Στη δραστική μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης κατά 46,1% το 2013 έναντι του 2012 οδήγησε το μέτρο της αύξησης του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ), σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), στο πλαίσιο της Ερευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΟΠ 2013). Παράλληλα, μέσα σε ένα χρόνο η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών υποχώρησε κατά 7,8%, ενώ από το 2009 έως το 2013 η πτώση φθάνει στο 31,3%.
Τα στοιχεία που ανακοίνωσε χθες η ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι πέρυσι τα νοικοκυριά έκοψαν τις δαπάνες τους για καύσιμα, εστιατόρια, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες κ.λπ., ενώ από την άλλη πλευρά αυξήθηκαν τα έξοδά τους για φάρμακα, καφενεία, τσιγάρα και εκπαίδευση. Ειδικότερα, το 2012 η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών ήταν 1.717,06 ευρώ και πέρυσι υποχώρησε στα 1.594,72 ευρώ.
Η μεγαλύτερη μείωση στη μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών σε ευρώ καταγράφηκε στα υγρά καύσιμα (17,56 ευρώ) και ακολούθησαν τα εστιατόρια (14,82 ευρώ) και οι μεταφορές (9,74 ευρώ). Μάλιστα, οι μειώσεις αυτές αποτελούν το 34% της συνολικής μείωσης της δαπάνης. Αντιθέτως, ανοδικά κατά 5,11 ευρώ κινήθηκαν οι δαπάνες για φάρμακα και κατά 3,68 ευρώ οι δαπάνες στα καφενεία.
Ωστόσο, η πτώση των οικογενειακών εξόδων είναι πολύ μεγάλη σε σχέση με το 2009. Τότε κατά μέσο όρο ένα νοικοκυριό δαπανούσε κάθε μήνα το ποσό των 2.203,55 ευρώ. Η σταδιακή μείωση των δαπανών κατά 694,16 ευρώ το μήνα από το 2009 στο 2013 αντανακλά τις επιπτώσεις των μέτρων λιτότητας που εφαρμόστηκαν σε αυτά τα έτη.
Επίσης, από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει πως το μεγαλύτερο μερίδιο των δαπανών του μέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών το 2013 αφορά στα είδη διατροφής (20,4%) και ακολουθούν η στέγαση (13,7%) και οι μεταφορές (12,5%), ενώ οι υπηρεσίες της εκπαίδευσης αποτελούν το μικρότερο μερίδιο των δαπανών (3,4%).
Ομως, η μεγαλύτερη αλλαγή που έγινε μέσα σε ένα χρόνο στον οικογενειακό προϋπολογισμό έχει να κάνει με το πετρέλαιο θέρμανσης και συνδέεται άμεσα με την αύξηση του ΕΦΚ σε αυτό. Ο αριθμός των νοικοκυριών που χρησιμοποιούν ως κύρια πηγή θέρμανσης την κεντρική θέρμανση μειώθηκε κατά 31,3% το 2013 έναντι του 2012, ενώ η μέση μηνιαία ποσότητα υγρών καυσίμων και φυσικού αερίου που καταναλώνεται στην κύρια κατοικία μειώθηκε κατά 46,1% και 3,2% αντίστοιχα. Αντιθέτως, η μέση μηνιαία ποσότητα άλλων καυσίμων (καυσόξυλα, πέλετ, πυρήνας κ.λπ.), ηλεκτρικής ενέργειας και υγραερίου αυξήθηκε κατά 20,7%, 1,2% και 0,3% αντίστοιχα.
Πέραν αυτών, αξίζει να σημειωθεί ότι από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ φαίνεται πως η κρίση επηρέασε λιγότερο τα νοικοκυριά που ζουν σε αγροτικές περιοχές και έπληξε περισσότερο εκείνα των αστικών κέντρων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα νοικοκυριά που διαμένουν σε αγροτικές περιοχές δαπανούσαν τον μήνα 1.249,90 ευρώ το 2013 από 1.298,9 ευρώ το 2012. Δηλαδή περιόρισαν τα έξοδά τους κατά 49 ευρώ τον μήνα. Την ίδια ώρα, η μείωση των δαπανών στα νοικοκυριά των αστικών περιοχών ανήλθε μέσα σε ένα χρόνο στα 122,34 ευρώ τον μήνα. Γενικότερα, το 2013 τα νοικοκυριά που διέμεναν σε αγροτικές περιοχές δαπάνησαν κατά μέσο όρο 21,6% λιγότερο από τα νοικοκυριά που διέμεναν σε αστικές περιοχές.