Το φορολογικό σύστημα, μετά πέντε χρόνια λιτότητας, αναδεικνύεται σημαντικός περιοριστικός παράγοντας για την (επανα)λειτουργία της οικονομίας. Δεν είναι αποκάλυψη η αναγκαιότητα ριζικής αναπροσαρμογής ούτε και η επείγουσα δραστική αναδιοργάνωση των φορολογικών υπηρεσιών. Και τούτο, επειδή έως τώρα οι υποτίθεται «εκσυγχρονιστικές» κινήσεις είχαν προσθέσει ταλαιπωρία στους πολίτες. Δεν έγιναν για να τους εξυπηρετήσουν. Λαμπρό παράδειγμα, ότι η υπηρεσία δεν στέλνει στους πολίτες έγγραφο για τις οφειλές τους. Οι πολίτες έχουν υποχρέωση να βρουν τη σχετική ειδοποίηση από τους υπολογιστές της υπηρεσίας. Με την ίδια λογική, οι τράπεζες και όλες οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να στέλνουν λογαριασμούς. Να φροντίζουν οι πελάτες να μάθουν τι οφείλουν και να πληρώσουν. Και όσοι δεν είναι συνεπείς να απειλούνται με κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων, τραπεζικών λογαριασμών, συλλήψεις, ποινές φυλάκισης.
Η αλήθεια είναι ότι δεν θα υπήρχε πρόβλημα αν η λογική αυτή ήταν πραγματικά αποτελεσματική. Γιατί σε πρώτη ανάγνωση το Δημόσιο αυξάνει την είσπραξη φόρων και δείχνει ικανοποιημένο από την επίδοση αυτή. Πέρα όμως από την επίδοση αυτή, δημιουργείται μια νέα γενιά υπερχρεωμένων πολιτών, οι οποίοι μαζί με τις ανάλογες μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις διαμορφώνουν ένα εκρηκτικό πρόβλημα.
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές στις εφορίες στα τέλη Ιουλίου αγγίζουν τα 68 δισ. ευρώ από τα οποία τα 15 δισ. ευρώ δημιουργήθηκαν την περίοδο μετά το 2013. Χαρακτηριστικό της επιτάχυνσης των οφειλών είναι ότι τα νέα ληξιπρόθεσμα χρέη το πρώτο επτάμηνο του έτους ξεπερνούν τα 7 δισ. ευρώ που σημαίνει ότι κάθε μήνα αυξάνονται κατά περίπου 1 δισ. ευρώ οι απλήρωτες υποχρεώσεις.
Τα στοιχεία είναι χαρακτηριστικά, καθώς τον Ιούλιο έληγε η πρώτη δόση για τον φόρο εισοδήματος με αποτέλεσμα οι οφειλέτες να αυξηθούν κατά 171.000 και να ξεπεράσουν τα 2,4 εκατομμύρια φορολογούμενους.
Ταυτόχρονα όμως, με τη στρατιά των οφειλετών αυξάνεται και ο χορός των οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες. Ασφαλιστικά ταμεία, κρατικά νοσοκομεία, δήμοι αλλά και άλλες υπηρεσίες οφείλουν πάνω από 4,5 δισ. ευρώ σε ιδιώτες. Από αυτά, περίπου 1 δισ. ευρώ είναι οφειλές που δημιουργήθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2014. Κατ’ άλλους υπολογισμούς, σ’ αυτά πρέπει να προσθέσουμε και περίπου 2,5 δισ. ευρώ που είναι επιστροφές φόρων που βρίσκονται σε εκκρεμότητα και οι οποίες υποτίθεται ότι θα εξοφληθούν έως το 2015.
Προφανώς οι ιδιώτες που έχουν την ατυχία να αναμένουν οφειλές από το Δημόσιο δεν έχουν στην πράξη κανένα ένδικο μέσο για να διεκδικήσουν τα οφειλόμενα. Δεν μπορούν να κάνουν κατάσχεση, ούτε να ζητήσουν τη σύλληψη του αρμόδιου κρατικού αξιωματούχου. Μόνον αιτήματα μπορούν να υποβάλουν.
Καθώς όμως η συσσώρευση προβλημάτων και χρεών επιταχύνεται, απαιτείται μια δραστική φορολογική μεταρρύθμιση. Που θα επιχειρήσει να συνδυάσει τους αντιφατικούς συχνά στόχους της δικαιοσύνης και της ανάπτυξης, της κάλυψης των αναγκών του Δημοσίου αλλά και την εξυπηρέτηση του πολίτη. Εως τώρα, το φορολογικό σύστημα χρησιμοποιήθηκε ως ένα εργαλείο ανάγκης για να καλυφθούν οι έκτακτες περιστάσεις ακόμα και με τον άδικο τρόπο για πολλούς. Τώρα το εργαλείο αυτό συνεχίζει να είναι άδικο αλλά αποδεικνύεται και αναποτελεσματικό. Πρέπει να αλλάξει γρήγορα.