Τραγούδια σε ποίηση Γκαίτε και Χάινε

Τραγούδια σε ποίηση Γκαίτε και Χάινε

2' 48" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε στα μουσικά πράγματα η Λένια Ζαφειροπούλου ξεχώρισε. Δεν υπήρξε ποτέ απλώς ακόμα μία τραγουδίστρια. Δεν υπήρξε ποτέ ούτε καν ακόμα μία ενδιαφέρουσα τραγουδίστρια. Φάνηκε από την αρχή ότι είναι ένας πνευματικός άνθρωπος που ενδιαφέρεται για την ουσία της μουσικής και εκφράζεται μέσα από το τραγούδι με εργαλείο τη φωνή της.

Ο χαρακτηρισμός ηχεί βαρύς, ίσως και παλιομοδίτικος, σήμερα που ο λαϊκισμός αποτελεί βασικό ζητούμενο, σήμερα που κύριο κριτήριο είναι ο αριθμός των παρισταμένων σε μία εκδήλωση, ενώ η σοβαρή τέχνη φέρει το στίγμα της αντιλαϊκής, αυτής που δεν συμφέρει. Αλλά, τι άλλο από πνευματικός άνθρωπος είναι κάποιος ο οποίος ασχολείται σοβαρά με την ποίηση και τη λογοτεχνία του 18ου και του 19ου αιώνα; Αυτός ο οποίος μεταφράζει κείμενα που ποτέ δεν έχουν αποδοθεί στα ελληνικά, όταν σε άλλες γλώσσες έχει κανείς επιλογή ανάμεσα σε περισσότερες από μία μεταφράσεις; Τι άλλο είναι κάποιος ο οποίος ασχολείται με το κατ’ εξοχήν αντιεμπορικό είδος του έντεχνου τραγουδιού και σχεδιάζει προγράμματα συναυλιών με αντίληψη για τη δραματουργία, συνεπώς όχι με πρώτιστο κριτήριο την τέρψη, αλλά με έγνοια για την αφήγηση μιας διαδοχής από συναισθήματα και ατμόσφαιρες;

Παρέμβαση

Η Λένια Ζαφειροπούλου έχει ήδη αποδείξει με τη σύντομη πορεία της ότι την ενδιαφέρει η ουσιαστική παρέμβαση στα πολιτιστικά. Να πει κάτι νέο, εάν μπορεί. Οχι να αναπαράγει. Να ξεβολέψει, όχι να κολακέψει.

Η νέα έκδοση της τραγουδίστριας, ποιήτριας και μεταφράστριας, ένα βιβλίο που συνοδεύεται από cd, υπηρετεί ακριβώς αυτόν τον στόχο. Κατ’ αρχάς περιλαμβάνει ποίηση των Γκαίτε και Χάινε σε νέα –συχνά σε πρώτη– μετάφραση. Συντίθεται με τον τρόπο αυτό μία προσεκτικά αρθρωμένη αλληλουχία από μικρογραφίες, τις οποίες έχουν μελοποιήσει συνθέτες όπως ο Σούμπερτ, ο Σούμαν, ο Μέντελσον, ο Βολφ, ο Μπραμς. Στον δίσκο που συνοδεύει το βιβλίο, τα ποιήματα απαγγέλλει η ηθοποιός και σκηνοθέτρια Λένα Κιτσοπούλου, σταθερή συνεργάτις της Ζαφειροπούλου. Επειτα από κάθε ποίημα ακολουθεί η μουσική ερμηνεία του τραγουδιού, κατά την οποία την υψίφωνο συνοδεύει στο πιάνο ο ταλαντούχος Θοδωρής Τζοβανάκης.

Για τη μετάφραση

Το μεταφραστικό σκέλος είναι εξίσου σημαντικό με το μουσικό. Οποιος έχει αναζητήσει στα ράφια αθηναϊκών βιβλιοπωλείων μεταφρασμένη ποίηση ή και λογοτεχνία Γερμανών συγγραφέων του Κλασικισμού και του Ρομαντισμού μπορεί να το εκτιμήσει, καθώς γνωρίζει την ένδεια στο σημαντικό αυτό πεδίο. Με όπλα το καλό γλωσσικό αισθητήριο, αλλά και τη μουσικότητά της, η Λένια Ζαφειροπούλου βουτάει στα βαθιά και αποδίδει ποιήματα στα οποία στηρίχθηκαν ορισμένα από τα διασημότερα τραγούδια της εποχής: «Ο βασιλιάς των Ξωτικών», «Πάνω στου τραγουδιού μου τα φτερά», «Εγώ κακία δεν κρατάω», «Γανυμήδης». Συνολικά πενήντα ποιήματα και δεκαέξι τραγούδια.

Η Ζαφειροπούλου αποδίδει τη μουσική στη γλώσσα του πρωτοτύπου, φυσικά, με άριστη άρθρωση και πρώτη έγνοια την ερμηνεία. Οσοι την έχουν παρακολουθήσει σε κάποια από τις βραδιές με τραγούδια σε διάφορες αθηναϊκές αίθουσες γνωρίζουν ότι προτεραιότητά της δεν είναι η παραγωγή ωραίων ήχων, αλλά η πειστική απόδοση του κειμένου με οδηγό τον σεβασμό στο ύφος της μουσικής. Σε αυτό το πλαίσιο, θέση στις ερμηνείες της έχουν εξίσου ο ωραίος όσο και ο οξύς ήχος, οι γλυκιές όσο και οι άγριες διατυπώσεις. Στόχος είναι πάνω απ’ όλα το δραματικό αποτέλεσμα, η επαφή με την ουσία των στίχων με όχημα τη μουσική. Συνοπτικά, η έκδοση είναι σημαντική ως πρόταση και ως υλοποίηση.

​​ Γκαίτε, Χάινε: «Οταν ο νους σου βράζει κι η καρδιά», Ποιήματα και τραγούδια. Ανθολόγηση, εισαγωγή, μετάφραση: Λένια Ζαφειροπούλου, απαγγελία: Λένια Κιτσοπούλου, πιάνο: Θοδωρής Τζοβανάκης, εκδόσεις Πατάκης, Αθήνα 2014, 240 σελ. + cd.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή