«Οι αναλφάβητοι του 21ου αιώνα δεν θα είναι εκείνοι που δεν ξέρουν γραφή και ανάγνωση, αλλά εκείνοι που δεν μπορούν να μάθουν, να ξεμάθουν και να ξαναμάθουν». Είναι η σοφή ρήση του Αλβιν Τόφλερ και ο πλέον χρήσιμος συνειρμός που προσφέρουν στον Ελληνα αναγνώστη τους οι συντάκτες του εγγράφου του «Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού» με το οποίο παρουσιάζουν το πού βρίσκεται η Διά Βίου Μάθηση (ΔΒΜ) στη χώρα μας, σε σύγκριση με τις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και Βορρά (www.eiead.gr). Την τελευταία δεκαετία «η Ελλάδα έχει τα μικρότερα ποσοστά συμμετοχής, αλλά και διαχρονικά τη μικρότερη αύξηση, σε αντίθεση με την Πορτογαλία και την Ισπανία, στις οποίες η συμμετοχή σημειώνει εντυπωσιακή άνοδο».
Και δεν μιλάμε πλέον για τη σύγκριση της χώρας μας με χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά. Γιατί, ως προς τη συμμετοχή πληθυσμού 25-64 ετών στην εκπαίδευση – κατάρτιση και στη διά βίου μάθηση, εκεί παρατηρείται πραγματικό χάσμα. Επιπλέον, ενώ στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης των 28 χωρών, τα μεγαλύτερα ποσοστά τα καταγράφουν οι εργαζόμενοι, αντιθέτως στην Ελλάδα, η συμμετοχή των ανέργων μεταξύ 2003-2011 ήταν μεγαλύτερη, ενώ από το 2012 παρατηρείται ένα μικρό «αλλά αξιοσημείωτο για τα ελληνικά δεδομένα» προβάδισμα του ποσοστού εργαζομένων έναντι των ανέργων. Εννοείται ότι κατά την τελευταία δεκαετία στη Γερμανία, το μεγαλύτερο «κοινό» των δραστηριοτήτων διά βίου μάθησης είναι σταθερά οι εργαζόμενοι.
Η ηλικία είναι επίσης σημαντικός παράγοντας. Και είναι αναμενόμενο οι νεότεροι να συμμετέχουν περισσότερο στην εκπαίδευση – κατάρτιση. Ωστόσο, σε χώρες με υψηλά ποσοστά στη ΔΒΜ, όπως οι σκανδιναβικές, ο πληθυσμός 35-64 ετών συμμετέχει πολύ περισσότερο από τις άλλες ηλικιακές ομάδες σε δράσεις εκπαίδευσης – κατάρτισης. «Για να μπορέσει η Ελλάδα να αυξήσει τη συμμετοχή του πληθυσμού της από 25-64 ετών στη διά βίου μάθηση, αλλά και για να επωφεληθεί από αυτήν σε όλα τα επίπεδα –ως οικονομία είτε ως κοινωνία– θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη έμφαση και να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις στην εκπαίδευση αλλά και στην κατάρτιση μεγαλύτερης ηλικίας πληθυσμού, ανεξαρτήτως φύλου και εργασιακής κατάστασης» είναι η σύσταση των εμπειρογνωμόνων συντακτών της μελέτης.
Τέλος, σε ό,τι αφορά το φύλο, διαπιστώνεται ότι όσο υψηλότερα είναι τα ποσοστά απασχόλησης των γυναικών, τόσο μεγαλύτερη είναι και η συμμετοχή τους σε δραστηριότητες διά βίου μάθησης. Οπως για παράδειγμα στην Πορτογαλία, που έχει τα υψηλότερα ποσοστά γυναικείας απασχόλησης, σε αντίθεση με την Ιταλία και την Ελλάδα, που την τελευταία δεκαετία έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά.