Η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη υποστήριξε ότι «δεν έχουμε ανάγκη να κηρύσσουμε τα πάντα μνημεία για να μην τα κατεδαφίζουμε, αλλά ως κοινωνία οφείλουμε να σεβόμαστε τα κτίρια που έχουν ιστορία και εκπέμπουν μνήμες, χωρίς να υπάρχει ανάγκη προστασίας ανάλογης με αυτής του Παρθενώνα ή του Δαφνίου». Η δήλωσή της διατυπώθηκε στο πλαίσιο της πρότασης για μετατροπή του παλαιού Μουσείου της Ακρόπολης σε πρότυπο επισκέψιμο χώρο, όπως παρουσιάστηκε από τον Νίκο Βατόπουλο στο χθεσινό φύλλο της «Κ».
Η κ. Μενδώνη με το εγνωσμένο έργο νομίζω ότι εκφράζει μία προσωπική ευχή και όχι την πραγματικότητα. Διότι η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Δυστυχώς, έχουμε ανάγκη να κηρύσσουμε τα πάντα μνημεία για να μην τα κατεδαφίζουμε. Και αυτό ισχύει και για την υλική κληρονομιά μας όσο και για την άυλη. Κατ’ αρχάς, ας αναλογιστούμε μόνο πώς αντιμετωπίζεται η υλική κληρονομιά. Είναι απαραίτητο ένα σαφές θεσμικό πλαίσιο όχι μόνο για το μείζον: την ανάδειξη των κτιρίων (και δεν μιλάμε για τα εμβληματικά) αλλά και για το έλασσον: να μη μετατραπούν σε γκρεμίδια μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς από το Βυζάντιο έως σήμερα.
Ευρύτερα, πόσο ενδιαφέρεται ο μέσος Ελληνας να εντάξει την πολιτιστική κληρονομιά στην παιδεία του και την καθημερινότητά του; Στα λόγια πολύ, στην πράξη καθόλου. Ουσιαστικά, μοιάζει να προσπερνά γρήγορα τα βυζαντινά χρόνια, σαν να μην τον αφορά η περίοδος κατά την οποία η Ελλαδική περιφέρεια δεν ήταν το κέντρο βάρους της αυτοκρατορίας. Αντίθετα, παραμένει κούφια αρχαιόπληκτος. Μιλάει για τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, αλλά μάλλον στο μυαλό του έρχεται η Καίτη Γαρμπή με τη σούπερ σέξι τουαλέτα να τους επικαλείται άδοντας στη Γιουροβίζιον το 1993.
Η ελληνική εκπαίδευση, επίσης, αντιμετωπίζει την αρχαία ελληνική γραμματεία με τρόπο μνημειακό, σαν «να έχουμε ανάγκη να κηρύσσουμε τα πάντα μνημεία για να μην τα κατεδαφίζουμε», αντίθετα απ’ ό,τι πιστεύει η κ. Μενδώνη. Οι μαθητές διδάσκονται με βασανιστικό τρόπο την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα μαθαίνοντας γραμματικούς τύπους και κανόνες, αλλά όχι την ουσία και την ποίηση των κειμένων. Οσο για την Αντιγόνη, την Ηλέκτρα και την Ελένη; Αυτές μοιάζουν πουκάμισα αδειανά στα αυτιά του μέσου μαθητή που αδυνατεί να κατανοήσει πώς είναι δυνατόν ο βασιλέας και θείος μιας κοπέλας να αρνείται να θάψει τον ανιψιό του και για τον λόγο αυτόν η αδελφή του νεκρού να τα βάζει μέχρι θανάτου με τον ισχυρό θείο της.
Ναι, ως κοινωνία οφείλουμε να σεβόμαστε τα κτίρια που έχουν ιστορία και εκπέμπουν μνήμες. Αρκεί να μπορούμε να δούμε πίσω από τους τοίχους και πίσω από τα αρχαία κολλυβογράμματα. Εχουμε αυτή την παιδεία ή μήπως είμαστε ικανοί μόνο για μελό -άνευ ουσίας- παράτες, οι οποίες δείχνουν αρχαιοπληξία και ανικανότητα να διαχειριστούμε το παρελθόν μας; Ο Γιώργος Σεφέρης λέει: «Ξύπνησα με το μαρμάρινο τούτο κεφάλι στα χέρια, που μου εξαντλεί τους αγκώνες και δεν ξέρω πού να το ακουμπήσω».