Η ελληνική κρίση που ξέσπασε στα τέλη του 2009 εξάλειψε όλα τα κέρδη που είχε πετύχει η χώρα μας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, δηλαδή της διαδικασίας ενσωμάτωσης στις πολιτικές, οικονομικές, νομικές και πολιτιστικές δομές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σύμφωνα με μελέτη του Ιδρύματος Bertelsmann. Το αποτέλεσμα είναι η Ελλάδα να είναι η μοναδική χώρα που η συμμετοχή της στην ενιαία αγορά και στην Ε.Ε. γενικότερα είχε ως αποτέλεσμα το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της να είναι μικρότερο το 2012 απ’ ό,τι θα ήταν αν δεν ήμασταν μέλη της Ενωσης.
Η καθιέρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς το 1993 με βασικούς πυλώνες την ελεύθερη διακίνηση αγαθών, προσώπων, υπηρεσιών και κεφαλαίων, αποτέλεσε σημείο καμπής στην πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η ενιαία αγορά περιλαμβάνει σήμερα 500 εκατομμύρια κατοίκους και αποτελεί το οικονομικό θεμέλιο για τη σύγκλιση των κρατών-μελών, αρχικά οικονομική σύγκλιση και στη συνέχεια πολιτική. Αυτή τουλάχιστον ήταν η θεωρία. Στην πράξη τα πράγματα εξελίχθηκαν λίγο-πολύ όπως προέβλεπε το σχέδιο μέχρι, στα τέλη του 2009, να ξεσπάσει η ελληνική κρίση που στη συνέχεια πήρε τη μορφή κρίσης δημοσίου χρέους της Ευρωζώνης και βύθισε στην ύφεση πολλά κράτη-μέλη της Ε.Ε. Σύμφωνα με μελέτη του γερμανικού Ινστιτούτου Bertelsmann, η Ελλάδα είναι η μοναδική από τις 14 χώρες που μελετήθηκαν, στην οποία η συμμετοχή στην Ε.Ε. και στις πολιτικές και οικονομικές δομές της είχε ως αποτέλεσμα το ελληνικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ να είναι το 2012 χαμηλότερο απ’ ό,τι θα ήταν αν δεν συμμετείχαμε στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση (!). Οι οικονομολόγοι του Bertelsmann υπολογίζουν ότι το ελληνικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ θα ήταν κατά 190 ευρώ υψηλότερο το 2012 αν δεν ήμασταν μέλη της Ε.Ε., σε αντίθεση με τους Γερμανούς, των οποίων το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν κατά 680 ευρώ υψηλότερο και των Δανών κατά 720 ευρώ. Αυτό δεν σημαίνει ότι η συμμετοχή στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα ήταν επιζήμια για τους Ελληνες. Κατά μέσο όρο το ελληνικό πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 70 ευρώ τον χρόνο από το 1992 μέχρι και το 2012 χάρη στη συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε. Απλώς, αν δεν ήμασταν μέλη της Ενωσης θα είχαμε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ, σύμφωνα τουλάχιστον με τη μελέτη του Ιδρύματος Bertelsmann. Μικρά σχετικά κέρδη στο πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ αποκόμισαν επίσης οι Ισπανοί, (70 ευρώ), οι Ιταλοί (80), οι Πορτογάλοι (20) και οι Βρετανοί (10) και πολύ μεγαλύτερα οι Δανοί (500) και οι Γερμανοί (450). Με λίγα λόγια όλοι οι πολίτες των κρατών-μελών της Ε.Ε. είδαν το πραγματικό τους εισόδημα τους να αυξάνεται χάρη στη συμμετοχή τους στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ωστόσο είναι αξιοσημείωτο πως η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα από τις 14 τις οποίες συγκρίνει η μελέτη που «κατάφερε» να έχει το 2012 μικρότερο ΑΕΠ από αυτό που θα είχε αν δεν ήταν μέλος της Ε.Ε. Αν η συμμετοχή στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ήταν γενικότερα επιβλαβής, θα έπρεπε να δει κανείς σημάδια και σε άλλες χώρες. Το γεγονός ότι η Ελλάδα φαίνεται να είναι η μόνη χώρα που αποκόμισε μικρότερα κέρδη απ’ αυτά που θα αποκόμιζε εκτός Ε.Ε. εγείρει το ερώτημα αν ήταν έτοιμη να ενταχθεί στην ενιαία αγορά και τον αυξημένο ανταγωνισμό που υπάρχει εντός των κόλπων της. Επίσης αν η Ελλάδα κατάφερε να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που προσέφερε η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση (π.χ. απελευθέρωση εμπορίου, κατάργηση δασμών, ενίσχυση εξαγωγών, οικονομίες κλίμακας για εταιρείες που ξαφνικά έχουν πρόσβαση σε πολύ μεγαλύτερη αγορά, ενίσχυση ανταγωνισμού, πρόσβαση σε φθηνότερο δανεισμό). Η απάντηση είναι ότι για πολλούς λόγους (γεωγραφική απομόνωση, διάρθρωση οικονομίας, διαφθορά, πολιτική κουλτούρα, προβληματική λειτουργία κράτους δικαίου, αυξημένες αμυντικές δαπάνες κ.ά.) δεν κατάφερε να γίνει μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας της Ε.Ε. παρά μόνο ως εισαγωγέας αγαθών από άλλες χώρες.