Ρεπορτάζ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Φωτογραφίες: ENRI CANAJ
Μέσα Ιουλίου, στην πιο πρόσφατη μεγάλη δασική φωτιά στην Αττική στην περιοχή της Κερατέας, οι πυροσβέστες δεν είχαν αντίπαλο μόνο τον άνεμο. Από τις υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονταν «έσκαγαν» τα καλώδια στους πυλώνες της ΔΕΗ και σωριάζονταν στη γη. Ο 26χρονος Χρήστος Μαντέλλος, στον δεύτερο χρόνο του στο Πυροσβεστικό Σώμα, έπαιρνε εκείνες τις μέρες το βάπτισμα του πυρός σε τόσο μεγάλη δασική πυρκαγιά.
«Υπάρχει άγχος και αγωνία πιο πολύ μέχρι να φτάσεις στο συμβάν», λέει. «Οταν βρεθείς εκεί όμως τα ξεχνάς όλα».
Συνολικά 125 πυροσβέστες συμμετείχαν σε εκείνη την κατάσβεση. Στα μετόπισθεν, φυλάσσοντας την περιοχή από τον κίνδυνο αναζωπύρωσης, βρίσκονταν και οι πιο νέοι όπως ο Χρήστος. «Ηταν τρομακτικό το θέαμα, μεγάλη η καταστροφή και η έκταση της πυρκαγιάς», λέει. Περίπου 5.000 στρέμματα κάηκαν στην Κερατέα.
Αυτή την περίοδο, όσο βρίσκονται σε επιφυλακή για μεγάλες πυρκαγιές, τα νέα μέλη της υπηρεσίας μαθαίνουν από τις διηγήσεις των παλαιότερων για τους κινδύνους και τις παγίδες των «πρώτων πυρκαγιών» που αντιμετώπισαν στην καριέρα τους. Τον περασμένο Ιούνιο 225 νέοι πυροσβέστες αποφοίτησαν από την πυροσβεστική ακαδημία και εντάχθηκαν στη δύναμη των 8.210 μονίμων. Τον ίδιο μήνα προσλήφθηκαν 1.500 εποχικοί πυροσβέστες.
Ο Δημήτρης Αληγιάννης συμμετείχε στην πρόσφατη κατάσβεση φωτιάς στην Κερατέα.
Στην Κερατέα μαζί με τον Μαντέλλο είχε πάει και ο 48χρονος οδηγός πυροσβεστικού οχήματος Δημήτρης Αληγιάννης που «μετρά» 27 χρόνια υπηρεσίας. Τα ψηλά πεύκα και ο ισχυρός άνεμος στην Κερατέα του θύμισαν τη δική του πρώτη μεγάλη δασική πυρκαγιά το 1988 στη Χίο. Ηταν ένα από τα πιο καταστροφικά καλοκαίρια εκείνο με 83.670 καμένα στρέμματα στο νησί της μαστίχας. «Με είχε στιγματίσει», λέει ο Αληγιάννης. «Φύσαγε τότε πάρα πολύ. Κινδύνεψαν άνθρωποι. Και εγώ προσωπικά». Θυμάται ότι περίμενε στον δρόμο να φέρει ο αέρας τη φωτιά προς το μέρος τους. «Ξαφνικά ο άνεμος γύρισε την πυρκαγιά και εγκλωβιστήκαμε». Εξοδος διαφυγής δεν υπήρχε. Οχήματα πολιτών είχαν φράξει τη μοναδική δίοδο. Προσπάθησε μαζί με άλλους συναδέλφους του να καθυστερήσει τις φλόγες μέχρι να απομακρυνθούν τα αυτοκίνητα και να φύγουν και αυτοί. «Παρατήσαμε τελικά τους σωλήνες και φύγαμε να σωθούμε. Δεν προλάβαμε να τις μαζέψουμε», λέει. Από τότε προσέχει πάντα να σταθμεύει σε σημεία όπου δεν θα παγιδευτεί.
Δεν συνέβη το ίδιο όμως το 1998, σε ένα από τα πιο μαύρα καλοκαίρια του Πυροσβεστικού Σώματος, όταν η υπηρεσία έπαιρνε το βάπτισμα του πυρός στην εξ ολοκλήρου αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Μέχρι τότε την ευθύνη της δασοπυρόσβεσης είχε το Δασαρχείο. Η μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων κάθε άλλο παρά ομαλή ήταν. Το σχέδιο προεδρικού διατάγματος για την πρόσληψη εποχικού προσωπικού της περιόδου 1998-2002 είχε φτάσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας στα τέλη Ιουλίου, αφού η πυροσβεστική είχε θρηνήσει τέσσερα θύματα.
Ηταν 22 Ιουλίου 1998 λίγο πριν από τις 4 μ.μ. όταν ένα πυροσβεστικό όχημα που βρισκόταν στις πλαγιές του Υμηττού, στο μέτωπο του Καρέα, δεν απαντούσε στις κλήσεις της υπηρεσίας. Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής τρεις πυροσβέστες 47, 41 και 27 ετών, εγκατέλειψαν το όχημά τους που είχε εγκλωβιστεί στις φλόγες και έτρεξαν να σωθούν. Ενας εθελοντής τους υπέδειξε πού να κινηθούν. Και οι τέσσερις κατευθύνθηκαν προς την κορυφή του βουνού και περικυκλώθηκαν από τις φλόγες. Αργότερα τους βρήκαν απανθρακωμένους.
«Οταν υπάρχει δυνατός άνεμος δεν υπάρχουν κανόνες. Προσπαθείς με αποφάσεις του δευτερολέπτου να σβήσεις τη φωτιά», λέει ο 35χρονος μάχιμος πυροσβέστης Δημήτρης Λιώλης. Πήρε το δικό του βάπτισμα του πυρός σε μεγάλη φωτιά το 2010, στην Τζια. «Μπορεί να μην έκαιγε δάσος, αλλά χαμηλή βλάστηση, ο άνεμος όμως έφτανε τα εννιά μποφόρ», θυμάται. «Είχα κινδυνέψει. Ηταν μια στιγμή που ο άνεμος γύρισε. Ακουσα από τον συνάδελφο “Δημήτρη τρέχα!”. Οι φλόγες σε κυνηγούσαν λες και ήσουν δολοφόνος και ήθελαν να σε πιάσουν», λέει.
Φόβος και επαγγελματισμός
Ο συνάδελφος του Λιώλη, Κώστας Γκαρίλας, έχει ζήσει αρκετούς πυροσβέστες στις πρώτες τους κλήσεις. Ο ίδιος υπηρετεί στο σώμα από το 1987. «Σιγά- σιγά τους βλέπεις να χτίζουν επαγγελματισμό με τις εμπειρίες που παίρνουν και από εμάς», λέει για τους συναδέλφους του.
Ενας από αυτούς, ο Βασίλης Τσακανίκας, απεγκλώβισε στις πρώτες του ημέρες στη δουλειά ένα ζευγάρι ηλικιωμένων στην Αργυρούπολη. Οταν μπήκε μέσα στο διαμέρισμα κινείτο σαν τυφλός. Είχε πολύ καπνό. Οι φλόγες έβγαιναν από τα παράθυρα. Ο άντρας βρισκόταν πάνω στο κρεβάτι και τον εντόπισαν εύκολα. Χρειάστηκαν λίγα λεπτά παραπάνω για να βρουν και τη γυναίκα.
Ο Κώστας Γκαρίλας έχει συμπληρώσει 27 χρόνια στην πυροσβεστική.
Και το πρώτο επικίνδυνο περιστατικό που αντιμετώπισε ο Γκαρίλας ήταν μια αστική πυρκαγιά. Θυμάται ότι είχαν κληθεί σε συνεργείο αυτοκινήτων στο Παγκράτι, στην οδό Δαμάρεως.
Δύο άνθρωποι, ιδιοκτήτης και πελάτης, είχαν εγκλωβιστεί μέσα. «Καταφέραμε να τους σώσουμε», λέει. Μέχρι σήμερα, αν και έχει ζήσει μεγάλες καταστροφές, λέει ότι έχει μάθει να διαχειρίζεται τον φόβο του.
«Ποιος άνθρωπος κέρδισε μάχη φοβισμένος; Πάντα προσπαθούσα να έχω τέτοια εφόδια ώστε να είμαι ένα σκαλί πάνω από τον φόβο. Τον έκρυψα και δεν τον άφησα να βγει», λέει και ξεκαθαρίζει ότι παρά τους κινδύνους δεν δέχεται τον χαρακτηρισμό του «ήρωα».
«Είμαστε αμειβόμενοι. Και τη δουλειά μας έχουμε σίγουρη και την περίθαλψή μας. Δεν καταλαβαίνω πώς μας αποκαλούν έτσι. Ο πυροσβέστης είναι επαγγελματίας, όχι ήρωας».