Την εκτίμηση ότι μόνο προσωρινό χαρακτήρα έχει η άρνηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου να εγκρίνει το σχέδιο σύμβασης για την ανάπλαση του Ελληνικού διατυπώνουν άνθρωποι της αγοράς. Οι ίδιοι εκτιμούν ότι το έργο έχει περισσότερο πολιτικό και λιγότερο νομικό ρίσκο. Σημειώνουν ακόμη ότι η αίτηση ανάκλησης που θα υποβάλει το ΤΑΙΠΕΔ στις επόμενες ημέρες θα γίνει αποδεκτή από την ολομέλεια του οργάνου, καθώς θεωρούν αδιανόητο, με όρους πολιτικούς, οικονομικούς, αλλά και φήμης της χώρας προς το εξωτερικό, να μην προχωρήσει η συγκεκριμένη επένδυση. «Μια ακύρωση της πλέον προβεβλημένης επένδυσης που θα γίνει στη χώρα μας, σε μια εποχή που πραγματικά διψά για επενδύσεις, θα κάνει τεράστιο κακό στη φήμη της», παραδέχτηκε στέλεχος με μεγάλη εμπειρία στις αναπτύξεις ακινήτων. Οι άνθρωποι της αγοράς εμφανίζονται συνηθισμένοι στις αρνήσεις και τα «μπλόκα» του Ζ΄ Κλιμάκιου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Το ίδιο είχε συμβεί πρόσφατα και σε άλλες αναπτύξεις ακινήτων του Δημοσίου που έχει προωθήσει το ΤΑΙΠΕΔ (28 κτίρια, Κασσιόπη, Παλιούρι Χαλκιδικής κ.λπ.), αλλά και σε εκείνη του Αστέρα Βουλιαγμένης που προώθησε η Εθνική Τράπεζα. Οι αρχικές απορριπτικές αποφάσεις ανετράπησαν, καθώς η ολομέλεια πείστηκε για το σύννομο των συμβάσεων.
Η τελευταία απόφαση (πράξη 197/2014) του Κλιμακίου για το Ελληνικό περιλαμβάνει δύο βασικές νομικές αιτιάσεις για την απόρριψη του σχεδίου σύμβασης του Ελληνικού. Η πρώτη εστιάζεται στο ότι οι όροι διενέργειας του διαγωνισμού περιόρισαν τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων στα νομικά πρόσωπα και δεν επετράπη η συμμετοχή φυσικών προσώπων. Η δεύτερη αφορά την αλλαγή ουσιωδών όρων της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών, γεγονός που δεν επιτρέπεται από την εθνική και κοινοτική νομοθεσία και πιθανόν να περιόρισε τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων.
Σε ό,τι αφορά το πρώτο, το σκεπτικό της απόφασης μπορεί εύκολα να ανατραπεί, δεδομένου ότι άλλοι, παρόμοιοι διαγωνισμοί περιείχαν αντίστοιχους περιορισμούς, χωρίς να προκληθεί νομικό θέμα. Εξάλλου, η φύση της επένδυσης επιβάλλει ο προτιμητέος επενδυτής να έχει νομική οντότητα, καθώς αυτός θα εγγυάται για 25 χρόνια στο ελληνικό Δημόσιο την υλοποίηση της επένδυσης και τη λειτουργία της σε βάθος 99 ετών. «Είναι αδύνατον η ικανοποίηση αυτών των όρων της σύμβασης να επιτευχθεί από ένα φυσικό πρόσωπο», επισημαίνει στέλεχος της αγοράς.
Για τη δεύτερη νομική αιτίαση, η οποία θεωρείται και η πιο σοβαρή, το ΤΑΙΠΕΔ έχει επίσης εξίσου πολλά επιχειρήματα για την ανατροπή της. Βασικό επιχείρημα είναι ότι όσοι επελέγησαν να συμμετάσχουν στη β΄ φάση του διαγωνισμού ήταν ενήμεροι για τις αλλαγές των όρων της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, η οποία αφορά κυρίως την αλλαγή της συμμετοχής του ελληνικού Δημοσίου στην επένδυση από 30% σε 0%.
Επομένως, δεν τίθεται θέμα ανατροπής των επιχειρηματικών σχεδίων των ενδιαφερομένων έτσι ώστε να περιορίζεται η συμμετοχή τους. «Εξάλλου, κανένας απ’ όσους συμμετείχαν στον διαγωνισμό δεν προσέφυγε κατά αυτής της αλλαγής των όρων», σημειώνει παράγοντας της αγοράς. Ο ίδιος, ακόμη, εκτιμά ότι ένα τόσο πολύπλοκο και μακροχρόνιο σχέδιο μπορεί να μεταβληθεί στη διαδικασία επιλογής, αλλά και μετά την επιλογή επενδυτή. «Μια σύμβαση είναι αδύνατον να προβλέψει οτιδήποτε προκύψει στο μέλλον, ειδικά σε έργα με τόσο μακροπρόθεσμο χαρακτήρα».
Για τους ανθρώπους της αγοράς, τόσο η κυβέρνηση όσο και η κοινωνία δεν πρέπει να κάνουν το λάθος να εστιάσουν στο αρχικό τίμημα του… οικοπέδου. Πρωτίστως πρέπει να ενδιαφέρει η επένδυση που θα ακολουθήσει και οι επιπτώσεις της στην οικονομία αλλά και η εικόνα που θα δημιουργήσει στη διεθνή επενδυτική κοινότητα. Οι ίδιοι επικαλούνται απόφαση της ελβετικής κυβέρνησης να παραχωρήσει εντελώς δωρεάν οικοπεδική έκταση στην Ελβετία, προκειμένου να υλοποιηθεί αντίστοιχη επένδυση με εκείνη του Ελληνικού.
Πάντως, στελέχη κοντά στην κοινοπραξία που ανέλαβε το έργο ανησυχούν όχι τόσο για το ενδεχόμενο μιας νομικής ανατροπής της επένδυσης, όσο για τις καθυστερήσεις που σημειώνονται και οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια πολιτική ανατροπή της.