Είπαν ότι φέτος το Φεστιβάλ Αθηνών δεν έχει σπουδαία ξένα ονόματα. Οτι λύνει το θέμα του μειωμένου προϋπολογισμού βασιζόμενο σε εγχώριες δυνάμεις, αρκετές από τις οποίες κάνουν τώρα τα πρώτα τους καλλιτεχνικά βήματα.
Δεν απέχει από την αλήθεια όλο αυτό. Ετσι είναι. Αλλά μήπως, πολύ συχνά, η παθιασμένη προσπάθεια νέων ανθρώπων, παρά το (συχνότατα επίσης) ατελές αποτέλεσμα, δεν αποκαλύπτει όσα μπορούν να κρύβουν οι τεράστιοι προβολείς των μεγάλων ονομάτων; Μήπως μερικές φορές είναι προτιμότερη η ευαίσθητη φαντασία από τη μεγάλη παραγωγή;
Τελευταία αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις μια εντελώς διαφορετική πρόταση, απ’ όλες τις πλευρές. Διότι η πλατεία, ο χώρος που κάθονταν οι θεατές σ’ αυτή την παράσταση, ήταν τα πεζούλια της αυλής μιας εκκλησίας. Αλλά όχι μιας οποιασδήποτε εκκλησίας. Ηταν ο Αγιος Νικόλαος ο Ραγκαβάς στην Πλάκα, μια εκκλησία που κουβαλάει δέκα (!) αιώνες ζωής. Την έχουμε προσπεράσει όλοι δεκάδες φορές, αλλά έπρεπε να γίνει η παράσταση για να τη γνωρίσουμε καλύτερα…
Εκεί, στα πεζούλια αυτής της αυλής, οι θεατές αγκάλιασαν κυκλικά τους έξι νέους ανθρώπους που αποφάσισαν να κάνουν κάτι ακόμα διαφορετικό: μοιράστηκαν μαζί με τους θεατές την εμπειρία που είχαν διαβάζοντας ένα κλασικό μυθιστόρημα: τους «Αδελφούς Καραμάζοφ» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Ο υπότιτλος της παράστασης ήταν απολύτως ακριβής: «Η εμπειρία μιας ανάγνωσης». Γιατί αυτοί οι έξι άνθρωποι έκαναν παράσταση όσα έζησαν, όσα συζήτησαν, όσα φαντάστηκαν, όσα θυμήθηκαν και ανέσυραν από τα βάθη της προσωπικής τους μνήμης, το διάστημα που μαζί διάβαζαν το μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι και έκαναν πρόβες την ιδέα τους αυτή η ανάγνωση να γίνει θεατρική πράξη.
Η ιδέα τους ήταν πολύ απλή: κατ’ αρχήν φτιάχνεται ένα περιβάλλον ομαδικής αφήγησης. Τα πεζούλια της αυλής της εκκλησίας, που σχημάτιζαν έναν κύκλο, ήταν το καταλληλότερο. Την ίδια στιγμή, χωρίς κανένα σκηνικό -παρά μόνο τις γλάστρες της αυλής και τον γατούλη της εκκλησίας που παρακολούθησε με απόλυτη συνέπεια την παράσταση- έφτιαξαν μια περιστασιακή ομαδικότητα, δημιούργησαν μια παρέα, λίγο μεγαλύτερη από τη δική τους και αφηγήθηκαν την εμπειρία τους. Εκαναν ένα πρωτότυπο θεατρικό εγχείρημα, που σίγουρα είχε και ατέλειες και περιττές σκηνές. Οσοι όμως βρέθηκαν στο προαύλιο του Αγίου Νικολάου του Ραγκαβά, στην Πλάκα, ξαναέζησαν την παρέα της αυλής που δεν υπάρχει πια. Και συνειδητοποίησαν τα ερωτήματα που μπορεί να δημιουργήσει ένα στιβαρό μυθιστόρημα. Τις απαντήσεις που μπορεί να δώσει ένας μεγάλος συγγραφέας. Τις σκέψεις που μπορεί να συντροφεύσουν έναν αναγνώστη, καθώς παρακολουθεί τις μυθοπλαστικές ζωές, που αγγίζουν όμως τις πραγματικές.
Εξι νέοι άνθρωποι μας θύμισαν με πόσα λίγα αγγίζουμε τις αγωνίες μας. Κι αυτό είναι μια μεγάλη και ακριβή παραγωγή.