Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ ανακοίνωσε τον ανασχηματισμό της κυβέρνησής του, αποσκοπώντας να απαλλαγεί από έναν διαφωνούντα υπουργό, ο οποίος κανονικά δεν θα έπρεπε εξαρχής να έχει αναλάβει τέτοια καθήκοντα. Εάν αυτό φαίνεται άκομψο, αρκεί να παρατηρήσει κανείς ότι ο ίδιος ο Γάλλος πρόεδρος αποκάλυψε τα σχέδιά του, όταν ο αμφιλεγόμενος υπουργός δήλωσε κάτι το οποίο ήταν αληθινό. Ο Αρνό Μοντεμπούρ, ο τέως υπουργός Οικονομικών, είναι ένας παλαιάς κοπής αριστερός, ο οποίος βρισκόταν σε αντιπαράθεση με τον Μανουέλ Βαλς.
Ο Μανουέλ Βαλς είναι ο πιο κεντρώος από τους πρωθυπουργούς της κυβέρνησης Ολάντ και τοποθετήθηκε προ μηνών. Υπό την καθοδήγηση του κ. Βαλς, η γαλλική κυβέρνηση έδωσε έμφαση στις μεταρρυθμίσεις από την πλευρά της προσφοράς –όπως οι φοροαπαλλαγές για τις επιχειρήσεις και η αλλαγή του ρυθμιστικού πλαισίου– ως ενός τρόπου αναζωογόνησης της στάσιμης εθνικής οικονομίας. Αντ’ αυτών των πρωτοβουλιών, ο κ. Μοντεμπούρ επιθυμούσε δημoσιονομική επέκταση. To προηγούμενο Σαββατοκύριακο με περιφρονητικό τρόπο αποκήρυξε τις πολιτικές της ίδιας του της κυβέρνησης.
Ο Φρανσουά Ολάντ, κατόπιν τούτων, έπρεπε να τον αποπέμψει. Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι ο Αρνό Μοντεμπούρ έχει κάποιο δίκιο. Οπως συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις κρατών στην Ευρωζώνη, η Γαλλία πλήττεται από χρόνια έλλειψη ζήτησης. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η ακινητοποιημένη οικονομία, όπως την αποκαλεί ο κ. Βαλς, χρειάζεται την απορρύθμιση, όπως την προτείνει ο ίδιος. Αλλά η χρονική συγκυρία είναι εντελώς λάθος. Οταν η ζήτηση έχει εξασθενήσει, οι μεταρρυθμίσεις στην πλευρά της ζήτησης είναι απίθανο να ενεργοποιήσουν την ανάπτυξη. Επίσης, υπάρχει η πιθανότητα η ύφεση να επιδεινωθεί με τη μείωση των τιμών και την εκτροπή της Γαλλίας σε αποπληθωρισμό. Η προτεραιότητα για τη Γαλλία και την Ευρώπη ευρύτερα θα έπρεπε να είναι η αναζωογόνηση της ζήτησης. Πώς όμως;
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπορούσε να έχει κάνει περισσότερα, αλλά δεν κατόρθωσε να δράσει αποφασιστικά.
Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, ο πρόεδρός της Μάριο Ντράγκι, στο συμπόσιο των κεντρ.τραπεζιτών του Τζάκσον Χολ, άφησε να εννοηθεί ότι εξακολουθεί να τάσσεται υπέρ τού να προτείνει μία απευθείας ποσοτική χαλάρωση, όπως αυτή που χρησιμοποίησε η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) με καλά αποτελέσματα. Η ποσοτική χαλάρωση έχει ξεπεραστεί και στο μεσοδιάστημα ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη έχει επικίνδυνα υποχωρήσει κάτω από τον επίσημο στόχο της ΕΚΤ. Είναι ενδιαφέρον πως ο κ. Ντράγκι επίσης ισχυρίζεται ότι η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στην αναζωογόνηση της ζήτησης. Αυτή είναι και η θέση του Αρνό Μοντεμπούρ. Βέβαια, ο Μάριο Ντράγκι επισημαίνει ότι το περιθώριο για την ποσοτική χαλάρωση θα πρέπει να βρεθεί εντός του πλαισίου των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ ο Αρνό Μοντεμπούρ απορρίπτει εξ ολοκλήρου τους ίδιους τους κανόνες.
Και πάλι, όμως, έχει δίκιο. Με το επιτόκιο του ευρώ σχεδόν σε μηδενικά επίπεδα και την ΕΚΤ να μη θέλει ή να μην μπορεί να χαλαρώσει περαιτέρω τις νομισματικές συνθήκες, οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ε.Ε. πρέπει να καταργηθούν και να αντικατασταθούν με άλλους, που να αρμόζουν στα δεδομένα. Η Γαλλία δεν ελέγχει πλέον τη δική της νομισματική πολιτική και αυτό δεν σημαίνει ότι ο κ. Ολάντ δεν μπορεί να ζητήσει δράση από την ΕΚΤ. Και είναι εξίσου σημαντικό η δημοσιονομική πολιτική να συνδράμει τη ζήτηση, ώστε να ανακάμψει. Αυτό προϋποθέτει μια ρητή επανεξέταση των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωζώνης. Μία κυβέρνηση σε διαφωνία με τον εαυτό της δεν ωφελεί κανέναν.
Εάν η εκκαθάριση του κ. Ολάντ φέρει ενότητα για έναν κοινό σκοπό, είναι πολύ καλό. Αλλά η ενότητα αυτή πρέπει να οργανωθεί γύρω από ένα αποδοτικό πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής.