Πάνω από 37 δισ. ευρώ έχουν συγκεντρώσει οι κυβερνήσεις 65 κρατών σε φορολογικά έσοδα από μυστικούς λογαριασμούς, στο διάστημα της τελευταίας τετραετίας. Το 2009, οι χώρες-μέλη του G20 είχαν συμφωνήσει στην υιοθέτηση συντονισμένων μέτρων στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και την ανάδειξη διαφάνειας στην παγκόσμια κίνηση κεφάλαιων, καθώς είχαν δαπανηθεί δισεκατομμύρια από χρήματα φορολογουμένων για τη διάσωση τραπεζικών κολοσσών και τη μείωση υψηλών δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
Χθες, ο διεθνής οργανισμός έδωσε στη δημοσιότητα τα νέα διεθνή κριτήρια για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μέσω του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αυτή η ανταλλαγή κεφαλαίων θα γίνεται αφού θα συγκεντρώνονται πληροφορίες από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κάθε χώρας μία φορά τον χρόνο.
Απώτερος στόχος είναι ο εντοπισμός κεφαλαίων στις αγορές και κατ’ επέκταση η πάταξη της φοροδιαφυγής, εδραιώνοντας ένα αυτόματο σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ εθνικών φορολογικών αρχών χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένο αίτημα από την μια πλευρά στην άλλη. Ο ΟΟΣΑ ήδη από το 2009 καταγράφει τον βαθμό συμμόρφωσης κάθε κράτους-μέλους. «Η εφαρμογή του συστήματος της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών μάς φέρνει πιο κοντά σε έναν κόσμο όπου οι φοροφυγάδες δεν θα έχουν πού να κρυφτούν», δήλωσε χθες ο Ανχελ Γκουρία, γενικός διευθυντής του ΟΟΣΑ.
Τα κρατικά έσοδα των 37 δισ. ευρώ έχουν προέλθει από προγράμματα φορολογικής αμνηστίας, με βάση τα οποία προσφέρονται κίνητρα στους φοροφυγάδες για να δηλώσουν περιουσιακά στοιχεία που διατηρούσαν επί σειρά ετών στο εξωτερικό. Οι χρηματικές ποινές σε αυτά τα προγράμματα είναι περιορισμένες, ως κίνητρο για να προσελκύσουν όσα το δυνατόν περισσότερους πολίτες. Από το 2009 υπολογίζεται πως πάνω από 500.000 άτομα έχουν αξιοποιήσει αυτά τα προγράμματα, ενώ αρκετά κράτη-μέλη έχουν συμμορφωθεί με την πρωτοβουλία του ΟΟΣΑ για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ κυβερνήσεων στο διάστημα των τελευταίων ετών.
Νωρίτερα φέτος, η Βρετανία δεσμεύτηκε με την αυτόματη ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών, ενώ οι φορολογικές αρχές της χώρας έλαβαν από την Ελβετία μια λίστα με τους 10 δημοφιλέστερους φορολογικούς παραδείσους όπου κατευθύνονται τα χρήματα Βρετανών από τις τράπεζες της Ζυρίχης. Από το 2009 μέχρι σήμερα, το Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Διαφάνεια και την Ανταλλαγή Πληροφοριών για Φορολογικούς Λόγους επικεντρώνεται στην ανάλυση του φορολογικού κώδικα χωρών, αξιοποιεί την αποτελεσματικότητα στην ανταλλαγή στοιχείων μεταξύ κυβερνήσεων και αξιολογεί τη συμμόρφωση των χωρών. Το φόρουμ έχει αναγνωρίσει 54 δικαιοδοσίες, παγκοσμίως. Τέσσερις χώρες -Παρθένες Νήσοι, Κύπρος, Λουξεμβούργο και Σεϋχέλλες- δεν έχουν συμμορφωθεί καθόλου, τρεις χώρες -Αυστρία, Μπαρμπέιντος, Τουρκία- έχουν συμμορφωθεί εν μέρει, 14 χώρες δεν έχουν καν λάβει τα κατάλληλα μέτρα για να βαθμολογηθούν, ενώ 47 δικαιοδοσίες έχουν συμμορφωθεί λίαν καλώς ή απόλυτα. Kριτική έχει βέβαια ασκηθεί εις βάρος και του ΟΟΣΑ. Χαρακτηριστικό είναι ότι το Δίκτυο για τη Φορολογική Δικαιοσύνη (TJS) έχει επικρίνει τον ΟΟΣΑ διότι δεν επιβάλλει κοινά κριτήρια στους φορολογικούς παραδείσους και τις αναπτυσσόμενες χώρες όταν στα κράτη-μέλη του περιλαμβάνονται κάποιοι από τους μεγαλύτερους φορολογικούς παραδείσους. Από την άλλη πλευρά, ο Ρέι Μακ Κέιν, πρώην επιθεωρητής των βρετανικών φορολογικών αρχών και συνέταιρος στη νομική εταιρεία Pinsent Masons, τονίζει πως ο ΟΟΣΑ έχει κάποια όρια στο τι μπορεί να επιβάλει σε κυβερνήσεις.