Ο φόρος-αυτογκόλ και τα παράλογά του

Ο φόρος-αυτογκόλ και τα παράλογά του

4' 20" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Αποτελεί κοινό τόπο ότι ο ΕΝΦΙΑ είναι το μεγαλύτερο αυτογκόλ της κυβέρνησης. Παρά το γεγονός ότι πάνω από το 75% των φορολογουμένων θα πληρώσει λιγότερο φόρο φέτος σε σχέση με πέρυσι, οι υπερβολές και στρεβλώσεις που παρατηρήθηκαν σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν εξοργίσει ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης. Επίσης, στις δικαιολογημένες αντιδράσεις, προστέθηκαν και αυτοί που δεν ήθελαν τον ΕΝΦΙΑ.

Δύο ερωτήματα περιμένουν απάντηση. Το πρώτο πώς φτιάχθηκε ο φόρος και πώς φτάσαμε στους παραλογισμούς του. Το δεύτερο, πώς δεν αντιλήφθηκε κανείς τα προβλήματα που θα προέκυπταν στις συγκεκριμένες περιοχές.

Ολα άρχισαν με την απόφαση του ΣτΕ που έβαζε ημερομηνία λήξης στο ΕΕΤΗΔΕ, το αποκαλούμενο «χαράτσι»,  το  οποίο  έτσι  κι  αλλιώς είχε  δεσμευθεί ότι θα το καταργήσει η Ν.Δ.

Η κυβέρνηση ανέθεσε σε επιτροπή υπό τον αρμόδιο υφυπουργό για φορολογικά θέματα Γιώργο Μαυραγάνη να εκπονήσει ένα νέο φόρο ακίνητης περιουσίας. Στη σχετική προετοιμασία συμμετείχαν βουλευτές και «τεχνοκράτες» της Ν.Δ., του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ. Λίγο πριν από την έλευση της τρόικας, το Μαξίμου διαπίστωσε ότι η προετοιμασία ήταν ελλιπής, καθώς τα κόμματα ζητούσαν εξαιρέσεις από τον φόρο για διάφορες ομάδες. Ετσι, το προσχέδιο που είχε ετοιμάσει ο κ. Μαυραγάνης και αφορούσε τη φορολογία των κατοικιών και των ακινήτων νομικών προσώπων, προέβλεπε έσοδα 1,2-1,5 δισ. ευρώ από αυτά και άλλα 600-800 εκατ. ευρώ από αγροτεμάχια, χωρίς ωστόσο να υπάρχει σενάριο φορολόγησης. Σε κάθε περίπτωση, το ατελές σχέδιο δεν απέδιδε τα 3,2 δισ. (εισπρακτέα 2,6 δισ.) που προέβλεπε το Μνημόνιο.

Μέσα σε συνθήκες έντασης ανατέθηκε στον κ. Νίκο Καραβίτη, σύμβουλο του τότε υπουργού Οικονομικών κ. Στουρνάρα, η επεξεργασία ενός νέου συστήματος. Ο κ. Καραβίτης έφτιαξε έναν αλγόριθμο ως βάση του φόρου, ο οποίος θα επιβαλλόταν και σε οικόπεδα και αγροτεμάχια, ώστε να διευρυνθεί η φορολογική βάση.

Το «ξήλωμα»

Τότε άρχισε το «ξήλωμα του πουλόβερ», καθώς βουλευτές της Ν.Δ. με επικεφαλής τον κ. Τζαμτζή ζήτησαν εξαίρεση ή εκπτώσεις για τους αγρότες. Ακολούθησε το ΠΑΣΟΚ, που ζήτησε μια σειρά απαλλαγών και συμπληρωματικό φόρο για όσους είχαν περιουσία αντικειμενικής αξίας πάνω από 300.000 ευρώ. Ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ζήτησαν από το υπουργείο Οικονομικών προσαρμογές ώστε να καμφθούν οι αντιδράσεις των βουλευτών. Οι «εκπτώσεις» στα αγροτεμάχια στοίχισαν 400 εκατ. ευρώ που μετακυλίστηκαν στα αστικά ακίνητα και τα οικόπεδα εντός οικισμών, τα οποία εξελίχθηκαν τελικά σε πέτρα του σκανδάλου. Επίσης, άλλα 110 εκατ. ευρώ κόστισαν οι απαλλαγές για όσους είχαν χαμηλά εισοδήματα, τους ανάπηρους και τους πολύτεκνους και 50 εκατ. ευρώ οι ελαφρύνσεις για τα παλαιά ακίνητα.

Ο νόμος ψηφίσθηκε χωρίς κανένας να αντιληφθεί ότι περιείχε μια βραδυφλεγή «βόμβα», την υπέρογκη επιβάρυνση στα εντός οικισμού, αλλά εκτός συστήματος αντικειμενικών αξιών, οικόπεδα. Καθώς η εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ πάγωσε εν όψει των ευρωεκλογών, τα χρονικά περιθώρια στένευαν.

Στα τέλη του περασμένου Ιουνίου, μια ευσυνείδητη υπάλληλος, στέλεχος της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, υπεύθυνη για τα ηλεκτρονικά συστήματα και το Taxisnet, η κ. Σ.Σ. επισήμανε το πρόβλημα και ενημέρωσε τους προϊσταμένους της. Στις 4 Ιουλίου, δηλαδή ένα μήνα σχεδόν πριν από την ανάρτηση των εκκαθαριστικών στο Taxis, πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Οικονομικών σύσκεψη, στην οποία συμμετείχαν η κ. Αικατερίνη Σαββαΐδου, γενική γραμματέας Δημοσίων Εσόδων και η κ. Αγγελική Ηλιοπούλου, διευθύντρια του γραφείου του κ. Μαυραγάνη. Ωστόσο, κανένας δεν φαίνεται να ασχολήθηκε σοβαρά με το θέμα. Ο κ. Καραβίτης έστειλε μία σειρά από emails στο νέο υπουργό Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη, ο οποίος ήταν ακόμη όμως στο στάδιο της ενημέρωσης. Δεν πήρε καμία απάντηση και υπέβαλε τελικώς την παραίτησή του. Ο κ. Θεοχάρης, που δεν συμμετείχε στην κατάρτιση του νόμου, είχε υποχρεωθεί σε παραίτηση πολύ νωρίτερα.

Σύμφωνα με πηγές του Μεγάρου Μαξίμου, το πρόβλημα που ανέκυψε με τον ΕΝΦΙΑ είχε δύο «αφετηρίες». Η πρώτη ήταν κατά τη σύνταξη του επίμαχου νόμου. Κατά τη νομοπαρασκευαστική επεξεργασία του νομοσχεδίου προστέθηκε, σε υπηρεσιακό επίπεδο, η φράση περί αξιοποίησης της «χαμηλότερης τιμής του οικείου δήμου». Η έκδοση του ΕΝΦΙΑ με τα συγκεκριμένα δεδομένα οδήγησε στην «έκρηξη» των αξιών και στις υπέρογκες χρεώσεις στις συγκεκριμένες περιοχές. Το δεύτερο «φάουλ», κατά τις ίδιες πηγές, έγινε όταν εντοπίστηκαν τα προβλήματα κατά την έκδοση των εκκαθαριστικών. Ο κ. Χαρδούβελης βρίσκονταν σε φάση ενημέρωσης και όταν έγινε αντιληπτό ότι προέκυπτε υπεραπόδοση, άρχισε η έρευνα για τον εντοπισμό του προβλήματος. Αυτή έγινε άμεσα -μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο- και επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστεί με ένα σύστημα «απομείωσης» ή «κόφτη», αλλά και πάλι, σε πολλές περιπτώσεις ο ΕΝΦΙΑ κατέληγε να είναι εξωπραγματικός.

Πάντως, κυβερνητικές πηγές σημειώνουν, πέραν του ότι δηλαδή το πρόβλημα διορθώνεται, πως οι παρενέργειες θα μπορούσαν να είναι πολύ μεγαλύτερες εάν αναλογιστεί κανείς ότι το νέο σύστημα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά και οδήγησε σε ελαφρύνσεις για την πλειονότητα των φορολογουμένων,

• χωρίς η χώρα να διαθέτει κτηματολόγιο

• χωρίς να υπάρχουν αντικειμενικές αξίες ή αξιόπιστος μηχανισμός συλλογής στοιχείων για τις τιμές αγοράς σε πάρα πολλές περιοχές

• χωρίς το κράτος να είναι σε θέση  να  κοστολογήσει  με ενιαίο τρόπο τις αξίες γης ή οι πολίτες να αποστέλλουν ηλεκτρονικά αξιόπιστα στοιχεία.

Γιατί καθυστέρησαν

Η Γ.Γ. Εσόδων θα μπορούσε από τον Φεβρουάριο να αρχίσει την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ και την αποστολή των σημειωμάτων. Δόθηκε όμως η εντολή από τους κ. Σαμαρά και Βενιζέλο να μη σταλούν πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου για να μην επιβαρύνουν πολιτικά το κλίμα στην κοινή γνώμη. Η τρόικα «έκλεισε το μάτι» και σιωπηρά έδωσε το πράσινο φως και έτσι δρομολογήθηκαν τα πρώτα εκκαθαριστικά για μετά τις ευρωεκλογές…

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή