Ηταν μια φορά κι έναν καιρό ένα συμπαθέστατο μονόπρακτο χοροθεατρικό εργάκι βασισμένο όχι στο «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» του Ν. Καζαντζάκη αλλά στην ταινία «Zorba the Greek» του Μ. Κακογιάννη (1964). Η χορευτική έκδοση του «Ζορμπά» αποτέλεσε μια ευχάριστη έκπληξη όταν πρωτοπαρουσιάστηκε από το μπαλέτο της ΕΛΣ στο Θέατρο Λυκαβηττού, μέρος ενός τριπτύχου με μουσική του Μ. Θεοδωράκη (στην περίπτωση του «Ζορμπά» από το φιλμ), και στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών 1979. Η χορογραφία ανήκε σε έναν αρκετά σκοτεινό χορευτή-χορογράφο, τον Λόρκα Μασίν. Γνωρίζαμε, οι σχετικοί, τον πατέρα του Λεονίντ (και του Λόρκα το πραγματικό όνομα είναι Λεονίντ), προτελευταίο φαβορί χορογράφο και χορευτή-καρακτέρ στα ρωσικά μπαλέτα του Ντιάγκιλεφ. Τα κοστούμια ήταν του Ν. Πετρόπουλου, αλλά, όταν η αδιαμφισβήτητη αυτή επιτυχία πέρασε στα χειμερινά Ολύμπια, ο κ. Πετρόπουλος προσέθεσε και σκηνικά, όλα ατμοσφαιρικά, στα άσπρα, γκρίζα και μαύρα (αυτά που τόσο… φοριούνται από τους νεότερους έκτοτε, ας μην επανερχόμαστε).
Η πρώτη διανομή του «Ζορμπά» της ΕΛΣ παραμένει αξεπέραστη. Την καταθέτω ως φόρο μνήμης: Χ. Παπίδης (Ζορμπάς), Α. Χατζής (Τζον), Π. Μελά (χήρα), Γ. Λειβάδης (Μανωλιός) και τελευταία, αλλά όχι έσχατη, Ρ. Παπανικόλα. Κατατροπώνει όλες τις μετέπειτα διεθνείς ή γηγενείς που είδαμε. Και είδαμε άφθονες. Ομως τώρα πια με τον τρόπο που το μονόπρακτο χοροθέατρο μεταμφιέστηκε σε Grand Ballet με ακατάσχετη περιγραφική αφηγηματική φλυαρία -σε παντομίμες- αλλά και ατελεύτητες κλασικές φιγούρες σε enchainements, maneges και τα σχετικά που συναντούμε στις ενθουσιαστικές κόντες των κλασικών μπαλέτων. Παράξενο, αλλά το… «απληροφόρητο» ή «κακοπληροφορημένο» (;!) Λεξικό Χορού της Οξφόρδης αναφέρει ως πρεμιέρα αυτού του υβριδίου-κολοσσού το 1988 στο… Κάιρο. Σε προγράμματα του Φεστιβάλ Αθηνών χρονιά πρεμιέρας προτείνεται το 1989 στην Αρένα της Βερόνας. Το 1990 προσφέρεται, μαζί με το αθηναϊκό φεστιβαλικό έντυπο πρόγραμμα, η διαφημιστική αφίσα της Αρένας με ήρωα τον υπερβόρειο αστέρα στη δύση του, που ήταν τότε ο Β. Βασίλιεφ, ως πεντάξανθο Ζορμπά. Και στην Αθήνα; Στο επόμενο σημείωμα.