Στη Βλυχάδα, στο νότιο τμήμα της Σαντορίνης, υπάρχει πλέον το νέο αξιοθέατο του νησιού. Είναι το SAF, το Santorini Arts Factory, ή, αλλιώς, το Εργοστάσιο Τεχνών Σαντορίνης, ένα πέτρινο δαιδαλώδες συγκρότημα οργανωμένο γύρω από ένα αχανές πλάτωμα που λειτουργεί ως αίθριο οριοθετημένο και εμβληματικά σηματοδοτημένο από το ψηλό φουγάρο-τοτέμ, «φάρος» της περιοχής.
Είναι η ναυαρχίδα της οικογενείας Νομικού, η βάση της παραδοσιακής βιομηχανίας ντομάτας «Δ. Νομικός», που λειτουργούσε σε αυτόν τον χώρο ώς το 1981. Σήμερα, το SAF έχει γεννηθεί εκεί όπου υπήρχε η αλυσίδα παραγωγής της μικρής ντομάτας της Σαντορίνης, εκεί όπου μια ολόκληρη κουλτούρα με τους δικούς της κώδικες, τη δική της κοινωνία και τη δική της, πλέον, μνήμη και παρακαταθήκη είχε μεγαλώσει μαζί με γενιές νησιωτών.
Το όραμα της οικογενείας Νομικού ήταν να δώσει στην κοινωνία του νησιού έναν νέο χώρο ανάπτυξης και να δημιουργήσει έναν νέο λόγο συσπείρωσης και ανάτασης. Η μητέρα της οικογενείας, κυρία Ειρήνη Νομικού, οι γιοι της Δημήτρης, Μάριος, Πέτρος και η σύζυγος του τελευταίου, Βάνη, οργάνωσαν μία ολοκληρωμένη πρόταση ενός νέου πολιτιστικού αντιδραστήρα. Αυτός βρήκε την υποστήριξη του Δήμου Θήρας και της τοπικής κοινωνίας (συγκινημένοι «επιστρέφουν» όσοι εργάστηκαν εκεί) και συνδέθηκε με ανθρώπους που μπορούν να αναπτύξουν τους πολιτιστικούς βραχίονες του SAF.
Στην μία άκρη του συγκροτήματος υπάρχει το Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας «Δ. Νομικός», αριστοτεχνικά στημένο με τις παλιές μηχανές σε πλήρη διάταξη, με τα καλλιγραφημένα αρχεία της εταιρείας, με τις παλιές κονσέρβες και με αναπαραγωγές αρχειακών φωτογραφιών. Στον μεγάλο ενδιάμεσο χώρο, στο αίθριο του συγκροτήματος, δίνονται οι παραστάσεις και οι συναυλίες, βάσει ενός καλλιτεχνικού προγράμματος που επιμελούνται η Βάνη Νομικού και ο Κωνσταντίνος Σακκάς.
Και απέναντι από το Βιομηχανικό Μουσείο είναι οι εκθεσιακοί χώροι, αχανείς και ατμοσφαιρικοί, αρθρωμένοι σε τρεις βραχίονες κάτω από σταυροθόλια, φωτισμένοι υπαινικτικά από τα παραθύρια και τους φεγγίτες της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Εκεί, η ιστορικός τέχνης Ιρις Κρητικού επωμίστηκε να δώσει πνεύμα και σκοπό στα πέτρινα κελύφη και να τα γεμίσει τέχνη. Οι «τρεις περιπέτειες τέχνης» που φιλοξενούνται για όλο το καλοκαίρι στο SAF στεγάζονται κάτω από τον θερμά συμβολικό τίτλο «White, Grey and a little Red» και εξακτινώνονται σε τρεις ενότητες. Τις περιηγήθηκα έργο προς έργο και με συνεπήρε η υπαινικτική διασύνδεσή τους. Ο Αμερικανός φωτογράφος J. Joshua Garrick παρουσιάζει την ενότητα «Αποτυπώνοντας το αρχαίο κάλλος», την έκθεση που είδαμε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στην Κωνσταντινούπολη, στη Νέα Υόρκη, στις Βρυξέλλες. Αλλά, εδώ, στη Σαντορίνη, οι φωτογραφίες του J. J. Garrick, με την τεχνική του αλουμινίου, μοιάζουν να φωτίζονται από εσωτερικό φως, διαγράφονται στιλπνές και με βάθος. Στην ενότητα «Το πλοίο νεράιδα», ο γλύπτης Στέλιος Παναγιωτόπουλος δημιούργησε έναν συναρπαστικό κόσμο από εξαρτήματα του πλοίου «Νεράιδα» που είχε αγοράσει ο Γιάννης Λάτσης και που είχε δρομολογήσει στον Αργοσαρωνικό. Ο Στέλιος Παναγιωτόπουλος με την επανάχρηση των υλικών γέννησε κάτι νέο και ταυτόχρονα αρχαίο, με αχό ωκεανού, σε ένα περιβάλλον ευλάβειας και δύναμης ταυτόχρονα. Συνομιλεί σε άρτιο συντονισμό με τις εγκαταστάσεις της Εφης Φουρίκη.
Στην ομαδική έκθεση ζωγραφικής, η Ιρις Κρητικού έφερε σπουδαία έργα σύγχρονων Ελλήνων ζωγράφων, όλα ένα κι ένα. Δεσπόζουσα θέση κατέχει το μεγάλο έργο του Γιάννη Αδαμάκου, όπως και τα δικά του, μικρότερα, που είναι σπουδές πάνω στο κόκκινο χρώμα. Εξαίρετης εσωτερικής δύναμης και τα έργα του Δημήτρη Ανδρεαδάκη. Με δύο νέα έργα, ο Μιχάλης Μαδένης με τις σπουδές πάνω στο αρχέτυπο του σώματος και της σπονδής στο εφήμερο και αιώνιο. Νέα έργα παρουσιάζει και ο Παναγιώτης Μπελντέκος, όπως και ο Ανδρέας Γεωργιάδης, ο Γιώργος Σαλταφέρος με τις θάλασσές του, ο Γιώργος Σαμψωνίδης με τις μορφές του και τον συμβολισμό της ακτής. Τα αιωρούμενα γλυπτά του Αγγελου Αντωνόπουλου (εντυπωσιακή και η «Πιετά» του) λειτουργούν ως σήμαντρα ενός κόσμου σε στοχαστική επιφυλακή.