Ακούστηκαν πολλές αλήθειες στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Κάποιες από αυτές εντυπωσιακές. Πρώτα πρώτα ότι ένας επιχορηγούμενος από το κράτος καλλιτεχνικός οργανισμός κατάφερε μέσα στο αποκορύφωμα της κρίσης να μηδενίσει ένα διόλου αμελητέο ποσόν χρέους. Και η Λυρική Σκηνή από τον Φεβρουάριο του 2001 έως τον Φεβρουάριο του 2014 μηδένισε χρέος που ανερχόταν στο ποσόν των 17 εκατομμυρίων ευρώ! Και καταφέρνει επίσης να καλύπτει το κόστος των παραγωγών της από τα έσοδα των εισιτηρίων, που σημαίνει ότι έχει φέρει πολύ καινούργιο κόσμο στις εκδηλώσεις της!
Παρ’ όλα αυτά, και επειδή μειώθηκε πολύ η κρατική επιχορήγηση, το νέο χρέος καιροφυλακτεί απειλητικά, όχι στη γωνία, την πολύ κοντινή, των επόμενων μηνών!
Αυτό είναι η μία όψη. Η άλλη όψη είναι αυτά που είπε ο υπουργός Πολιτισμού, αληθή και αυτά. Αναγνώρισε ότι υπήρχαν εποχές «ασυγκράτητης γενναιοδωρίας» σε διάφορους, και σε πολιτιστικούς φορείς, την οποία διαδέχθηκε στην πολύ ζορισμένη περίοδο η εποχή «κόβουμε αδιακρίτως». Εκείνος θεωρεί ότι «τώρα μπαίνουμε σε μια νέα φάση, όπου όλοι θα κρίνονται βάσει επιδόσεων», για να αναγνωρίσει αμέσως μετά τις επιδόσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Μια διαφορετική αξιολόγηση και στον χώρο των φορέων πολιτισμού ασφαλώς είναι απαραίτητη. Και ίσως θα πρέπει να πεισθούν και όσοι στην κυβέρνηση βλέπουν μόνο λογιστικά τα πράγματα, ότι ακριβώς σ’ αυτά τα τελευταία τρία-τέσσερα δύσκολα χρόνια, οι εκδηλώσεις πολιτισμού –διαφόρων μορφών– ήταν αυτές που έδειξαν ότι υπάρχει δημιουργία, ψυχαγωγία, συναναστροφή. Σε πολλές περιπτώσεις αυτές οι εκδηλώσεις έγιναν με μόνο budget τη φαντασία και τη διάθεση κάποιων ανθρώπων. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως αυτή της Λυρικής ή του Φεστιβάλ Αθηνών, κάποιοι έδειξαν με πολλούς τρόπους ότι σέβονται τα χρήματα των φορολογουμένων και προσπάθησαν με τις μειωμένες επιχορηγήσεις να ξεπεράσουν τους εαυτούς τους.
Μερίδα της πολιτείας (των πολιτικών δηλαδή και των μελών της κυβέρνησης) ορθώς επιλέγει την αξιολόγηση των φορέων. Μόνο που υπάρχουν αρκετά αλλά… Δηλαδή, ποια θα είναι τα κριτήρια γι’ αυτές τις «επιδόσεις» του κάθε φορέα; Θα είναι μόνο οικονομικά; Ή θα είναι και ένας συνδυασμός συμβολής στη διαπαιδαγώγηση του κοινού;
Το σοβαρότερο επιχείρημα του υπουργού Πολιτισμού για να βρει τα επιπλέον χρήματα για τη Λυρική είναι να πείσει όσους πρέπει ότι το μόνο που μπορεί να σώσει αυτόν τον τόπο, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, είναι η επένδυση στην εκπαιδευτική σκευή των πολιτών αυτού του τόπου. Είναι ο μόνος τρόπος για να λειανθούν αγκυλώσεις, για ν’ ανοίξουν μυαλά, για να δούμε με άλλον τρόπο την καθημερινότητα, την ανάπτυξη, τις ανθρώπινες σχέσεις. Ολα πολιτισμός είναι αυτά…