργκ της Γερμανίας. «Γι’ αυτό κάνω όλες τις διαπραγματεύσεις στο πνεύμα ότι ο Ζαν -Κλοντ Γιουνκέρ πρέπει να γίνει ο επόμενος πρόεδρος της Κομισιόν» λέει και αναιρεί την δήλωση της Τρίτης. Η αρχική στάση της κ. Μέρκελ μετά το δείπνο της Τρίτης, φαίνεται να προκάλεσε αντιδράσεις στα μέλη του κόμματός της, αλλά και στον γερμανικό Τύπο, που την κατηγόρησε ότι υποβάθμισε τη βούληση των ψηφοφόρων που επέλεξαν τον κ. Γιουνκέρ, καθώς η ίδια τον είχε προτείνει ως τον βασικό υποψήφιο. Η στάση αυτή είναι ενδεικτική γι’ αυτό που θα ακολουθήσει τις επόμενες εβδομάδες. «Τακτικές και παιχνίδια παρασκηνιακά έχουν ήδη ξεκινήσει, καθώς σε αυτή τη μάχη ένας θα βγει κερδισμένος: το Συμβούλιο ή το Κοινοβούλιο» λέει ανώτερος διπλωμάτης στην «Κ». «Το πρόβλημα είναι ότι χρειάζεσαι και τους δύο στη διαδικασία. Το Συμβούλιο να προτείνει τον υποψήφιο και το Κοινοβούλιο να τον ψηφίσει».