ΕΔΙΜΒΟΥΡΓΟ. Σε εκλογικά κέντρα μεγαλύτερα και με πολύ πιο αυξημένη δραστηριότητα από ό,τι συνήθως, έσπευσαν χθες οι Σκωτσέζοι να αποφασίσουν για το μέλλον της ένωσης της Σκωτίας με την Αγγλία. Λόγω της απουσίας exit polls, η πρώτη εικόνα για τα αποτελέσματα του ιστορικής σημασίας δημοψηφίσματος αναμενόταν σήμερα τα ξημερώματα.
Η στερλίνα ανέβηκε χθες σε επίπεδα ρεκόρ διετίας έναντι του ευρώ, εν μέσω προσδοκιών ότι η εκλογή θα κριθεί υπέρ της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι βάσεις για το χθεσινό δημοψήφισμα τέθηκαν το 1997, με τη δημιουργία αυτόνομου σκωτσέζικου Κοινοβουλίου, στο οποίο στις εκλογές του 2011 κυριάρχησε το Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα του Αλεξ Σάλμοντ. Οπλισμένος με το πρόγραμμα του κόμματός του, στο οποίο περιλαμβάνεται η ανεξαρτησία της Σκωτίας, ο Σάλμοντ διαπραγματεύθηκε με τον πρωθυπουργό Κάμερον τη διενέργεια δημοψηφίσματος. Ο στόχος του Σάλμοντ ήταν να πετύχει διεύρυνση της σκωτσέζικης αυτονομίας με ένα δημοψήφισμα που θα άφηνε στους ψηφοφόρους τρεις επιλογές: το status quo, την απόσχιση ή τη διευρυμένη αυτονομία.
Ο Κάμερον απέρριψε τη διευρυμένη αυτονομία και έτσι το ψηφοδέλτιο που πήραν στα χέρια τους χθες τα 4,2 εκατομμύρια ψηφοφόροι περιελάμβανε το απλό ερώτημα «Πρέπει η Σκωτία να είναι ανεξάρτητη χώρα, ναι ή όχι;». «Αυτό το περίμενα όλη μου τη ζωή», είπε ο πρώτος ψηφοφόρος στο Γουέβερλι Κορτ του Εδιμβούργου. «Είναι η στιγμή να χωρίσουμε από την Αγγλία. Ναι στην ανεξαρτησία». Καθώς μιλούσε, δύο εργαζόμενοι που περπατούσαν με γοργό βήμα στην πρωινή ομίχλη φώναξαν «Ψηφίστε όχι!».
Η ημέρα της κρίσης δίχασε φίλους και συγγενείς και ηλέκτρισε την ατμόσφαιρα στη χώρα των 5,3 εκατομμυρίων κατοίκων. Η εκστρατεία υπέρ της ανεξαρτησίας βασίστηκε περισσότερο στην ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, ενώ η εκστρατεία υπέρ της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο τόνισε τους κινδύνους και τις αβεβαιότητες μιας τέτοιας κίνησης. «Είναι υπερβολικά ριψοκίνδυνο. Δεν υπάρχει επιστροφή», έγραφε το φυλλάδιο που μοίραζαν οι οπαδοί του «όχι» στην ανεξαρτησία, τη στιγμή που οι οπαδοί του «ναι» όδευαν προς το εκλογικό τμήμα με τη συνοδεία γκάιντας.
Η απουσία των exit polls
Ο αρθρογράφος του «Γκάρντιαν» Τζέιμς Μπολ χαρακτηρίζει μεγάλη απώλεια για την πολιτική ανάλυση την απουσία exit polls. «Αν οι δημοσκοπήσεις πέσουν έξω και κερδίσει το “ναι” στην ανεξαρτησία, δεν θα ξέρουμε αν αυτό οφείλεται στους 16χρονους και 17χρονους που απέκτησαν για πρώτη φορά δικαίωμα ψήφου ή στο ότι οι συνταξιούχοι, που τείνουν προς την απόρριψη της ανεξαρτησίας, άλλαξαν γνώμη την τελευταία στιγμή. Αυτού του είδους τα λεπτομερή στοιχεία βοηθούν ακαδημαϊκούς, δημοσιογράφους και πολιτικούς να καταλάβουν τι πραγματικά συνέβη και πώς λειτουργούν οι ψηφοφόροι. Κανένας άλλος τρόπος απόκτησης των πληροφοριών αυτών δεν είναι τόσο αξιόπιστος. Φυσικά, δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα ψηφοδέλτια για τέτοιου είδους ανάλυση, αφού είναι ανώνυμα. Με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο οι Σκωτσέζοι σήμερα θα γράψουν Ιστορία. Προκειμένου να εξοικονομηθούν μερικές δεκάδες χιλιάδες λίρες, δεν θα μάθουμε ποτέ γιατί η κάλπη έβγαλε το αποτέλεσμα που έβγαλε», σημείωσε.