Στο συμπέρασμα ότι οι τρεις παντοδύναμοι οίκοι αξιολόγησης (Moody’s, Standard & Poor’s και Fitch) ευθύνονται για την αύξηση του κόστους δανεισμού των κρατών και ότι επιτείνουν με τις βαθμολογίες τους τη χρηματοπιστωτική αστάθεια καταλήγει και έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που εκπονήθηκε το 2010, με αφορμή την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη. Το σημαντικότερο, ίσως, εύρημα είναι ότι οι αξιολογήσεις αυτές χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό αδιαφάνειας και αποτυχίας.
Οι ερευνητές του ΔΝΤ μελέτησαν τις αξιολογήσεις 72 κρατών από τον Ιανουάριο του 2005 μέχρι τον Ιούλιο του 2010. Παράλληλα, παρακολούθησαν την αντίδραση που είχαν τα spreads και τα CDS των ομολόγων, πριν από και μετά τις προειδοποιήσεις και τις τελικές αξιολογήσεις των οίκων. Δηλαδή παρατήρησαν τις διαφορές στις αποδόσεις των ομολόγων (spread) και των ασφαλίστρων κινδύνων έναντι χρεοκοπίας μιας χώρας (CDS). Τα συμπεράσματα είναι εντυπωσιακά:
1. Η προειδοποίηση ενός οίκου για «αρνητικές προοπτικές» κοστίζει στο κράτος που απευθύνεται με αύξηση των spreads. Αν το κράτος ανήκει στις ανεπτυγμένες οικονομίες, τα CDS αυξάνονται κατά μέσο όρο 100 μονάδες βάσης, ενώ αν ανήκει στις αναπτυσσόμενες, κατά 160 μονάδες βάσης.
2. Η τελική ανακοίνωση της υποβάθμισης κοστίζει λιγότερο, καθώς τα CDS αυξάνονται κατά 38 μονάδες βάσης.
3. Οι αγορές αντιδρούν περισσότερο όταν ένας οίκος εκδώσει μια προειδοποίηση για υποβάθμιση ή αναβάθμιση, παρά όταν ανακοινώσει την τελική του αξιολόγηση.
4. Η επίπτωση στο κόστος δανεισμού είναι μεγαλύτερη στην υποβάθμιση και μικρότερη στην αναβάθμιση.
5. Στις υποβαθμίσεις προηγούνται οι S&P και Fitch και ακολουθεί η Moody’s, συνήθως με μία προειδοποίηση προς υποβάθμιση. Στη συνέχεια ακολουθεί η υποβάθμιση. Για τον λόγο αυτό η τελική αξιολόγηση της Moody’s μπορεί να έχει μικρότερη επίπτωση στην αγορά, αλλά εκλαμβάνεται από τους επενδυτές ως ο προάγγελος προειδοποιήσεων και νέων υποβαθμίσεων από S&P και Fitch στον επόμενο «γύρο» αξιολογήσεων. Μεταξύ 2005-2010, η S&P έχει προηγηθεί στις υποβαθμίσεις ομολόγων 59 κρατών, η Fitch σε 28 και η Moody’s σε 13. Αντίθετα, τελευταία στην ανακοίνωση υποβαθμίσεων ήρθε η S&P σε 28 περιπτώσεις, η Moody’s σε 36 και η Fitch σε, επίσης, 36.
6. Οι οίκοι αναθεωρούν τις αξιολογήσεις τους βασιζόμενοι σε περιοδικές εκτιμήσεις των βασικών μεγεθών, δίνοντας μικρότερη έμφαση στο γενικότερο οικονομικό περιβάλλον, όπως είναι μια διεθνής κρίση ρευστότητας ή ένας επιτοκιακός κίνδυνος. Για τον λόγο αυτό, ίσως, ο βαθμός συσχέτισης μεταξύ αξιολογήσεων και CDS μειώθηκε από 90% το 2005 σε 65% το 2010. Με άλλα λόγια, οι αγορές είχαν προηγηθεί στην αξιολόγηση του κινδύνου ενός ομολόγου από τους οίκους αξιολόγησης.
7. Οι οίκοι αξιολόγησης τελικά βαθμολογούν κίνδυνο πτώχευσης, αλλά οι εκτιμήσεις τους είχαν επιτυχία μόνο σε χώρες που είχαν ήδη πολύ χαμηλή βαθμολογία.
8. Οι οίκοι αξιολόγησης δεν αναθεωρούν τακτικά τις υψηλές βαθμολογίες.
9. Σε περιόδους κρίσεων, οι υποβαθμίσεις είναι περισσότερες και τακτικότερες. Αυτό παρατηρήθηκε περισσότερο τα τελευταία χρόνια.