Το πρώτο βραβείο που απέσπασε ο συνθέτης Σπύρος Σύρμος σε διεθνή διαγωνισμό όπερας που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Αγγλία για το έργο του «The Blank Canvas» σε λιμπρέτο της Fay Wrixon, αποτέλεσε το διαβατήριο για να ανεβάσει το έργο του στο King’s Head Theatre του Λονδίνου για τέσσερις παραστάσεις. Παγκόσμια πρεμιέρα στις 31 Αυγούστου. Οι προετοιμασίες πυρετώδεις.
Οσο για τη διάκριση; Αντί να τον «προικίσει» με την «έπαρση» της επιτυχίας, ενίσχυσε τη μετριοφροσύνη αλλά και την εργατικότητά του, αντιλαμβανόμενος το βάρος της ευθύνης του δημιουργού.
«Δυνατό» βιογραφικό
Ο 37χρονος συνθέτης κουβαλάει ήδη ένα «δυνατό» βιογραφικό: αριστούχος του Εθνικού Ωδείου στην κιθάρα, μεταπτυχιακά στο Royal Welsh College of Music and Drama του Κάρντιφ στην κιθάρα και τη σύνθεση, σπουδές στην αναγεννησιακή και μπαρόκ μουσική, στο λαούτο. Αν όμως τα τυπικά προσόντα παραπέμπουν σε «οικογένεια μουσικών» ως υπόβαθρο, ο ίδιος ο Σπύρος μάς «προσγειώνει»: «Καμία σχέση! Εχουμε μια οικογενειακή επιχείρηση, εισάγουμε δεξαμενές inox για κρασί, λάδι κ.λπ. Αυτή, άλλωστε, είναι και η δική μου επαγγελματική ενασχόληση προκειμένου να χρηματοδοτώ τις σπουδές μου και να βιοπορίζομαι». Και η αγάπη για τη μουσική πώς προέκυψε; «Η μητέρα μου, λάτρις των τεχνών, με πήγαινε συνέχεια σε συναυλίες, θέατρο…». Πώς συνδυάζονται το εμπόριο με τη μουσική, η εύλογη απορία. «Δύο παράλληλοι δρόμοι. Η σωστή διαχείριση του χρόνου, μοναδικός τρόπος για να ανταποκρίνομαι. Σίγουρα θα ήθελα να ζήσω αποκλειστικά από τη μουσική, είμαι όμως ρεαλιστής».
Αν και ώς τώρα ο νέος συνθέτης είχε ασχοληθεί κυρίως με μουσική δωματίου, με συνεργασίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, η όπερα που θα παρουσιάσει στο Λονδίνο είναι το πρώτο ολοκληρωμένο έργο του μεγάλης διάρκειας. Ποια διαδρομή ακολούθησε; «Ολα ξεκίνησαν από το “Make an Aria Project” (Δημιουργήστε μία άρια), που διοργανώνει το Music Theatre Wales, ένας από τους μεγαλύτερους μουσικούς οργανισμούς της Βρετανίας. Πέντε συνθέτες από το πανεπιστήμιό μου έπρεπε να συνεργαστούν με ισάριθμους συγγραφείς, προκειμένου να φτιάξουν μία άρια. Ακολούθησαν διάφορα ψυχολογικά τεστ, έτσι ώστε να βρούμε το κατάλληλο καλλιτεχνικό μας “ταίρι”. Συνεργάστηκα με τη συγγραφέα Fay Wrixon και προέκυψε η άρια, η οποία παρουσιάστηκε τελικά σε ένα public masterclass, ανοιχτό για το κοινό, παρουσία του Sir Harrison Birtwistle, ενός από τους μεγαλύτερους Βρετανούς συνθέτες εν ζωή. Ανταμοιβή μας, τα θετικά του σχόλια. “Ανταποκρίνεται πλήρως στα οπερατικά πρότυπα”, είπε».
«Η δύναμη του μυαλού»
Η δύναμη του μυαλού είναι το κεντρικό νόημα του έργου, την υπόθεση του οποίου εξηγεί ο Σύρμος: «Κεντρικό πρόσωπο, μία διακεκριμένη ζωγράφος. Κάποια στιγμή, όταν αρχίζει να έχει παραισθήσεις, νομίζει πως τρελαίνεται, ανακαλύπτει όμως πως πρόκειται να τυφλωθεί εξαιτίας του συνδρόμου Charles Bonnet, μιας πάθηση του αμφιβληστροειδούς. Παράλληλα, παρακολουθούμε τις σχέσεις της με τον μάνατζερ και τον άνδρα της, το παρόν και το παρελθόν “ανακατεύονται”». Λίγο αργότερα, η συγγραφέας επικοινωνεί με τον συνθέτη για να του γνωστοποιήσει την πραγματοποίηση ενός διεθνούς διαγωνισμού όπερας, του «Flourish new Opera Competition», ο οποίος διοργανώνεται σε ετήσια βάση στο Λονδίνο από τον οργανισμό OperaUpClose με έδρα το King’s Head Theatre στο Islington. «Πάμε;» του προτείνει. «Γιατί όχι;» απαντά εκείνος, καθώς πληρούσαν τις προδιαγραφές. «Σύντομα μας ανακοινώνουν ότι μπήκαμε στους πέντε φιναλίστ και μας καλούν για την παρουσίαση της άριας σε σημαντικούς παράγοντες της όπερας. Την αγωνία μας διαδέχθηκε ο ενθουσιασμός από τη νίκη στον διαγωνισμό. Επαθλο; Να ανεβάσουμε ολοκληρωμένη πλέον την όπερα στο Λονδίνο σε παραγωγή του UpClose. Περιττό να πω ότι ακολούθησαν μήνες σκληρής και συστηματικής δουλειάς, έγραφα νυχθημερόν – το έργο έπρεπε να ολοκληρωθεί άμεσα, οι παρτιτούρες να παραδίδονται μέσα σε προθεσμίες». Πώς γράφεται ένα τέτοιο έργο; Βασισμένο αποκλειστικά στην έμπνευση ή είναι προϊόν τεχνικής; «Χωρίς να θέλω να απομυθοποιήσω την έμπνευση, θα “περιόριζα” τη λάμψη της σε κάτι που έρχεται, φεύγει, δεν ξέρεις πότε θα ξαναέρθει… Φυσικά και υπάρχει, είναι ένα δώρο της φύσης, το οποίο λειτουργεί όμως μόνο σαν σημείο εκκίνησης. Κυρίως όμως είναι θέμα δουλειάς, τεχνικής».
Η επαγγελματική απειρία αποτέλεσε εμπόδιο; «Με διακατείχε ένα ελεγχόμενο και δημιουργικό άγχος, που ξεπερνούσα με τη βοήθεια του καθηγητή μου. Σε κάθε περίπτωση, η γνώση έρχεται να ισορροπήσει την απειρία. Και αυτό δεν σταματά ποτέ. Ανοίγεις ξανά βιβλία, αναζητάς ιδέες και φόρμες, ανατρέχεις στη “μουσική νομολογία”. Τότε, όλα παίρνουν πιο συγκεκριμένη μορφή για το τι θέλεις να κάνεις». Σε ποιο κοινό απευθύνεται η μουσική του Σπύρου Σύρμου; «Οχι στους γνώστες. Η μουσική μου θέλω να φτάνει σε όλους – όχι απαραίτητα να τους αρέσει, σίγουρα πάντως κάτι να τους προκαλεί, να μην τους είναι αδιάφορη».