Ενας βάτραχος (εκείνο το παλιό αγαπημένο αυτοκίνητο) περίμενε τους θεατές καθώς έμπαιναν στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου. Ευθεία αναφορά του σκηνογράφου Μανόλη Παντελιδάκη στην ομώνυμη κωμωδία του Αριστοφάνη, την πιο ώριμη, την πιο τραγική, την πιο λυρική του. Οι «Βάτραχοι» ήταν η δεύτερη φετινή παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου για τα Επιδαύρια και, περιέργως πώς, ήταν φέτος η μόνη κωμωδία στην Επίδαυρο. Να ήταν γι’ αυτό που ο κόσμος έσπευσε κατά χιλιάδες και έγινε το πρώτο sold out στα φετινά Επιδαύρια το Σάββατο; (Οσο για την παράσταση της Παρασκευής, είχε 9.000 άτομα.) Περιμένοντας την έναρξη της παράστασης, που λόγω του μεγάλου πλήθους άρχισε γύρω στις 9.15 μ.μ., παρατηρούσαμε τα πολλά (ίσως υπερβολικά πολλά) αντικείμενα που υπήρχαν πάνω στην ορχήστρα: μερικές οθόνες παλιών τηλεοράσεων, μισοσπασμένες αρχαίες κολόνες, καμένοι κορμοί δέντρων, σκόρπιες βαλίτσες κι ένα κτίριο με σκοτεινά τούνελ. Ολα παρέπεμπαν στο ζοφερό τοπίο του Αδη, όπου κατεβαίνει ο Διόνυσος για να φέρει πίσω τον Ευριπίδη, αφού μετά τον θάνατό του στέρεψε από ποιητές η Αθήνα.
Οι «Βάτραχοι» που σκηνοθέτησε ο Γιάννης Κακλέας ξεκίνησαν με την εκθαμβωτική ιέρεια της Εβελίνας Παπούλια, που τραγούδησε, απήγγειλε αρχαίους στίχους, έκανε τα πάντα και ήταν μια τέλεια ιέρεια. Κι αμέσως μετά… Γιώργος Σεφέρης: «Τ’ αγάλματα είναι στο μουσείο…». Και μετά ο Διόνυσος (Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, σε μεγάλα κέφια με λέοπαρντ αμφίεση ως Ηρακλής) και ο δούλος του ο Ξανθίας (ο Πάνος Βλάχος κέρδισε τις εντυπώσεις στην πρώτη του Επίδαυρο). Από την αρχή ήταν φανερό ότι η διασκευή του Γιάννη Κακλέα κάποιον άλλον αέρα έφερνε. Αφήνοντας πίσω τις ευκολίες που έχουμε μπουχτίσει τα τελευταία χρόνια σε παραστάσεις Αριστοφάνη, ανέδειξε το χιούμορ μέσα από τους ευφυείς διαλόγους και τους καλούς ηθοποιούς που είχε στη διάθεσή του. Κι επειδή οι «Βάτραχοι» είναι μια κωμωδία που συνομιλεί πολύ και πολλές φορές με το αρχαίο δράμα (του Ευριπίδη και του Αισχύλου κυρίως), θυμίζοντας στίχους από τις τραγωδίες τους, οι ηχογραφημένες φωνές του Αλέξη Μινωτή και της Κατίνας Παξινού «ξαναέπαιξαν» τους παλιούς τους ρόλους. Μια συγκινητική έμπνευση του Γιάννη Κακλέα.
Ο χορός των Βατράχων, όταν πρωτοεμφανίστηκε, ήταν λίγο άρρυθμος, αλλά όλες οι υπόλοιπες εμφανίσεις και ρόλους που υποδύθηκε ο χορός -Μύστες στα Ελευσίνια, Παράβαση, Αγώνας Αισχύλου και Ευριπίδη- αποζημίωσε και με το παραπάνω. Παράλληλα με τη μουσική του Σταύρου Γασπαράτου. Ο χορός των Μυστών, με τα κεριά στους ώμους, χειροκροτήθηκε θερμά μόλις ολοκληρώθηκε το χορικό.
Τι άλλο κρατάμε από αυτούς τους γοητευτικούς, σκανδαλιάρηδες και ευφυείς «Βατράχους»;
Την Παράβαση – από τις ωραιότερες που έχουμε δει. Με στίχους του Σεφέρη, του Αναγνωστάκη, της Δημουλά, του Κατσαρού, του Λειβαδίτη, του Ρίτσου. Μόλις τελείωνε η κάθε απαγγελία, το κοινό χειροκροτούσε – τον λόγο του ποιητή κυρίως. Το μεγαλύτερο χειροκρότημα το κέρδισε το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου (…«Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε/για να ξεχωρίσουμε, αδελφέ μου/απ’ τον κόσμο./Εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο.») Και σε μία άκρη, ο Γιάννης Ζουγανέλης, που αργότερα θα ερμήνευε το ρόλο του Αισχύλου, απήγγειλε τα ποιήματα στη νοηματική!
Κρατάμε, βεβαίως, το πιο ζουμερό κομμάτι της κωμωδίας, τον αγώνα του Ευριπίδη (Φάνης Μουρατίδης, λίγο Τραβόλτα, λίγο Νονός) με τον Αισχύλο (Γιάννης Ζουγανέλης), όχι μόνο για την εύστοχη σκηνική παρουσία του, αλλά και για το ότι αναδείχθηκε θαυμάσια αυτή η διαρκής πάλη της λογικής έναντι των κούφιων αερολογιών και του χωρίς στόχο και έρμα ενθουσιασμού. Αυτό θέλησε να δείξει ο Γιάννης Κακλέας, ακολουθώντας την τελική επιλογή του Αριστοφάνη, που βάζει τον Διόνυσο να παίρνει τελικά μαζί του, στον Επάνω Κόσμο, τον στοχαστικό, ολιγόλογο, ανθρωπιστή, παραδοσιακό και εντέλει ορθολογιστή Αισχύλο. Ο Οδυσσέας Ελύτης δεν θα μπορούσε να λείπει από αυτήν τη γεμάτη ποίηση κωμωδία, και ο Γιάννης Κακλέας τον διάλεξε για το κλείσιμο και τη δεύτερη παράβαση.
Προτού προλάβουν να σβήσουν τα φώτα και καθώς παρακολουθούσαμε τον ηττημένο Ευριπίδη να βλέπει τον Αισχύλο να ξαναπηγαίνει στη ζωή, το κοινό χειροκρότησε θερμότατα τους συντελεστές και την παράσταση. Και έπειτα από πολύ καιρό, είδαμε ένα κοινό που ήξερε πολύ καλά τι έβλεπε, που δεν ήρθε να δει μόνο επώνυμους, λόγω τηλεόρασης, ηθοποιούς, που γνώριζε τους ποιητές στους οποίους αναφέρθηκε ο Γιάννης Κακλέας και χειροκρότησε τις λεπτές στιγμές χιούμορ της παράστασης. Ηταν μία από τις πολύ ζεστές στιγμές των φετινών Επιδαυρίων, που τους άφησε όλους ευχαριστημένους.
Δείτε τις συνεντεύξεις των συντελεστών στην «Κ κατά την διάρκεια των προβών: