Ολα ξεκίνησαν πριν από 20 χρόνια με μια προσωπική συλλογή βιβλίων και περιοδικών, κυρίως, με οικολογικό περιεχόμενο. Εφέτος, η Ευώνυμος Οικολογική Βιβλιοθήκη συμπληρώνει 20 χρόνια συνεχούς λειτουργίας, έχοντας να επιδείξει ένα πλούσιο έργο και αποδεικνύοντας τι μπορεί να καταφέρει το μεράκι και η θέληση ανθρώπων αφοσιωμένων στη διάχυση της γνώσης και στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής συνείδησης. Μετά 20 έτη, λοιπόν, η Ευώνυμος γιορτάζει και σχεδιάζει για το μέλλον.
Το 1994, μια παρέα φίλων στέγασε το αρχείο και τα όνειρά της σε ένα νεοκλασικό κτίριο στο Θησείο, στην οδό Αγίων Ασωμάτων, αριθμός 9. Το κτίριο, που αποτελεί και σήμερα την έδρα της βιβλιοθήκης, ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού και είχε παραχωρηθεί, τότε, για χρήση σε μια «Επιστημονική Εταιρεία Προστασίας Περιβάλλοντος», με μέλη προερχόμενα κυρίως από το Πανεπιστήμιο Πειραιά. Μέσω αυτού του φορέα εγκαταστάθηκε η Ευώνυμος στον χώρο αυτό και αργότερα, όταν η Εταιρεία αυτή έπαψε να λειτουργεί, συνέχισε να στεγάζεται, προσπαθώντας να γίνει η μεταβίβαση της χρήσης στην Ευώνυμο, κάτι που έγινε πριν από τρία χρόνια και για διάστημα 15 συνολικά χρόνων. «Το κτίριο είναι κτισμένο μεταξύ 1885 – 1905 και όταν μπήκαμε μέσα ήταν σε άθλια κατάσταση, κίνδυνος ακόμα και για τους περαστικούς. Αντιμετωπίσαμε τα ζητήματα ασφαλείας, αναδείξαμε την πρόσοψή του, κάναμε λειτουργικό το μεγαλύτερο μέρος του, πραγματοποιήσαμε επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας. Δυστυχώς, παραμένουν τα προβλήματα στο ισόγειο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σήμερα μόνο ως αποθήκη, παρότι θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε πολύ όμορφο χώρο διαλέξεων και εκθέσεων», λέει στην «Κ» ο κ. Σάκης Κουρουζίδης, διευθυντής της Ευωνύμου Οικολογικής Βιβλιοθήκης.
Σήμερα η Ευώνυμος είναι μία θεματική βιβλιοθήκη για το περιβάλλον και την οικολογία, ίσως μοναδική στο είδος της παγκοσμίως. Με μία αναβαθμισμένη τετράγλωσση ιστοσελίδα (σύντομα σε οκτώ γλώσσες!), που περιέχει πλούσιο υλικό, συστήνεται διεθνώς ως μία από τις πλέον αντιπροσωπευτικές σε θέματα περιβάλλοντος. Η Ευώνυμος έχει τη νομική μορφή της «Αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας» και στηρίζεται σε περίπου 230 μέλη και πολλούς εθελοντές.
Σήμερα είναι ανοικτή για το κοινό κάθε εργάσιμο απόγευμα από τις 4-8 μ.μ. Κατά καιρούς εργάστηκαν στη βιβλιοθήκη από ένα έως οκτώ άτομα, μέσω προγραμμάτων ή από τον ΟΑΕΔ, ενώ και στον τομέα αυτό η Ευώνυμος ήταν πρωτοποριακή, καθώς έγινε η πρώτη βιβλιοθήκη στην Ελλάδα που απασχόλησε άτομο τυφλό σε εργασία βιβλιοθηκονομική, όπως και βιβλιοθηκονόμο με πρόβλημα ακοής.
Το υλικό και το έργο της πολύ μεγάλο. Ολα τα περιεχόμενά της είναι καταχωρισμένα (από την αρχή) σε βάσεις δεδομένων (μία με 20.000 βιβλία και μία με 80.000 άρθρα περιοδικών που αποτελούν τις 2 από τις 22 βάσεις δεδομένων του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης), ο εξοπλισμός έχει βελτιωθεί σημαντικά, οι συλλογές της έχουν πολλαπλασιαστεί σε σχέση με το αρχικό υλικό, είναι από τις πρώτες βιβλιοθήκες που πέρασε στην ψηφιακή εποχή έχοντας ψηφιοποιήσει βιβλία, άρθρα, εικονογραφικό υλικό κ.λπ. Η Ευώνυμος έχει εκδώσει 22 βιβλία, έχει λάβει μέρος σε πολλές δραστηριότητες και έχει δεχθεί πλήθος επισκεπτών, μεταξύ αυτών από 65 σχολεία, από ορειβατικούς συλλόγους, από μεταπτυχιακούς φοιτητές (2.800 άτομα συνολικά) και 22.000 μεμονωμένους επισκέπτες.
Επισκευή του ισογείου
«Στα 20 χρόνια λειτουργίας της, στηρίχθηκε στα μέλη της, σε εθελοντές, στη «συνετή» διαχείριση προγραμμάτων, σε κάποιες λίγες χορηγίες, σε δωρεές συλλογών και εξοπλισμού από φίλους», σημειώνει ο κ. Κουρουζίδης. «Η συνέχεια είναι πάντα δύσκολη παρά τις μεγάλες προόδους της. Υπάρχει σχέδιο για αξιοποίηση του υλικού (κείμενα και εικόνες) για μεγάλη σειρά εκδόσεων, συνέχιση της ψηφιοποίησης του υλικού και δημοσιοποίησή του μέσω της ιστοσελίδας μας, δημιουργία ειδικών συλλογών με το αποθηκευμένο υλικό. Υπάρχουν σπάνια περιοδικά, περισσότερες από 120.000 φωτογραφίες και καρτ ποστάλ, γκραβούρες, χάρτες, μια πολύ μεγάλη συλλογή με “τουριστικούς οδηγούς”», μας λέει ο διευθυντής της Βιβλιοθήκης. Σίγουρα, όμως, ο πιο βασικός στόχος των ανθρώπων της Ευωνύμου είναι η επισκευή του ισογείου του κτιρίου.
Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 20 χρόνων συνεχούς λειτουργίας, η Ευώνυμος Οικολογική Βιβλιοθήκη διοργανώνει μια μεγάλη εικαστική έκθεση στην Τεχνόπολη (αίθουσα Δ7 – Φούρνοι), από 26 έως 29 Ιουνίου, με τίτλο «ΕΝ-ΤΕΧΝΩΣ» και συμμετοχή γνωστών καλλιτεχνών.