Πριν από δύο χρόνια, ζητήθηκε από τους πολίτες να αποφασίσουν, σε καθεστώς απόγνωσης και εκβιασμού. Οι κρατικοί λογαριασμοί δεν είχαν ακόμη ισορροπήσει. Το άνοιγμα στη διεθνή ανταγωνιστικότητα παρέμενε απειλητικό. Η αξιοπιστία του κράτους είχε ακυρωθεί μαζί με τα «κουρεμένα» ομόλογα. Οι τράπεζες έμειναν ανοιχτές μόνον επειδή είμαστε μέλη του ευρωσυστήματος.
Η χώρα είχε πληγωθεί βαριά, αλλά και οι πολίτες ήσαν εξουθενωμένοι. Λιτότητα στα εισοδήματα, μεγαλύτερο φορολογικό βάρος, άπνοια κερδών είχαν σκοτώσει την ελπίδα. Οσοι είχαν χρήματα στην άκρη φρόντισαν να τα μεταφέρουν στο εξωτερικό ή σε κρυψώνες. Το «κεραμίδι πάνω από το κεφάλι μας», που ήταν πάντοτε ο «κουμπαράς» των τίμιων οικογενειαρχών, έχασε την ανταλλακτική του αξία, αφού η αγορά ακινήτων κατακρημνίστηκε. Ακόμη και η αξία πολλών αγαθών με κάποιο πρεστίζ, όπως ένα καλό αυτοκίνητο, εξατμίστηκε.
Με αυτά και άλλα δυσάρεστα, οι πολίτες κλήθηκαν στις κάλπες. Η απόφαση των πολιτικών να τους ζητήσουν να αποφασίσουν ήταν λανθασμένη και δίχασε τον λαό. Τα δύο μεγάλα κόμματα, υπό το βάρος των πολύ πραγματικών ευθυνών τους για όσα είχαν συμβεί μέχρι το 2009, χωρίς να έχουν ανανεώσει ανθρώπους και αντιλήψεις, πήραν τη δεδηλωμένη μόνον για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και τα άλλα μικρά κόμματα της Αριστεράς, ανέτοιμα για ευθύνες σε ώρα μεγάλου κινδύνου, παρέμεναν, μέχρι πριν από λίγες ημέρες, εγκλωβισμένα σε σοσιαλίζουσες θεωρίες που κατέρρευσαν μαζί με το βερολινέζικο τείχος.
Η μεγάλη απειλή όμως ήρθε από τον χώρο που εγκατέλειπε ο κ. Σαμαράς. Τα ζιζάνια αγρίεψαν: η εκ δεξιών αμφισβήτηση πέρασε το 20% του εκλογικού σώματος! Ευτυχώς, στον δεύτερο γύρο, έπεσε στο 16% και ο Αντ. Σαμαράς κέρδισε με μόλις 3 μονάδες τον Αλ. Τσίπρα.
Από τότε και μέχρι τις πρόσφατες εκλογές, το πολιτικό σκηνικό δεν άλλαξε ιδιαίτερα. Στη δύσκολη διετία που περάσαμε, ο συντηρητισμός των άκρων συναντήθηκε επί της κοινής πλατφόρμας του κρατισμού και της αντιμνημονιακής δυσαρέσκειας. Ευτυχώς, η οριακή αλλαγή στάσης των μεγάλων κρατών, που τον Νοέμβριο 2012 τέθηκαν, επιτέλους, εγγυητές του ελληνικού χρέους, σε συνδυασμό με την προηγηθείσα παρέμβαση του Ντράγκι, που εγγυήθηκε ότι η Ζώνη του Ευρώ θα παραμείνει αρραγής, έδωσε ανάσα στη συμπολίτευση.
Ο ρους των πραγμάτων άλλαξε. Κατ’ αρχάς, γιατί όταν ο Αντ. Σαμαράς βρέθηκε στη μοναχική θέση του πρωθυπουργού κατάλαβε πως η εμπιστοσύνη θα επέστρεφε μόνον με τη συστηματική εφαρμογή όσων είχε συμπεριλάβει ο Λουκάς Παπαδήμος στο δεύτερο Μνημόνιο. Επιπλέον, ο πρωθυπουργός εμπιστεύθηκε στον Γ. Στουρνάρα τη διαχείριση κινήσεων και αποφάσεων που ήσαν απαραίτητες για να καταλήξουμε στην οικοδόμηση της νέας εμπιστοσύνης.
Σύντομα, η μακρά αυτή περίοδος μπορεί να αποτελέσει παρελθόν. Ωστόσο, το πέρασμα δεν θα είναι αυτόματο και αναίμακτο. Παραμένει αμφίβολο κατά πόσον τα κόμματα είναι σε θέση να αναζητήσουν με την ελάχιστη απαιτούμενη συναίνεση το ξέφωτο της εναρμονισμένης ανάκαμψης. Η ανησυχία ότι η Ελλάδα δεν θα συντονιστεί με όσα αναμένεται να ξεκινήσουν εντός της Ευρωζώνης παραμένει ζωηρή στις μεγάλες πρωτεύουσες και τους εποπτικούς οργανισμούς. Πολιτική δύναμη που θα πει στους Ελληνες και τις Ελληνίδες ότι για να δούμε άσπρη μέρα πρέπει να μετατρέψουμε τον τόπο μας σε «καπιταλιστικό παράδεισο» δεν υπάρχει. Αντιλαμβάνομαι τις αντιρρήσεις πολλών, πλην όμως μόνον όταν η χώρα θα εξασφαλίσει πολλά μη-δανειακά κεφάλαια θα δούμε μακροχρόνια αύξηση της απασχόλησης με σταθερότητα, αύξηση των κρατικών εσόδων χωρίς νέους φόρους, επιχειρήσεις με λιγότερα δάνεια, επομένως και ελαφρά βελτίωση του εισοδήματος.
Είναι προφανές ότι ο κ. Σαμαράς θέλει να διαχειριστεί ο ίδιος, με τη βοήθεια πολύτιμων συνεργατών του, την επόμενη φάση αυτής της αλλαγής. Ποντάρει σε μια συμφωνημένη έξοδο του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα. Θέλει τους Ευρωπαίους να αναλαμβάνουν το χρέος μας προς το Ταμείο. Πιστεύει ότι πρέπει να απαλλαγούμε από το Μνημόνιο όπως το γνωρίσαμε. Ενθαρρύνει τις τράπεζες να εξεύρουν ταχύτατα κι άλλους μεγάλους και πρόθυμους επενδυτές. Σε αντάλλαγμα, είναι πρόθυμος να δεχτεί συγκεκριμένους όρους μιας νέας συμφωνίας με το Βερολίνο και τους συμμάχους του, χωρίς λιτότητα για τους πολίτες αλλά με το κράτος υπό αυστηρό έλεγχο.
Το στοίχημα είναι βαρύ. Παρά όσα έπρεπε να μας έχει διδάξει η κρίση, τα πόδια των πολιτικών δείχνουν αδύναμα. Ο εκσυγχρονισμός που δεν ολοκλήρωσε ο Κώστας Σημίτης, η επανίδρυση που απέφυγε ο Κώστας Καραμανλής παραμένουν αιτήματα της μεταμνημονιακής εποχής. Οσο το κράτος μας δεν μοιάζει με τα άλλα «έξυπνα κράτη» τόσο θα υποφέρουν οι πολίτες του.
Τα στελέχη της αντιπολίτευσης προλαβαίνουν να συνδράμουν στη Μεγάλη Συμφωνία για την επιλογή Προέδρου και τη συνυπογραφή της ρύθμισης για το χρέος. Μετά, μπορεί ακόμη και το κράτος να κυβερνήσουν. Εγγύτερα στο Κέντρο, βεβαίως.