Πολυετής παραμονή στην αλλοδαπή χαρίζει πλούσια γεύση ξενιτιάς αλλά και ιατρικής δεοντολογίας, όπως ακολούθως τα έζησα και στη μητέρα πατρίδα. Ο πρόσφατος αθηναϊκός τύπος ανεφέρετο στο «φακελάκι» σε άρθρο με τίτλο «Ολική επαναφορά του φαινομένου “φακελάκι”», γι’ αυτό ας μου επιτραπεί η επισήμανση κάποιων συμπληρωματικών στοιχείων.
Η λέξη «φακελάκι» με έννοια παράνομης χρήσης ανευρίσκεται μόνον σ’ ελληνικό λεξικό. Το «φακελάκι» επομένως δεν εκπροσωπεί έμφυτο στοιχείο σε κάποιες φυλές, το οποίο στερούνται από τη φύση τους άλλες. Είναι «χάρισμα» της φυλής μας που συμβάλλει στη διατήρηση κάποιων παράνομων κοινωνικών ισορροπιών. Αιτιολογικά αποτελεί επίκτητο παράγοντα της ζηλευτής «ευφυΐας» μας από εκείνους που τα επινοούν για να καλύπτουν ανάγκες «ημέτερες», που τελικά ριζώνουν και δύσκολα καταργούνται.
Σε κάθε χέρσο, ξηρό και απεριποίητο «χωράφι» ζιζάνια και ακανθώδεις θάμνοι αναπτύσσονται ταχέως, καταπνίγουν όποιο καρποφόρο δένδρο ή άνθος τολμήσει ν’ αναπτυχθεί, ώστε η παρουσία αυτών των ωφελίμων να είναι σποραδική. Τα ωφέλιμα χρειάζονται κατάλληλο ποιμένα (δάσκαλο) για να καρποφορήσουν και να καταστούν παραγωγικά και χρήσιμα.
Ομως πολιτικές και πνευματικές ηγεσίες επινόησαν οι μεν, αποσιώπησαν οι δε κατά την καρποφορία του φαινομένου αυτού. Οι πρώτοι, το εκάστοτε νοσηρό πολιτικό κατεστημένο, το δημιούργησε για ίδια οφέλη, προκειμένου να δικαιολογεί μια απαξιωτική επιβίωση εκλεκτής τάξης νέων επιστημόνων με το «φακελάκι», οι δεύτεροι, πνευματικοί της ηγέτες, συμβιβάστηκαν σιωπηλά, αν και για τους ίδιους ισχύουν οι αυτοί χείριστοι όροι επιβίωσης. Δυστυχώς σε κανένα επιστημονικό βιβλίο δεν περιγράφεται το κεφάλαιο «φακελάκι» και σε κανένα αμφιθέατρο δεν εδιδάχθη ποτέ το μάθημα, π.χ., «έννοια του φαινομένου “φακελάκι”, εξάπλωση ή συρρίκνωση, προτερήματα ή μειονεκτήματα της μεθόδου»!
Θα ήθελα να τονίσω ότι η λέξη και μόνον δημιουργεί αποτροπιασμό, οποιαδήποτε δε συναλλαγή αφορά το «φακελάκι» είναι δηλητηριώδης, εκθέτει δικαιολογημένα τον επίορκο Ιπποκράτη ή με οποιαδήποτε άλλη ιδιότητα πολίτη και αυτοί με τη σειρά τους αμαυρώνουν τον κλάδο στον οποίον ανήκουν. Η επιδίωξή του αποτελεί θανάσιμη αμαρτία, ποινικά κολάσιμη και ηθικά απαράδεκτη, η οποία επισκιάζει περισσότερο την ιερή αποστολή του ιατρικού του έργου στο οποίο ιδιαίτερα θ’ αναφερθώ.
Το αίτιον δεν εντοπίζεται στο ιπποκράτειο φυτώριο των ιατρικών σχολών, στην αγνή τάξη αυτή της νεολαίας με τα υψηλά ιδανικά, τους στόχους και τα οράματα. Γι’ αυτό άλλωστε επέλεξαν την ανθρωπιστική και θεία αυτή επιστήμη του Ιπποκράτη, για να διακονήσουν τον ανθρώπινο πόνο. Το πέρας των σπουδών τους όμως αντί να τους οδηγήσει στο ξέφωτο της επιστημονικής ελευθερίας, στην έρευνα και τη θεραπεία του συνανθρώπου τους, τους κατευθύνει σε δύσβατες ανηφοριές.
Πλησιάζει ο κάθε νέος ή νέα γιατρός το τεσσαρακοστό έτος ηλικίας, τα μαλλιά γίνονται γκρίζα και μαζί με αυτά τα όνειρα και οι προσδοκίες. Ούτε οικογένεια δημιούργησαν, αφού οικονομικά δεν θα συντηρείτο ούτε ακαδημαϊκή καριέρα διεφάνη στον ορίζοντα αφού προηγούντο η μακρόχρονη αναμονή κι ακολούθως ειδικότητα, τώρα εναπομένει μόνον αγώνας για επιβίωση.
Αντίθετα, σε ανεπτυγμένες χώρες, στην ηλικία αυτή όταν εδώ περατώνουν ειδικότητα οι συνάδελφοί τους, εκεί πλησιάζουν την καθηγεσία, εάν δεν την έχουν ήδη καταλάβει. Διότι μετά την έγκαιρη περάτωση της ειδικότητας ο γιατρός ενταγμένος σε πρόγραμμα πλήρους απασχολήσεως εργάζεται από πρωίας μέχρι βραδινού σκότους, συχνά ένας καφές και η εργασία συνεχίζεται αργά τη νύχτα με έρευνα στο πειραματικό χειρουργείο. Το πρόγραμμα αυτό δεν αποτελεί περιγραφή, είναι πραγματικό όπως επί σειράν ετών το ζήσαμε. Η πολιτεία όμως αναγνωρίζει την προσφορά του γιατρού ανταμείβοντας με αξιοπρεπή μισθό που άνετα καλύπτει τις καθημερινές βιοτικές ανάγκες, ατομικές και οικογενειακές, καθώς και τις επιστημονικές απαιτήσεις με τελικό αποδέκτη πάλι τον άρρωστο.
Στην Ελλάδα, οι εκάστοτε «υπεύθυνοι» με απαξιωτικούς μισθούς φροντίζουν να διατηρούν σε κατάρρευση το σύστημα υγείας. Επινόησαν ιδιωτικά ή νοσοκομειακά απογευματινά ιατρεία, μερική απασχόληση, εγκατάλειψη κατά τις πρώτες μεταμεσημβρινές ώρες των νοσοκομείων, και των ειδικευομένων ιατρών συμπεριλαμβανομένων, που σημαίνουν υποβάθμιση της ποιότητας θεραπείας των ασθενών, ανεπάρκεια διδακτική των νέων ιατρών και αφανισμό κάθε έρευνας, η οποία πρωινά ωράρια είναι ανέφικτη. Ετσι δημιουργούνται οι δίοδοι λόγω ανέχειας και προς το «φακελάκι». Η διαφθορά της ευρύτερης κοινωνίας δεν άφησε ανέγγιχτο από τον μολυσμένο αυτό αέρα ούτε τον ναό του πνεύματος, το πανεπιστήμιο.
Η αποστολή του γιατρού δεν συνάδει με ζητιανιά ούτε με οποιαδήποτε παράνομη συναλλαγή. Η πολιτεία και οι αρμόδιες ηγεσίες είναι υπεύθυνες ενώπιον Θεού και κοινωνίας για μια ορθή ιατρική παιδεία, η οποία είναι τρισδιάστατη και προϋποθέτει: α) οικογενειακή παιδεία, β) πανεπιστημιακή παιδεία (αξιοκρατική εκλογή καθηγητών), γ) ελληνοχριστιανική παιδεία. Απαύγασμα αυτής της τρισδιάστατης παιδείας θα είναι η δημιουργία μιας ανθρωπιστικής παιδείας, γέφυρα για την εγκαθίδρυση της ορθής ιατρικής παιδείας. Ορθή ιατρική παιδεία όμως προϋποθέτει υγιή πνευματική ηγεσία, η οποία μπορεί να προέλθει από μια υγιή πολιτεία, την οποία όμως ακόμη αναζητάμε. Ερευνώντας την αλήθεια φυσιολογικά ανευρίσκουμε τον Θεό, αλλά και το αίτιο για το «φακελάκι» που εντοπίζεται στη νοσηρότητα του συστήματος και όχι στο φυτώριο του Ιπποκράτη.
*Ο κ. Δημακάκος είναι ομότ. καθηγητής Αγγειοχειρουργικής Παν. Αθηνών