Στο καινούργιο και ενεργειακά φιλικό κτίριο της Ευρωπαϊκής Tράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) στο Λουξεμβούργο βρίσκεται το γραφείο του προέδρου της, Βέρνερ Χόγιερ. Μας υποδέχεται με 7 συνεργάτες του, που κάθονται όλοι γύρω από το τραπέζι όπου θα γίνει η συνέντευξη. Θέλει να είναι ακριβής σε αυτά που θα μας πει. Αλλωστε, ο Γερμανός πρόεδρος της ΕΤΕπ είναι ο άνθρωπος που κρατάει το τιμόνι του μεγαλύτερου δημόσιου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος στον κόσμο, με 512 δισ. ευρώ στο ενεργητικό του το 2013.
Οι μέτοχοι της «Τράπεζας της Ευρώπης», όπως πολλοί την ονομάζουν, δεν είναι άλλοι από τα 28 κράτη – μέλη, τα οποία δεν χρειάζεται να συμβάλλουν με ετήσια συνδρομή, καθώς η τράπεζα έχει ΑΑΑ αξιολόγηση.
Ετσι βγαίνει με ευκολία και δανείζεται από τις αγορές. Τα χρήματα αυτά στη συνέχεια τα δανείζει στα κράτη-μέλη, κυρίως για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση μεγάλων έργων (γι’ αυτό και στο γραφείο του κ. Χόγιερ κρέμεται μία μεγάλη φωτογραφία της γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου) και, στη διάρκεια της κρίσης, πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ).
Παρ’ όλο που από το 2011 η ΕΤΕπ έχει χρηματοδοτήσει πάνω από 700 ΜμΕ στην Ελλάδα, πολλοί είναι αυτοί που στέκονται κριτικά απέναντί της, υποστηρίζοντας ότι δεν έχει κάνει ό,τι μπορούσε για να βοηθήσει την Ελλάδα. «Είχα μείνει έκπληκτος όταν άκουσα τις φθηνές κριτικές ότι η τράπεζα δεν έχει κάνει αρκετά για την Ελλάδα», λέει ο ίδιος.
Ακόμα και όταν υπήρχε η συζήτηση για την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, η τράπεζα αύξησε τη χρηματοδότησή της «την εποχή που κανένας δεν δάνειζε την Ελλάδα», που αυτή τη στιγμή παίρνει χρηματοδότηση ίση με το 9% του ΑΕΠ της χώρας, τοποθετώντας την στην τέταρτη θέση ευρωπαϊκά. Μάλιστα, το 2013 η χρηματοδότηση διπλασιάστηκε σε σχέση με το 2012, φτάνοντας το 1,5 δισ. ευρώ. Ομως, παρά την αυξημένη ρευστότητα από την ΕΤΕπ, αυτή δεν φαίνεται να φτάνει στην ελληνική αγορά και αυτό είναι κάτι που το βλέπει και ο ίδιος ο κ. Χόγιερ.
Σύμφωνα με τον Γερμανό τραπεζίτη, ένας από τους βασικούς λόγους δεν είναι άλλος από την ελληνική γραφειοκρατία, με την οποία ήρθε και ο ίδιος αντιμέτωπος. «Ημασταν σε θέση να χρηματοδοτήσουμε την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων εδώ και χρόνια, αλλά η κατάσταση με τα συμβόλαια και τις παραχωρήσεις ήταν καταστροφική και μας πήρε χρόνια να καθαρίσουμε το τοπίο και να προχωρήσουμε».
Για τον κ. Χόγιερ, ένας εξίσου σημαντικός λόγος είναι η κατάσταση των 4 συστημικών τραπεζών της Ελλάδας, που είναι και οι μεσολαβήτριες μεταξύ ΕΤΕπ και ΜμΕ. «Και εγώ δέχομαι παράπονα από μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν βλέπουν ετοιμότητα από τις ελληνικές τράπεζες να βοηθήσουν. Σε πολλές περιπτώσεις ζητάω από συναδέλφους μου να πάνε και να δουν τι έχει πάει λάθος», λέει ο Χόγιερ, που ωστόσο σπεύδει να διευκρινίσει ότι η ΕΤΕπ είναι μία επενδυτική τράπεζα και έχει τη δυνατότητα να χρηματοδοτεί μόνο νέα επιχειρηματικά σχέδια.
Το τρίτο πρόβλημα που διαπιστώνει και ίσως είναι και το πιο σημαντικό είναι ότι δεν υπάρχουν αρκετές επενδυτικές προτάσεις από την Ελλάδα. «Οι πλούσιοι στην Ελλάδα δεν είναι φιλόδοξοι με τις ελληνικές επενδύσεις. Προτιμούν να επενδύσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα». Ο ίδιος λέει σε όποιον ενδιαφέρεται και πληροί τα κριτήρια: «Ελάτε με καλές προτάσεις και θα τις χρηματοδοτήσουμε». «Μπορούμε να βάλουμε εμείς την πραγματογνωμοσύνη ώστε να εξελίξετε καλύτερα το επενδυτικό σας σχέδιο. Δοκιμάστε το!», λέει ο κ. Χόγιερ, που εντοπίζει το γενικότερο οικονομικό πρόβλημα στην Ευρώπη όχι στην έλλειψη ρευστότητας, αλλά στη μικρή ζήτηση για χρηματοδότηση νέων σχεδίων. «Εχουμε έλλειψη καλών προτάσεων και ιδεών στην Ευρώπη συνολικά».
Ξεχωρίζουν τουρισμός και μεταφορές
Στην ερώτηση ποιες επενδύσεις θα μπορούσαν να είναι πιο εύκολες για δανειοδότηση, ο Γερμανός τραπεζίτης λέει ότι δεν υπάρχει φόρμουλα. Στην περίπτωση της Ελλάδας, όμως, υπάρχουν δύο τομείς που μπορεί να ξεχωρίσει και αυτοί είναι ο τομέας των μεταφορών, για τον οποίο δείχνουν ενδιαφέρον από την Κίνα μέχρι την Αμερική, και βεβαίως o τουρισμός. Συγκριτικά όμως με την Ευρώπη, αλλά και παγκοσμίως, υπάρχουν αδυναμίες στους τομείς της παραγωγικότητας και της καινοτομίας στη χώρα μας. «Είμαστε έτοιμοι να κάνουμε περισσότερα, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα για την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας στην Ελλάδα, αν βέβαια υπάρχουν προτάσεις. Ικανότητες υπάρχουν, αν πάτε σε επιστημονικά κέντρα θα βρείτε Ελληνες ερευνητές που στέκουν παγκοσμίως, αλλά μερικές φορές εργάζονται υπό εξαιρετικά σκληρές συνθήκες. Θα ήταν πολύ ευεργετικό για τη μακροπρόθεσμη ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας να γίνουν επενδύσεις εκεί». Πριν τελειώσει η συνέντευξη, ο κ. Χόγιερ μού ζητάει να προσθέσει κάτι από μόνος του. Θέλει να εκφράσει τα καλά του λόγια για τη δουλειά του πρώην υπουργού Οικονομικών Γ. Στουρνάρα, αλλά και τις προσπάθειες της κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια. «Πάντα λέω στους συμπατριώτες μου –που πολλές φορές έχουν την τάση να πιστεύουν ότι είναι οι καλύτεροι– να κοιτάξουν τις αποφάσεις που ο κ. Στουρνάρας αλλά και ο κ. Σαμαράς και η ομάδα τους έπρεπε να πάρουν κόντρα στη διάθεση της κοινής γνώμης. Αυτό θα ήταν αδύνατον να συμβεί στη Γερμανία ή στη Δανία. Υπάρχουν πολλά να γίνουν ακόμη, αλλά θα πρέπει να έχουμε υψηλό βαθμό εκτίμησης για τις δύσκολες αποφάσεις των Ελλήνων πολιτικών ηγετών», λέει ο Χόγιερ, ενώ βρίσκει την ευκαιρία να ευχαριστήσει την Ελλάδα για την προεδρία της στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. «Νομίζω έγινε τεράστια πρόοδος να καλυφθούν τα κενά που άφησε η Συνθήκη του Μάαστριχτ, τώρα με όσα αποφασίστηκαν και στην τραπεζική ενοποίηση όλα τα όργανα ενώθηκαν σαν κομμάτια ενός μωσαϊκού υπό την προεδρία του κ. Στουρνάρα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο». Κλείνοντας ο φιλέλλην Γερμανός τραπεζίτης λέει: «Αστειευόμενος λέω στους Γερμανούς ότι μαθαίνοντας από την Ελλάδα σημαίνει να μαθαίνεις να κερδίζεις».