Πριν από λίγες μέρες ένα αεροπλάνο «ναυλωμένο» από την Αθήνα με 25 ζευγάρια από Ρουμανία προσγειώθηκε στη Σαντορίνη, όπου οι επισκέπτες παρέμειναν πέντε ημέρες. Δεν επρόκειτο για μελλόνυμφους, αλλά για μελλοντικούς γονείς που χαλάρωναν στο διάστημα που απαιτείται στην τεχνητή γονιμοποίηση μεταξύ ωοληψίας και εμβρυομεταφοράς. «Ονειρο που έγινε πραγματικότητα στο εργαστήριο», τιτλοφορείτο προ δύο μηνών δημοσίευμα σε ρουμανική εφημερίδα, με φωτογραφία της Ακρόπολης.
«Κάθε μήνα, 30 με 40 ζευγάρια από τη γειτονική χώρα φθάνουν σε εμάς», λέει στην «Κ» ο δρ Κώστας Πάντος από το «Γένεσις». «Πολλά ζευγάρια της μεσαίας τάξης της Ρουμανίας προσελκύονται από τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής στην Ελλάδα (σχεδόν 60%), όταν στην πατρίδα τους είναι 30 με 35%», σημειώνει ο γυναικολόγος, δρ Ανδρέας Βυθούλκας, ο οποίος, καθώς εργάζεται στο Ιατρικό Κέντρο του Βουκουρεστίου, λειτουργεί μοιραία ως «γέφυρα».
Από Γερμανία, Αυστραλία και ΗΠΑ είναι οι περισσότεροι ασθενείς στο Embryo Land. «Εμείς οι Ελληνες γιατροί στεκόμαστε κοντά στον ασθενή, εξηγούμε τα πάντα», λέει ο δρ Θέμης Μαντζαβίνος, επικεφαλής στο Κέντρο, αναπληρωτής καθηγητής στο ΕΚΠΑ.
Πόλο έλξης για εξωσωματική αποτελεί και το Ηράκλειο Κρήτης, με το «Κέντρο Γονιμότητας Κρήτης» να υποδέχεται δεκάδες ζευγάρια αλλοδαπών. Εκτιμάται ότι σε όλη την Ελλάδα πάνω από 1.500 κύκλοι εξωσωματικής πραγματοποιούνται ετησίως από ξένους. «Επιβιβάζονται στο αεροπλάνο δύο και επιστρέφουν στην πατρίδα τους τρεις», σχολιάζουν άνθρωποι του χώρου.
«Στην Αμερική οι ειδικοί δεν μας έδιναν πολλές ελπίδες», αναφέρει στην «Κ» ο 43χρονος Ελληνοαμερικανός Fatos Κadria, πατέρας σήμερα δύο αγοριών. «Οχι μόνο καταφέραμε να γίνουμε γονείς, αλλά γίναμε και πολύ φίλοι με τον γιατρό μας, με τον οποίο επικοινωνούμε ακόμα». Η ιδιοσυγκρασία των Ελλήνων γιατρών διευκολύνει την επώδυνη διαδικασία. Τον ψυχολογικό, αλλά και τον οικονομικό παράγοντα αναδεικνύει ως τους σημαντικότερους και ένα ζευγάρι από την Ελβετία. «Είχαμε κάνει τέσσερις εξωσωματικές σε Γερμανία, Αυστρία και Ελβετία, που στέφθηκαν με αποτυχία», θυμάται ο άνδρας, κάτοικος Ζυρίχης. Παρακολουθώντας συνέντευξη Ελληνα γιατρού στο CNN πήρε την απόφαση για τη χώρα μας, «παρά τις πρώτες αναστολές της γυναίκας μου». Το συνολικό κόστος στην Ελλάδα ανήλθε σε 5.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων και των μεταφορικών, όταν στην Κεντρική Ευρώπη ξεπερνά τις 10.000 ευρώ. Σήμερα, η 45χρονη σύζυγός του είναι 7 μηνών και όπως επισημαίνει ο 52χρονος μέλλων πατέρας: «Θα κάνω παντού διαφήμιση της Ελλάδας και του γιατρού μου».
Οι λόγοι της «μετανάστευσης», της οποίας κινητήριος δύναμη είναι πρωτίστως η έξωθεν καλή μαρτυρία για τους Ελληνες γιατρούς με τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας και τις πρωτοποριακές μεθόδους, είναι πολλαπλοί. «Η νομοθεσία εδώ δίνει ορισμένες ελευθερίες στους υποψήφιους γονείς», σημειώνει ο δρ Πάντος, «επιτρέπει την παρένθετη μητρότητα και τη δωρεά ωαρίων αλλά με την προϋπόθεση η ταυτότητα της δότριας να παραμένει άγνωστη». Σε τεχνικό επίπεδο, ενώ σε άλλες χώρες οι γενετιστές τοποθετούν στη μήτρα ένα ή δύο έμβρυα, στην Ελλάδα τοποθετούν τρία ή ακόμα και τέσσερα, όταν η γυναίκα είναι άνω των 40 ετών.
Eπιμορφωτικό πρόγραμμα
Η ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού μπορεί να αποφέρει πολλαπλά οφέλη, καθώς οι εν λόγω ταξιδιώτες συνδυάζουν την Ελλάδα με μια κατεξοχήν θετική εμπειρία, αυτή της μητρότητας. «Για την αρτιότερη οργάνωση του ιατρικού τουρισμού απαιτείται και η εμπλοκή του κράτους, που με τη σειρά του θα επιφορτίσει τις κατά τόπους πρεσβείες, ώστε να ενημερώνουν ποικιλοτρόπως τους ενδιαφερομένους», καταλήγει ο δρ Πάντος. Παράλληλα, το επιμορφωτικό εξ αποστάσεως πρόγραμμα σχετικά με την ανθρώπινη αναπαραγωγή, που πραγματοποιείται από το ΕΚΠΑ και την Ελληνική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής και απευθύνεται σε επαγγελματίες υγείας, πρόκειται να «εξαχθεί» από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά στα Βαλκάνια, με πρώτο σταθμό το Βουκουρέστι.
«Κορυφαίοι οι Ελληνες γιατροί»
«From Greece with love, the gift of life» (από την Ελλάδα με αγάπη, το δώρο της ζωής). Αυτός ήταν ο τίτλος ενός άρθρου στην αυστραλιανή «The Sunday Mοrning Herald» το 2004, του οποίου ο συντάκτης δεν θα μπορούσε να υποψιαστεί το εύρος της απήχησης. Σήμερα, δέκα χρόνια μετά, οι Αυστραλές, παρά τη μεγάλη απόσταση, βρίσκονται στις πρώτες θέσεις των ξένων που επιλέγουν την Ελλάδα για να αποκτήσουν παιδί. Στο αυτοβιογραφικό της βιβλίο «All I know: a memoir of love, loss and life» η 50χρονη Ελληνοαυστραλή ηθοποιός και συγγραφέας Mary Coustas περιγράφει μεταξύ άλλων την εξωσωματική στην οποία υπεβλήθη στην Αθήνα.
«Οι Ελληνες είναι κορυφαίοι όταν φτάνουμε στο ζήτημα της εξωσωματικής, είναι άνθρωποι της οικογένειας και ξέρουν πώς να στηρίξουν όσους θέλουν να κάνουν τη δική τους οικογένεια», σημειώνει στην «Κ». «Το διαπίστωσα όσο καιρό βρισκόμουν στην Αθήνα, πλάι σε ομοιοπαθούσες από άλλες χώρες». Η ίδια είχε αρχικά μια τραυματική εμπειρία, καθώς στην πρώτη κύηση έσπασαν τα νερά την 21η πρώτη εβδομάδα, με συνέπεια να χάσει το βρέφος. Με κάποιον, όμως, μαγικό τρόπο αυτό το περιστατικό τής έδωσε δύναμη να δοκιμάσει άλλες έξι φορές. Σήμερα ετοιμάζει τη βάπτιση της επτά μηνών κόρης της στην Τήνο, «στην εκκλησία όπου όλο αυτό το διάστημα προσευχόμουν». Οπως περιγράφει η ίδια, την διευκόλυνε πολύ που μπορούσε να εκφράζεται στα αγγλικά, όταν επικοινωνούσε με τον γιατρό, ενώ την παρηγορούσε η ύπαρξη συγγενών στην Αθήνα. «Είναι βάλσαμο να έχεις έναν αγαπημένο ώμο να κλάψεις όταν το αποτέλεσμα είναι αρνητικό».
Στην αρχή της εγκυμοσύνης της βρίσκεται έτερη Ελληνοαυστραλή, που επιστρέφει εντός των ημερών στο Σίδνεϊ. «Μείναμε συνολικά έξι εβδομάδες στην Ελλάδα, πήγαμε στο Κιάτο, στο Ξυλόκαστρο, στην Υδρα και θα συνεχίσουμε με κρουαζιέρα στις Κυκλάδες», περιγράφει σε σπαστά ελληνικά η 45χρονη Τίνα Ευθυμιάδη. «Εχουμε ελληνική καταγωγή, αλλά δεν είχαμε ποτέ έως σήμερα επισκεφθεί τη γενέτειρα των δικών μας».
Η ίδια είχε κάνει τρεις φορές εξωσωματική στην Αυστραλία, μέχρι που αποφάσισε να μεταβεί στη χώρα μας κατόπιν σύστασης ομοιοπαθουσών. «Πέρα από την κρίση, για εμάς εδώ η καθημερινότητα παραμένει πολύ χαλαρωτική», περιγράφει, «δεν καλούμαι την επομένη της εμβρυομεταφοράς να πάω στο γραφείο, κάτι που μου προκαλούσε επιπλέον άγχος και τελικά μείωνε τις πιθανότητες για αίσια έκβαση».