Μετά επτά μήνες απραξίας η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εξαπέλυσε χθες την πρώτη ομοβροντία ριζοσπαστικών μέτρων με στόχο να ενισχύσει τον δανεισμό προς επιχειρήσεις και να καταπολεμήσει τον πολύ χαμηλό πληθωρισμό που απειλεί την Ευρωζώνη. Παράλληλα, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, κ. Μάριο Ντράγκι, τόνισε ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να προχωρήσει σε νομισματική χαλάρωση εφόσον αυτό απαιτηθεί, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «νομίζουμε ότι είναι σημαντικό πακέτο. Τελειώσαμε; Η απάντηση είναι όχι.. Αν χρειαστεί, στο πλαίσιο της εντολής μας, δεν τελειώσαμε εδώ». Η αντίδραση των αγορών ήταν θετική με κέρδη για τα χρηματιστήρια παγκοσμίως και τα κρατικά ομόλογα των χωρών της περιφέρειας, ωστόσο το ευρώ αν και αρχικά υποχώρησε κατά 0,3% έναντι του δολαρίου, πολύ γρήγορα ανέκαμψε στο προηγούμενο επίπεδο.
Η δέσμη μέτρων που ανακοίνωσε χθες ο πρόεδρος της ΕΚΤ, με την ομόφωνη στήριξη των υπολοίπων μελών του Δ.Σ., εξέπληξε, ελαφρώς, τις αγορές με την έννοια ότι τα μέτρα που περιλαμβάνει ήταν λίγο πολύ αναμενόμενα, ωστόσο κανένας δεν περίμενε να υιοθετηθούν όλα μαζί.
Η παροχή νέων, στοχευμένων, μακροπρόθεσμων δανείων (TLTRO) προς τις τράπεζες, ύψους 400 δισ. ευρώ με σταθερό επιτόκιο, έχει στόχο να ενισχύσει τον δανεισμό προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ιδίως προς αυτές της περιφέρειας που ακόμη υποφέρουν από πιστωτική ασφυξία. Τα νέα δάνεια θα είναι τετραετούς διάρκειας και θα προσφέρονται στις τράπεζες υπό όρους ώστε αυτή τη φορά να διοχετευθούν αποκλειστικά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (εξαιρούνται στεγαστικά δάνεια). Το σημαντικό ερώτημα -θ’ απαντηθεί τους επόμενους μήνες- είναι αν οι τράπεζες θα πάρουν τα νέα δάνεια και αν θα υπάρξει ζήτηση από τον επιχειρηματικό κόσμο, κυρίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της περιφέρειας. «Οι στοχευμένες ενέσεις ρευστότητας (TLTRO) θα μπορούσαν ν’ αποδειχτούν ισχυρό εργαλείο αν το αρχικό τους μέγεθος δεν περιοριζόταν στα 400 δισ. ευρώ. Θα βοηθήσουν τις τράπεζες να αυξήσουν τον δανεισμό προς την πραγματική οικονομία μόλις ολοκληρωθούν τα τραπεζικά στρες τεστ» σχολιάζει ο κ. Χόλγκερ Σμίντινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank. Ο κ. Ντράγκι δήλωσε χθες ότι περιμένει πως η επίπτωση των μέτρων στην πραγματική οικονομία θα φανεί σε τρία-τέσσερα τρίμηνα, αφότου ολοκληρωθεί ο έλεγχος των τραπεζών τον Νοέμβριο.
Ριζοσπαστικό είναι το μέτρο της υιοθέτησης, για πρώτη φορά από μεγάλη κεντρική τράπεζα, αρνητικών επιτοκίων 0,10% για τις τράπεζες που φυλάσσουν τα χρήματά τους στην ΕΚΤ. Θεωρητικά η πληρωμή τέλους από τις τράπεζες θα πρέπει να τις ενθαρρύνει να ενεργοποιήσουν τ’ αδρανή κεφάλαιά τους και να ενισχύσουν τον δανεισμό, ωστόσο η πρακτική αξία του μέτρου δεν αναμένεται να είναι σημαντική. Το ίδιο ισχύει και για τη μικρή μείωση του βασικού επιτοκίου δανεισμού από το 0,25% στο 0,15%.
Αλλα μέτρα περιλαμβάνουν την επέκταση του απεριόριστου δανεισμού των τραπεζών μέχρι το τέλος του 2016 και την επίσπευση της προεργασίας σχετικά με πιθανές αγορές τιτλοποιημένων ενυπόθηκων δανείων (ABS), μια περιορισμένη μορφή νομισματικής χαλάρωσης, ενώ επιπρόσθετη ρευστότητα 165 δισ. ευρώ θα πέσει στην αγορά, αφού διακόπτεται η άντληση της ρευστότητας από τις αγορές κρατικών ομολόγων (SMP). Η ομοβροντία μέτρων πυροδοτήθηκε αφότου χθες οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ αναθεώρησαν επί τα χείρω τις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό μέχρι και το 2016. Παρόλο που σχεδόν οι πάντες καλωσόρισαν τα νέα μέτρα, υπάρχουν πολλοί οικονομικοί αναλυτές που θεωρούν ότι αυτά δεν αρκούν ώστε να ενισχυθεί σημαντικά η ανάκαμψη της Ευρωζώνης και ότι είναι πιθανό να χρειαστεί η μαζική αγορά περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή το τύπωμα χρήματος, κατά το παράδειγμα των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Ιαπωνίας.