Δέκα χρόνια από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, τι έχει απομείνει εκτός από τεράστιες μαύρες τρύπες στα οικονομικά της χώρας και κουφάρια κτιριακών εγκαταστάσεων που ρημάζουν ανεκμετάλλευτα; Κατακτήσαμε το χρυσό μετάλλιο στην κατηγορία του χειρότερου διαχειριστή της μεταολυμπιακής κληρονομιάς;
Μπορούμε να γράψουμε χιλιάδες λέξεις για τα κακά των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, σκληρά βιωμένη εμπειρία και καθημερινότητα τα τελευταία χρόνια. Ας σταθούμε, όμως, σε κάτι θετικό. Κάτι που ίσως να γεννήθηκε το 2004 και δέκα χρόνια μετά να έχει ριζώσει στην ελληνική κοινωνία εκπαιδεύοντας ένα νέο είδος πολίτη.
Οι Αγώνες του 2004 ήταν το highlight του εθελοντισμού στην Ελλάδα. Και η αυθόρμητη εθελοντική δράση χιλιάδων νέων και μεγαλύτερων, σε εκείνο το πάρτι, ήταν βασικό συστατικό της επιτυχίας των Αγώνων και της καλής εικόνας που έβγαλε τότε η χώρα προς τα έξω. Ας ανασύρουμε κάποια στοιχεία: O τελικός αριθμός των εθελοντών για τους Αγώνες ήταν 58.000 και απ’ αυτούς το 43% ήταν νέοι μέχρι 24 ετών. Σημερινοί τριαντάρηδες και κάτι δηλαδή, άνθρωποι που ενδεχομένως να έχουν στελεχώσει μη κυβερνητικές οργανώσεις, να έχουν συγκροτήσει κοινωνικά δίκτυα, ομάδες προσφοράς και αλληλεγγύης, να συμμετέχουν σε συλλογικές δράσεις, σε άτυπες κοινωνικές δραστηριότητες σε γειτονιές.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας μπορεί να λειτούργησαν ως ένα «σχολείο», να έβαλαν έναν πρώτο σπόρο σε νέους ανθρώπους. Ο εθελοντισμός στα γήπεδα εκείνο το καλοκαίρι της ευφορίας, εθελοντισμός που αναγνωρίστηκε και ανταμείφθηκε -έστω με ένα μπλουζάκι και μερικά δωρεάν εισιτήρια- μετουσιώθηκε σε πολύτιμη κοινωνική, ανιδιοτελή προσφορά σε μια χώρα που σήμερα υποφέρει. Και είναι πολύ πιο σημαντικός γιατί συχνά δεν αναγνωρίζεται παρά μόνον από τον αποδέκτη της χειρονομίας ενός περαστικού «αγγέλου».
Από το 2010 τα ποσοστά του εθελοντισμού στην Ελλάδα αυξάνονται έστω και με αργούς ρυθμούς. Σήμερα, το 2014, υπάρχουν ενεργές εστίες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Συλλογή φαρμάκων, ιατρική προσφορά, συγκέντρωση τροφίμων για αδύναμες ομάδες του πληθυσμού, στήριξη ανέργων, αστέγων και μεταναστών, αμέτρητες δράσεις αλληλεγγύης, συγκροτούν ένα πολύτιμο δίχτυ προστασίας.
Πλάι στους κατ’ εξοχήν βασικούς πυλώνες της κοινωνικής προσφοράς, τους κρατικούς οργανισμούς και τα ανεξάρτητα ιδρύματα, υπάρχουν ομάδες ανθρώπων, ακόμη και μικρές παρέες συνειδητοποιημένων και ευαίσθητων πολιτών, που προσφέρουν χρήματα, αγαθά, προσωπική εργασία, ψυχολογική στήριξη. Σε μεγάλο βαθμό, όλοι αυτοί οι άνθρωποι έχουν συμβάλει στη διάσωση σημαντικού τμήματος του πληθυσμού από την απόλυτη κατάρρευση. Ισως, τελικά, αυτό το ανθρώπινο κεφάλαιο να είναι η δική μας μεταολυμπιακή κληρονομιά.