«Μπορεί η Λάρισα να είναι πληθυσμιακά η έκτη κατά σειρά πόλη σε πανελλαδικό επίπεδο και με ιστορία χιλιάδων ετών, ωστόσο τα διατηρητέα κτίριά της που θα συνέθεταν την πολιτισμική της ταυτότητα και θα μαρτυρούσαν την ιστορική της κληρονομιά είναι μόλις έξι», παρατηρεί η εφημερίδα «Ελευθερία» (Σοφία Ορφανιώτη, 20.1.2012). Εκτός κι αν στα δύο χρόνια που μεσολάβησαν από το ρεπορτάζ… έχει συμβεί ένα θαύμα, ο απολογισμός παραμένει το ίδιο φτωχός για την πρωτεύουσα της Θεσσαλίας. Ξεκινώντας από αυτή τη σκέψη, ο πρόσφατος χαρακτηρισμός ως διατηρητέου του (πρώην) κινηματογράφου Παλλάς, ενός κτιρίου του μεσοπολέμου στο κέντρο της πόλης, είναι ένα θετικό, αλλά αποσπασματικό βήμα. Η νέα του χρήση θα εξασφαλίσει ότι το κτίριο θα παραμείνει ζωντανό κύτταρο στη ζωή της πόλης, αντίθετα με τους άλλους παλαιούς κινηματογράφους της.
Ανεγέρθηκε το 1936
Το κτίριο του κινηματογράφου Παλλάς βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Παναγούλη και Κούμα στο κέντρο της Λάρισας και είναι περισσότερο γνωστό ως Electroptica, από το όνομα του καταστήματος ηλεκτρικών ειδών που στέγαζε τα προηγούμενα χρόνια. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του τμήματος Παραδοσιακών Οικισμών του υπουργείου Περιβάλλοντος, ανεγέρθηκε το 1936 και είναι έργο του ιταλικής καταγωγής αρχιτέκτονα Κολονέλου. «Είναι ένα από τα λίγα εναπομείναντα δείγματα αρχιτεκτονικής του μεσοπολέμου της πόλης, με στοιχεία art deco (…). Ενα κτίριο με ιδιάζουσα διάρθρωση, ρυθμολογία και μορφολογία, αφού κτίστηκε για να χρησιμοποιηθεί ως κινηματοθέατρο», παρατηρεί ο μελετητής του υπουργείου, Κ. Χριστοδουλάτος. «Εχει έντονο ογκοπλαστικό χαρακτήρα και φέρει τοξωτή στέγαση κατά το μεγαλύτερο τμήμα του, από καμπύλη χαρακτηριστική οροφή (…). Σε κεντρικό τμήμα της οροφής υπάρχει φωτιστικό άνοιγμα, υπό τη μορφή διαφώτιστης διπλής οροφής από ημιδιαφανές υλικό, το οποίο διαχέει με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο το φυσικό φως σε ολόκληρη την κεντρική αίθουσα».
Η ιστορία του κτιρίου συνδέεται με εκείνη της οικογένειας Τζεζαϊρλίδη, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην «κινηματογραφική ιστορία» της Λάρισας. «Το Παλλάς ήταν ο δεύτερος κινηματογράφος της Λάρισας μετά το Ολύμπια και ξεκίνησε να λειτουργεί το 1937», διηγείται στην «Κ» ο 84χρονος σήμερα Κώστας Τζεζαϊρλίδης. «Το Ολύμπια το είχε φτιάξει και αυτό ο πατέρας μου το 1927, μετατρέποντας μια παλαιά αποθήκη σε κινηματογράφο. Το Παλλάς όμως ήταν το πρώτο κτίριο στη Λάρισα που κτίστηκε ως κινηματογράφος. Στην πορεία, η οικογένειά μας απέκτησε και άλλο κινηματογράφο, τον Ορφέα το 1958 και κατόπιν, το 1967 κτίσαμε τον κινηματογράφο Βικτώρια, ο οποίος σήμερα έχει μετατραπεί σε multiplex. Εκείνη την περίοδο έρχονταν στη Λάρισα οι “Αμερικάνοι”, οι ίδιοι οι προμηθευτές των ταινιών, έβλεπαν τις ουρές έξω από τους κινηματογράφους και μας ρωτούσαν: “Μα καλά, πώς το καταφέρνετε αυτό; Δεν σας έχει επηρεάσει η τηλεόραση;”. Μα εμείς δεν είχαμε ακόμα τηλεόραση!».
Σύμφωνα με τον κ. Τζεζαϊρλίδη, το κτίριο του Παλλάς αποδείχθηκε γρήγορα απαρχαιωμένο. «Δεν είχε μεγάλη κλίση, δεν μπορούσε να έχει ευρεία οθόνη γιατί την εμπόδιζαν τα θεωρεία, δεν μπορούσαμε να βάλουμε στερεοφωνικό ήχο», αναφέρει. Παρ’ όλα αυτά συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το 1988, οπότε και μετετράπη σε εμπορικό κατάστημα.
Πριν από ένα έτος, η οικογένεια απευθύνθηκε στην πολεοδομία, προκειμένου να πραγματοποιήσει εργασίες στο εσωτερικό του κτιρίου (όπως το «ίσιωμα» της κλίσης του), για τη μετατροπή του σε κατάστημα αθλητικών ειδών. Λόγω της ηλικίας του κτιρίου, η υπόθεση παραπέμφθηκε στην Επιτροπή Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ), που με τη σειρά της ζήτησε τον χαρακτηρισμό του κτιρίου.
Καταγραφή 76 κτιρίων
Ολη αυτή η διαδικασία, βέβαια, η οποία για όλους εμάς είναι επιθυμητή καθώς οδηγεί στη διάσωση ενός κτιρίου, προκάλεσε αναστάτωση στην οικογένεια των ιδιοκτητών. Πρόκειται για μια πλευρά ανθρώπινη, την οποία συχνά αγνοούμε. «Δεν έχουμε απλά ενοχληθεί, έχουμε εκμανεί. Για μια απλή άδεια καθυστερήσαμε 10 μήνες. Ποιος κράτησε τον κινηματογράφο στο σημείο που ήταν το 1937; Δεν θέλουμε να τον κατεδαφίσουμε, θέλουμε να αποκτήσει μια νέα χρήση και να μείνει ζωντανός», λέει ο κ. Κώστας Τζεζαϊρλίδης. «Δεν υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον – αλήθεια, πόσοι από τους ιστορικούς κινηματογράφους της Αθήνας έχουν διασωθεί; Και εδώ στη Λάρισα, το Ολύμπια είναι κλειστό και ρημάζει. Αν υπήρχε πραγματικό ενδιαφέρον για την κινηματογραφική ιστορία της πόλης, έπρεπε να γίνει μια συνολική συζήτηση, να μην είναι νεκρά τα κτίρια. Καλό είναι να είμαστε ειλικρινείς».
Πληροφοριακά, πάντως, το ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας είχε το 1994 ολοκληρώσει την καταγραφή 76 αξιόλογων κτιρίων στην πόλη της Λάρισας, τα οποία και πρότεινε να κηρυχθούν διατηρητέα. Το πόσα από αυτά υπάρχουν σήμερα, είκοσι χρόνια αργότερα, είναι άγνωστο…