Στο οικοσύστημα των διεθνών επενδυτών υπάρχει ένας με χαρακτηριστικά, κίνητρα και αντανακλαστικά πολύ διαφορετικά των υπολοίπων: Σε μια εποχή που οι «ξένες επενδύσεις» στις οικονομίες εκδηλώνονται με αγορές μετοχών, χρεογράφων και παραγώγων ενώ τα κεφάλαια έρχονται και φεύγουν δι’ ασήμαντον αφορμή με το πάτημα ενός πλήκτρου, το κινεζικό μοντέλο παραπέμπει περισσότερο από άλλα στις «άμεσες ξένες επενδύσεις» του… περασμένου αιώνα (κι εδώ οι ομοιότητες σταματούν): Πρόκειται για «χειροπιαστές» επενδύσεις, οι τύχες των οποίων δεν εξαρτώνται τόσο από τους νομισματικούς ελιγμούς των κεντρικών τραπεζών, τη δυναμική του χρηματοπιστωτικού συστήματος ή την –εκάστοτε– τάση της αγοράς, αλλά από τις βουλές του Πεκίνου.
Η Κίνα επενδύει πολύ. Καθώς βρίσκεται στην τελική φάση ανοίγματος της οικονομίας της στο παγκόσμιο οικονομικό και νομισματικό σύστημα, η διεθνής επενδυτική της δραστηριότητα έχει αυξητική προοπτική. Επιπλέον, η Κίνα επενδύει με σχέδιο – κάποιοι μιλούν για σχέδιο παγκόσμιας ηγεμονίας, άλλοι για business plan της «πολυεθνικής» πλέον China Inc. Ανεξαρτήτως ορισμού, ένας παλαιός πολιτισμός με ιστορία χιλιετηρίδων θα καταλάβει τα επόμενα χρόνια την πρώτη θέση στις περισσότερες οικονομικές στατιστικές: Δεν θα συναντήσει το πεπρωμένο του βιαστικά, ούτε στην τύχη.
Ενα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της πολυπληθέστερης χώρας του κόσμου είναι ότι η κουλτούρα της δεν διαθέτει απλώς, προϋποθέτει προγραμματισμό – τον οποίο μπορεί επιπλέον να υλοποιήσει. Οι δυτικές κυβερνήσεις μπορούν να ελιχθούν με προοπτική εκλογικού κύκλου. Η κινεζική έχει τη δυνατότητα να προγραμματίσει σε βάθος δεκαετιών. Η ανάδειξη της χώρας τα τελευταία χρόνια σε κορυφαία δύναμη επιβεβαιώνει πως το σχέδιο ακολουθεί πειθαρχημένη και αποτελεσματική υλοποίηση.
Η Ελλάδα –από γεωγραφική σύμπτωση, πολιτισμική τύχη και γεωπολιτική συγκυρία– έχει σημαντική για το μέγεθός της θέση στο κινεζικό Business Plan. Ο Πειραιάς είναι το πρώτο μεγάλο ευρωπαϊκό λιμάνι που συναντά το ασιατικό εμπόριο με το που θα μπει στη Μεσόγειο από το Σουέζ. Η πρόσβαση στην «ευρωπαϊκή ενδοχώρα» εξυπηρετεί την Κίνα, και ταυτόχρονα ενεργοποιεί συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής θέσης για πρώτη φορά στην ιστορία του κράτους.
Μια σχέση οικονομικού γίγαντα με νάνο δεν μπορεί ποτέ να γίνει ισότιμη. Ομως, όταν έχει μερικά ποιοτικά συστατικά όπως αυτά που υπάρχουν στις σινο-ελληνικές σχέσεις, μπορεί να γίνει αμοιβαία επωφελής χωρίς μεγάλες θυσίες. Επιπλέον βοηθούν οι παράλληλες ιστορικές καταβολές. Δεν ισχυρίζομαι ότι στη σύγχρονη πολιτική και οικονομία υπάρχουν συναισθηματισμοί – πόσο μάλλον κοινές μνήμες. Ομως για ένα λαό όπως ο κινεζικός και την ηγεσία του, το ιστορικό παρελθόν είναι φορτωμένο συμβολισμούς, τους οποίους αξιοποιεί συχνά τόσο στο εσωτερικό όσο και στη διπλωματία του.
Στην τελευταία φάση, αυτή της ελληνικής κρίσης, ο ρόλος της Κίνας ήταν υποστηρικτικός για την Αθήνα. Ηταν το Πεκίνο που βάρυνε αποφασιστικά τη ζυγαριά της παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη – όταν το μοιραίο καλοκαίρι του 2012 η κινεζική ηγεσία έπεισε τη Γερμανίδα καγκελάριο να βάλει τέλος στα παιχνίδια με τη φωτιά. Οι κινεζικές επενδύσεις στη χώρα ήταν από τις ελάχιστες νησίδες σταθερότητας σε ένα καταιγιστικό επενδυτικό περιβάλλον.
Η διμερής σχέση με την Κίνα έχει μέλλον και θα πρέπει να καλλιεργηθεί εντατικά. Οι άνισες σχέσεις θέλουν διαρκή φροντίδα. Η διαχείριση του κινεζικού παράγοντα δεν μπορεί να είναι θέμα που απασχολεί κατ’αποκοπήν τον ένα ή τον άλλον υπουργό και τους αντίστοιχους μεταφραστές τους. Τα δυνητικά οφέλη από μια ουσιαστική, συστηματική συνεργασία με το Πεκίνο είναι πολύ σημαντικά, τα ρίσκα επίσης, για να αφεθούν σε μια διαχείριση… α λα ελληνικά.