ΕΔΙΜΒΟΥΡΓΟ. Με δραματικές εκκλήσεις υπέρ και κατά της παραμονής της Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, έκλεισε χθες η προεκλογική εκστρατεία του δημοψηφίσματος που θα μπορούσε να αλλάξει τον χάρτη των βρετανικών νησιών. Περισσότεροι από 4 εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνται σήμερα στις κάλπες προκειμένου να απαντήσουν στο ερώτημα: «Πρέπει η Σκωτία να είναι ανεξάρτητη χώρα, ναι ή όχι;».
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις έδιναν προβάδισμα στα όρια του στατιστικού σφάλματος στους οπαδούς της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι ανεπίσημες «δημοσκοπήσεις» των εταιρειών στοιχημάτων προέβλεπαν με μεγάλη αυτοπεποίθηση νίκη του «όχι», αποδίδοντας 5 λίρες για κάθε μία που τοποθετείται υπέρ της ανεξαρτησίας και μόλις 1,20 λίρες για κάθε μία που τοποθετείται υπέρ της παραμονής της Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ολα αυτά όμως αφορούσαν την κατάσταση έως χθες. Σήμερα ο λόγος θα περάσει στα 4,2 εκατομμύρια ψηφοφόρους, οι οποίοι ενεπλάκησαν στην προεκλογική εκστρατεία με ζωηρό ενδιαφέρον, που ουδέποτε παρατηρείται σε βουλευτικές εκλογές.
Τα δύο στρατόπεδα τόνισαν τη μοναδικότητα της σημερινής αναμέτρησης, με τους οπαδούς της ανεξαρτησίας να μιλούν για «μοναδική ευκαιρία» και τους οπαδούς της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο να κάνουν λόγο για «οδό χωρίς επιστροφή».
«Αν δεν ξέρετε τι να ψηφίσετε, τότε η απάντηση πρέπει σίγουρα να είναι το όχι», είπε ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν στη χθεσινή ομιλία του στη Γλασκώβη, η οποία χαρακτηρίστηκε η «καλύτερη της καριέρας του».
Το πρώτο σημείο στο οποίο θεώρησε αναγκαίο να αναφερθεί ο Μπράουν, και το οποίο επανήλθε εν συνεχεία πολλές φορές στην ομιλία του, ήταν ότι «η πρόσβαση στις δημόσιες δωρεάν υπηρεσίες του συστήματος υγείας είναι εγγυημένη». Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, το γεγονός ότι η διαμάχη για το καθεστώς της Σκωτίας μετατράπηκε σε διαμάχη για το εθνικό σύστημα υγείας, με τους υποστηρικτές και τους πολέμιους της ανεξαρτησίας να πλειοδοτούν σε δεσμεύσεις για την προστασία του, συνιστά έναν από τους μυριάδες τρόπους με τους οποίους η 18η Σεπτεμβρίου 2014 αλλάζει την πολιτική ζωή της Βρετανίας.
«Προσφέρουμε κοινωνική δικαιοσύνη στην οποία μπορεί κανείς να πιστέψει», είπε ο Μπράουν, επιμένοντας στις έννοιες «της αλληλεγγύης, του να μοιράζεσαι και να συνεργάζεσαι» στο πλαίσιο του Ηνωμένου Βασιλείου. Παράλληλα ο Μπράουν περιέγραψε την ανεξαρτησία ως «οικονομικό ναρκοπέδιο», προειδοποιώντας για «αβεβαιότητα σχετικά με το νόμισμα, υψηλότερες τιμές στα καταστήματα, υψηλότερα επιτόκια, κίνδυνο για 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας και γιγάντια δημοσιονομική τρύπα».
Για τον Σκωτσέζο Μπράουν, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου το 20072010, τα οφέλη της ένωσης της Σκωτίας με τη Βρετανία είναι προφανή. Είναι όμως ένα ερώτημα που θα απαντηθεί σήμερα, εάν η πλειοψηφία των συμπατριωτών του μοιράζεται την ίδια οπτική.
Ξεκαθάρισμα λογαριασμών
Για πολλούς από τους οπαδούς της ανεξαρτησίας της Σκωτίας, ο Μπράουν, ο υπουργός Οικονομικών που ευνόησε το «πάρτι» των τραπεζών, είναι εκπρόσωπος μιας ελίτ από την οποία θέλουν να απαλλαγούν. Η άποψη αυτή βρήκε ιδιαίτερα σαφή έκφραση το Σάββατο σε ομιλία-ποταμό του πρώην αντιπροέδρου του Σκωτσέζικου Εθνικού Κόμματος, Τζιμ Σίλαρς. «Οταν το “ναι” πάρει την πλειοψηφία, θα χρησιμοποιήσουμε την εξουσία αυτή για να ξεκαθαρίσουμε τους λογαριασμούς μας με την πετρελαϊκή ΒΡ και τις τράπεζες. Σε μία ανεξάρτητη Σκωτία, η ΒΡ θα πρέπει να μάθει την έννοια της εθνικοποίησης, μερικής ή εθνικής, όπως την έμαθε σε άλλες χώρες που δεν ήταν τόσο συγκαταβατικές όσο έχουμε υποχρεωθεί εμείς να είμαστε. Οσο για τις τράπεζες, οι εποχές του καζίνο, όταν σας διέσωζε η κοινωνικοποίηση των ζημιών ενώ τα κέρδη παρέμεναν σε εσάς, τελείωσε. Θα σας διαχωρίσουμε σε εμπορικά και επενδυτικά τμήματα και αν η απληστία σας καταστρέψει τα επενδυτικά τμήματα, δεν θα σας σώσουμε».
Ο επικεφαλής της εκστρατείας για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, Αλεξ Σάλμοντ, έσπευσε την Τρίτη να «μαζέψει» τα σχόλια του πρώην αντιπροέδρου του, λέγοντας ότι «η ημέρα μετά τη νίκη θα είναι μια μέρα γιορτής για τον λαό, όχι μέρα ξεκαθαρίσματος λογαριασμών με τις μεγάλες εταιρείες τις οποίες ενέπλεξε στην εκστρατεία του “όχι” η Ντάουνινγκ Στριτ».