Με τον Blake Mycoskie, τον ιδρυτή της εταιρείας παπουτσιών Toms, συναντηθήκαμε νωρίς το πρωί στο ξενοδοχείο όπου έμενε όσο βρισκόταν στην Αθήνα. Αργά το προηγούμενο βράδυ, οι άνθρωποι από το γραφείο του με είχαν παρακαλέσει να καθυστερήσω στο κλεισμένο ραντεβού μας μισή ώρα. Oταν, τηρώντας ακρίβεια αγγλικού ρολογιού, εμφανίστηκε στην αίθουσα του πρωινού, μου ζήτησε συγγνώμη για την αλλαγή της τελευταίας στιγμής και σχεδόν απολογητικά άρχισε να μου αναλύει το πρόγραμμα εκείνων των ημερών. «Τώρα βγαίνει όλη η κούραση και νιώθω εξαντλημένος…». Μόνο εκείνη την τελευταία εβδομάδα είχε ταξιδέψει σε επτά ευρωπαϊκές χώρες για μια σειρά επαφών με αντικείμενο την προώθηση των προϊόντων της εταιρείας του, αλλά και συνεντεύξεων και ομιλιών. Το προηγούμενο βράδυ είχε μιλήσει στο αμφιθέατρο του μουσείου Μπενάκη για τη σχέση επιχειρηματικότητας και φιλανθρωπίας -ο ίδιος έχει καταφέρει να γίνει το απόλυτο πρότυπο επιτυχημένης σύμπραξης των δύο: σύμφωνα με εκτιμήσεις, η αξία της εταιρείας του ξεπερνάει τα 600 εκατομμύρια δολάρια, ενώ παράλληλα έχει φιλανθρωπικό έργο που ζηλεύουν οι μεγαλύτερες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.
Φοβερή ενέργεια
Η ομιλία του στο Μουσείο Μπενάκη είχε επιτυχία. Για σαράντα λεπτά με φοβερή ενέργεια μίλησε σε περίπου τετρακόσια άτομα. Μου εξομολογείται ότι μέχρι και δέκα λεπτά πριν ανέβει στη σκηνή κοιμόταν σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου δίπλα από την εκδήλωση. «Αν και δεν είναι μόνο λόγω της κούρασης – είναι μέρος της ρουτίνας μου. Πριν από κάθε ομιλία “κατεβάζω τον διακόπτη" για περίπου δύο ώρες. Μου απαγορεύω τηλέφωνα, email, οποιαδήποτε συζήτηση…». Ακούγοντάς τον κανείς εκείνο το βράδυ να μιλάει με τόσο ενθουσιασμό έμενε με την εντύπωση ότι έλεγε την ιστορία που τον έκανε διάσημο για πρώτη, άντε δεύτερη φορά (ο ίδιος υπολογίζει πως μπορεί να την έχει πει πάνω από δέκα χιλιάδες φορές), ενώ τα αστεία και οι αμέτρητες ιστορίες που μοιράστηκε άφηναν την αίσθηση ότι τουλάχιστον κάποια κομμάτια ήταν αυθόρμητα. «Στην πραγματικότητα όλη η ομιλία είναι “σκηνοθετημένη” μέχρι το τελευταίο λεπτό» μου εξηγεί.
Είναι τέτοιο το χάρισμά του στη «Μεταδοτικότητα» όπως την αξιολόγησε η αμερικανική εφημερίδα USA TODAY που πριν από μερικούς μήνες τον κατέταξε στους πέντε πιο «επικοινωνιακούς» ομιλητές όλων των εποχών μετά τον Μαντέλα και τον Πάπα Φραγκίσκο. «Ηταν σουρεαλιστικό να βλέπω το όνομά μου σε αυτήν τη λίστα – αλλά αν υπάρχει έστω μια δόση αλήθειας στη διάκριση αυτή θα οφείλεται στο ότι πραγματικά πιστεύω ότι υπηρετούμε μια αποστολή και ακόμα και σήμερα παθιάζομαι με αυτή όσο με τίποτα άλλο. Επίσης, σκέφτομαι πάντα πως ακόμα και έναν άνθρωπο να εμπνεύσω στο ακροατήριο μπορεί να είναι αυτός που θα βρει το φάρμακο για τον καρκίνο. Η ευθύνη που νιώθω είναι τεράστια». Σκέφτεται λίγο και συμπληρώνει: «Ισως όμως υπάρχει και κάτι άλλο, πολύ πιο… απλό που με κάνει καλό ομιλητή. Η ζωή μου έχει αλλάξει τόσο πολύ τα τελευταία οκτώ χρόνια που λέγοντας ξανά όλες αυτές τις ιστορίες που είχα ζήσει παλαιότερα είναι λίγο σαν να ταξιδεύω πίσω στον χρόνο. Κατά κάποιον τρόπο ζω ξανά τα ίδια σκηνικά με τον ίδιο ενθουσιασμό όπως τότε. Εχει πλάκα!».
«Ιστορίες»
Οι ιστορίες που τον «ταξιδεύουν» στο παρελθόν είναι πολλές και ποικίλλουν ανάλογα με το κοινό στο οποίο απευθύνεται – πολλές φορές λέει την ιστορία για το επαγγελματικό τένις που έπαιζε μικρός και του χάρισε υποτροφία για το πανεπιστήμιο αλλά και πειθαρχία για σκληρή δουλειά. Αλλοτε λέει την ιστορία για το πώς πήρε την απόφαση να παρατήσει το πανεπιστήμιο στον τρίτο χρόνο για να αφοσιωθεί στην πρώτη του επιχειρηματική ιδέα: μια υπηρεσία καθαριστήριο – delivery για τους συμφοιτητές τους. Αλλες φορές πάλι, εξιστορεί τις περιπέτειές του σε έναν αγώνα δρόμου σε όλο τον κόσμο στο πλαίσιο μιας εκπομπής reality – χάνοντας όμως το έπαθλο του ενός εκατ. δολαρίων για μόλις πέντε λεπτά, επιβεβαιώνοντας, όπως λέει, «το στερεότυπο του άνδρα που δεν του αρέσει να ζητάει ποτέ οδηγίες». Η μία ιστορία όμως που υπάρχει ανεξαιρέτως σε κάθε ομιλία είναι αυτή του ταξιδιού στην Αργεντινή το 2006. Εκεί είναι που άλλαξαν όλα και μια απλή ιδέα κατέληξε να γίνει παγκόσμιο φαινόμενο «κοινωνικά υπεύθυνης» επιχείρησης.
Το ατού των Toms είναι η ιστορία «ένα για ένα»
Ηταν 29 χρόνων, και ήδη στην τέταρτη επιχειρηματική του προσπάθεια (μια online πλατφόρμα για εκμάθηση οδήγησης) όταν αποφάσισε να ταξιδέψει μόνος στην Αργεντινή. Σε ένα μπαρ συνάντησε μια ομάδα Αμερικανών από μια φιλανθρωπική οργάνωση που περιόδευε στη χώρα δίνοντας μεταχειρισμένα παπούτσια σε μικρά παιδιά. Του εξήγησαν πως χωρίς παπούτσια δεν επιτρεπόταν στα παιδιά να πάνε στο σχολείο, ενώ ήταν εκτεθειμένα σε διαφόρων ειδών σοβαρές μολύνσεις. Ο Blake Mycoskie αποφάσισε να τους συνοδεύσει, είχε όμως προβληματιστεί: «Η ομάδα αυτή βασιζόταν στην καλοσύνη όσων χάριζαν τα παπούτσια τους. Τι θα γινόταν όταν δεν μαζεύονταν αρκετά παπούτσια ή αν τα παπούτσια δεν ήταν το σωστό νούμερο για τα παιδιά;».
Τρεις εβδομάδες αργότερα γυρνούσε στο Λος Αντζελες με δύο σάκους γεμάτους παπούτσια που είχε σχεδιάσει βασισμένα σε ένα κλασικό πάνινο αργεντίνικο μοντέλο, και μια απλή ιδέα: «Για κάθε παπούτσι που θα πουλούσα σήμερα θα δώριζα ένα αύριο σε αυτά τα παιδιά». Ετσι, από το διαμέρισμά του, μαζί με τέσσερις βοηθούς που έκαναν την πρακτική τους και χωρίς κανένα αρχικό κεφάλαιο ξεκίνησε τα Toms (παίζοντας με την αγγλική λέξη «αύριο» δηλαδή τα παπούτσια του αύριο). «Στην αρχή προσπάθησα τα πάντα, θυμάμαι φορούσα ακόμα και ένα διαφορετικό μοντέλο σε κάθε πόδι για να με ρωτήσουν τον λόγο και έτσι να μου δοθεί η ευκαιρία να τους πω την ιστορία πίσω από τα Toms, είχα καταλάβει από νωρίς πως αυτό ήταν το ατού μας». Και πράγματι, ένα άρθρο στη μεγαλύτερη σε κυκλοφορία εφημερίδα του Λος Αντζελες με την ιστορία του «ένα για ένα» όπως διαμορφώθηκε το μότο, τους «έφερε» μέσα σε λίγες ώρες 1.200 νέες παραγγελιές. «Εκείνη τη στιγμή πρέπει να είχα το πολύ διακόσια ζευγάρια παπούτσια στο σαλόνι του σπιτιού μου. Ηταν το πρώτο από τα πολλά προβλήματα ζήτησης και προσφοράς που αντιμετωπίσαμε τα τελευταία οχτώ χρόνια», μου λέει γελώντας.
Τον ρωτάω πώς και δεν προσπάθησε ποτέ να αναζητήσει χρηματοδότηση. Μου εξηγεί πως μια προηγούμενη επιχειρηματική του προσπάθεια, ένα κανάλι αποκλειστικά για εκπομπές reality είχε αποτύχει, με αποτέλεσμα να χαθούν όλα τα χρήματα των επενδυτών που τον είχαν εμπιστευτεί. «Δεν ήταν κάτι που ήθελα να ρισκάρω ξανά. Κάποια στιγμή όμως βρεθήκαμε σε μια κρίσιμη φάση της εταιρείας που ενώ πηγαίναμε πολύ καλά χρειαζόμασταν χρήματα για να πάμε στο επόμενο επίπεδο – τότε κατάφερα να πουλήσω το μερίδιο από μια άλλη επιχείρηση που είχα και έβαλα όλα τα χρήματα στα Toms».
Ο κοινός παρονομαστής για όλα τα προϊόντα μας είναι η «βοήθεια»
Οταν δέχεται κριτική στο γιατί δεν κάνει μόνο φιλανθρωπία αλλά την «μπλέκει» με την επιχειρηματικότητα λέει την ιστορία του ξεκινήματός του: «Είναι απλό! Αν τότε με εκείνα τα χρήματα που είχα πάρει από την άλλη μου επιχείρηση είχα αποφασίσει αποκλειστικά να χαρίσω παπούτσια – όντως θα είχα αγοράσει και στη συνέχεια δώσει στα παιδιά περίπου 10.000 ζευγάρια παπούτσια αλλά μέχρι εκεί. Βάζοντας όμως τα χρήματα στα Toms, επενδύοντας δηλαδή σε νέα στελέχη και επεκτείνοντας την εταιρεία έχουμε καταφέρει να φτάσουμε εκεί που έχουμε φτάσει τώρα». Μέχρι σήμερα η εταιρεία του έχει μοιράσει πάνω από 15 εκατομμύρια ζευγάρια σε 60 χώρες, ενώ χάρη στις πωλήσεις των γυαλιών ηλίου –το δεύτερο προϊόν που λάνσαρε η Toms- πάνω από 200.000 άνθρωποι έχουν υποβληθεί σε εγχείρηση στα μάτια. (Για κάθε ζευγάρι που πουλάει αποκαθιστά την όραση ενός ανθρώπου).
Ο ίδιος θεωρείται πλέον κάτι σαν επιχειρηματίας celebrity έχοντας κάνει συνεργασίες τόσο με μεγάλα ονόματα του Χόλιγουντ –όπως η Σαρλίζ Θερόν, η οποία σχεδίασε κάποια ζευγάρια παπούτσια- μέχρι τον Μπιλ Κλίντον με τον οποίο συνεργάζεται για την ανοικοδόμηση της Αϊτής μετά τον καταστροφικό σεισμό. Για πολλούς ο Blake Mycoskie δεν πουλάει απλά παπούτσια αλλά ένα ολόκληρο lifestyle. Μέχρι πριν από λίγο καιρό έμενε στο ιστιοπλοϊκό του – «πλέον παντρεύτηκα και η γυναίκα μου ήθελε να έχει ντουλάπες», ενώ το ντύσιμό του -ακόμα και σε επίσημες εμφανίσεις- είναι αυτό που λένε οι Αμερικανοί «χαλαρό cool». Οταν συναντηθήκαμε, φορούσε παπούτσια Toms – φοράει μόνο Toms- ένα άσπρο στενό παντελόνι και ένα ροζ πουκάμισο, ενώ στα χέρια του είχε πολλά βραχιόλια – το κάθε ένα με μια ιστορία, όπως τα πάντα άλλωστε που έχουν να κάνουν με τον ίδιο ή τα προϊόντα του: Από το μάλλινο ροζ βραχιολάκι που του είχε χαρίσει ένα παιδάκι στην Αργεντινή την πρώτη φορά που μοίρασε εκεί παπούτσια μέχρι το καφέ κομποσκοίνι που πήρε από την Ινδία στον μήνα του μέλιτος.
Πολύμηνο διάλειμμα
Η τεράστια επιτυχία των Toms δεν ήταν όμως πάντα κάτι εύκολο για αυτόν να διαχειριστεί: «Το 2012 και ενώ όλα πήγαιναν τέλεια ένιωσα πως είχα κουραστεί και έτσι πήρα την απόφαση να κάνω ένα διάλειμμα. Ολοι νόμιζαν πως είμαι τρελός αλλά για εμένα ήταν σημαντικό να σιγουρευτώ πως παραμένω ευτυχισμένος και αληθινός στην αποστολή μας. Τα Τoms δεν ήταν πλέον η “τρέλα“ που κάναμε με μια παρέα νέων από το σαλόνι του σπιτιού μου αλλά μια τεράστια επιχείρηση με εκατοντάδες “επαγγελματίες“ στελέχη. Αρχικά δεν είπα για πόσο θα λείψω, μετακόμισα στο Τέξας από όπου κατάγομαι, ταξίδεψα, παντρεύτηκα, πέρασα καταπληκτικά αλλά μετά από 15 μήνες αποφάσισα πως θέλω να γυρίσω. Πλέον είμαι πολύ πιο επιλεκτικός με ποια κομμάτια της επιχείρησης ασχολούμαι».
Στόχος του είναι τα επόμενα χρόνια να ασχολείται ολοένα και λιγότερο με το οργανωτικό κομμάτι της επιχείρησης και να εστιάσει στα νέα προϊόντα που θα λανσάρουν και στη δημιουργία μιας πλατφόρμας μέσω της οποίας θα βοηθάει νέους επιχειρηματίες να αναπτύξουν επιτυχημένες «κοινωνικές επιχειρήσεις». «Ξέρεις, ένας από τους λόγους που βρίσκομαι εδώ σήμερα είναι και αυτός. Μπορεί η Ελλάδα να μην είναι από τις μεγαλύτερες χώρες από άποψη πωλήσεων, αλλά επιλέγω πού θα πάω ανάλογα με το πού πιστεύω πως η ιστορία μου θα έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο. Παρακολουθώ τι περνάτε τα τελευταία χρόνια και πιστεύω πως τώρα είναι μια μοναδική στιγμή για τη χώρα σας – πολλές νέες ιδέες μπορούν να γεννηθούν και πραγματικά να ανθήσουν. Αλλωστε μην ξεχνάτε πως και η δική μου ιδέα πέτυχε εν μέσω της οικονομικής κρίσης στην Αμερική».
Η συνάντησή μας φτάνει στο τέλος της. Την επομένη θα ταξίδευε για την Τουρκία και μετά πίσω στην Αμερική. «Σκοπεύω να επιβραβεύσω τον εαυτό μου με τρεις εβδομάδες διακοπών! Σερφ, γκολφ και ξεκούραση. Η χρονιά που έρχεται θα είναι πολύ σημαντική για εμένα προσωπικά αλλά και για τα Toms. Περιμένω τον Δεκέμβριο τον πρώτο μου γιο! Παράλληλα προωθούμε και το καινούργιο μας προϊόν – τον καφέ».
Μου εξηγεί πως με κάθε κουτί καφέ που πουλιέται θα παρέχει καθαρό νερό για μία εβδομάδα σε περιοχές που το έχουν ανάγκη. «Πολλοί θεωρούσαν τρελή την επιλογή του καφέ – νιώθουν πως δεν έχει σχέση με τα παπούτσια ή τα γυαλιά. Και όμως, υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής για όλα τα προϊόντα μας και αυτός είναι το πού “δίνουμε“. Οταν αναπτύσσουμε τα προϊόντα μας με βάση το ποιες κοινότητες θέλουμε να βοηθήσουμε, τότε αυτά θα είναι πάντα μοναδικά και αυθεντικά! Είμαι ενθουσιασμένος με όλα αυτά που έρχονται», μου λέει φεύγοντας.
Φαίνεται πως υπήρχε και ένας ακόμα λόγος… Μόλις δύο εβδομάδες μετά τη συνάντησή μας οι Financial Times δημοσίευσαν πως ο Blake Mycoskie είχε ξεκινήσει συζητήσεις για να πουληθεί η εταιρεία του. Το Γραφείο Τύπου επιβεβαίωσε πως «ο Blake Mycoskie διερευνά προτάσεις από πιθανούς επενδυτές που θα βοηθήσουν την εταιρεία να μεγαλώσει ακόμα πιο γρήγορα».
Η συνάντηση
Λόγω του φορτωμένου προγράμματος του Blake Mycoskie είχαμε συμφωνήσει να πάρουμε μαζί πρωινό στο ξενοδοχείο «Πεντελικόν» όπου έμενε. Εκείνος, πιστός στο πνεύμα της αμερικανικής εμμονής για υγιεινή διατροφή παρήγγειλε μια ομελέτα από ασπράδια αυγών και ένα μπολ φρούτα, ενώ ήπιε και δύο διπλούς εσπρέσο. Εγώ τον συνόδευσα παραγγέλνοντας έναν καφέ και λίγα φρούτα.
Oι σταθμοί του
1976
Γεννήθηκε στις 26 Αυγούστου στο Τέξας.
1996
Αφήνει το πανεπιστήμιο για να αφοσιωθεί στην πρώτη του επιχειρηματική ιδέα.
2001
Παίρνει μέρος στο reality «amazing race», έναν αγώνα δρόμου σε όλη την υφήλιο.
2006
Γεννιέται η ιδέα για τα toms. Ως το τέλος του χρόνου διανέμουν τα πρώτα 8.000 παπούτσια στην Αργεντινή.
2011
Το βιβλίο του «Ξεκίνα κάτι που να έχει σημασία» φτάνει στην κορυφή των bestseller.
2011
Λανσάρει τη σειρά γυαλιών TOMS – για κάθε ζευγάρι που πουλάει αποκαθιστά την όραση ενός ανθρώπου.
2014
Εχει ήδη μοιράσει πάνω από 15 εκατομμύρια ζευγάρια παπούτσια σε 60 χώρες, ενώ πάνω από 200.000 άνθρωποι έχουν υποβληθεί σε εγχείρηση στα μάτια.