Η νέα περιφερειάρχης Αττικής δήλωσε ότι θα αψηφήσει την αξιολόγηση, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος κυβερνώντος κόμματος δήλωσε ότι θα βγάλει τα λεφτά του από τη χώρα αν ο λαός επιλέξει άλλο κόμμα, και μια κυρία δήλωσε ότι έφτιαξε τρίτο στήθος, αλλά έλεγε ψέματα. Αυτά τα γεγονότα μου θύμισαν ένα βιβλίο που διάβασα πρόσφατα. Λέγεται «Superintelligence», το έγραψε ο Νικ Μπόστρομ, ένας Σουηδός φιλόσοφος που φιλοσοφεί στην Οξφόρδη, και αφορά το τι θα γίνει όταν εμφανιστούν τεχνητές νοημοσύνες που θα λειτουργούν και θα εξελίσσονται ανεξάρτητα από τα ανθρώπινα όντα. Είναι ένα θέμα πολύ ενδιαφέρον που εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους για το μέλλον της ανθρωπότητας, ενδεχομένως και πιο κρίσιμους από την υπερθέρμανση του πλανήτη ή τις επιδημίες του Εμπολα. Ως «superintelligence» -ας πούμε «υπερδιάνοια»- ορίζεται ένας νους που ξεπερνά κατά πολύ τις διανοητικές δυνατότητες των ανθρώπινων όντων σε όλους τους τομείς. Κάποια στιγμή στο μέλλον, ίσως και στα μέσα του αιώνα που διανύουμε, η διαθέσιμη τεχνολογία ίσως να μπορεί όντως να υποστηρίξει την ανάπτυξη μηχανών εφάμιλλων διανοητικών δυνατοτήτων με των ανθρώπινων. Σύμφωνα με τον Μπόστρομ, μόλις συμβεί αυτό, η έλευση μιας «υπερδιάνοιας» θα είναι υπόθεση δευτερολέπτων, καθώς τέτοιες μηχανές χωρίς τους φυσικούς περιορισμούς ενός βιολογικού εγκεφάλου θα μπορούν να εξελιχθούν ακαριαία και να βελτιωθούν σε βαθμό που δεν μπορούμε να συλλάβουμε.
Τότε, λέει ο Μπόστρομ, η ιστορία της ανθρωπότητας θα αλλάξει ολοκληρωτικά και τελεσίδικα – και ίσως να πρόκειται για ένα γεγονός που θα οδηγήσει στην εξαφάνισή της. Στο βιβλίο του ο Μπόστρομ αναλύει τους πιθανούς τρόπους έλευσης της τεχνητής νοημοσύνης, και μετά τους πιθανούς τρόπους με τους οποίους η ανθρωπότητα θα προσπαθήσει να ελέγξει την τρομερή της δύναμη. Εστω, ας πούμε, ότι οι άνθρωποι αποφασίσουν η πρώτη τεχνητή νοημοσύνη που θα φτιάξουν να έχει ένα σκοπό: Να κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους. Λέει λοιπόν ότι πιθανότατα η υπερδιάνοια που θα αναλάβει το έργο θα μας μελετήσει, θα καταλάβει τι κοκτέιλ ενδορφινών χρειάζεται ο εγκέφαλός μας για να νιώσει αυτό που αποκαλούμε «ευτυχία», θα μας μαντρώσει όλους σ’ ένα μπουντρούμι ημικωματώδεις και θα μας γεμίζει ενδορφίνες για πάντα.
Ή έστω ότι αποφασίσουμε να φτιάξουμε μια τεχνητή νοημοσύνη που θα έχει απλούστερη αποστολή, π.χ. να βελτιστοποιήσει την παραγωγή συνδετήρων σε ένα εργοστάσιο. Η υπερδιάνοια θα ανακαλύψει νέους τρόπους παραγωγής, θα αρχίσει να μετασχηματίζει την ύλη με ολοένα αυξανόμενη αποδοτικότητα, και τελικά θα μετατρέψει όλο το εργοστάσιο, τον πλανήτη και τελικά ολόκληρο το σύμπαν σε συνδετήρες.
Ο Μπόστρομ τονίζει ότι δεν πρέπει να νομίζουμε ότι οι τεχνητές νοημοσύνες που θα κατασκευάσουμε θα είναι κάτι σαν πανέξυπνοι άνθρωποι. Η διαφορά του μέσου ανθρώπου από τις τεχνητές υπερδιάνοιες δεν θα είναι ας πούμε σαν τη διαφορά ανάμεσα στη Ρένα Δούρου και τον Ουίνστον Τσώρτσιλ, όσο αχανής κι αν μοιάζει αυτή. Θα είναι σαν τη διαφορά ανάμεσα στον Ουίνστον Τσώρτσιλ κι ένα σαλιγκάρι. Κι εμείς θα είμαστε το σαλιγκάρι.
Ως λύση ο Μπόστρομ λίγο-πολύ προτείνει να το πάμε πιο αργά το θέμα, ακόμα και να επιβραδύνουμε την τεχνολογική ανάπτυξη επίτηδες, ώστε να προλάβουμε να προετοιμαστούμε καλύτερα. Η προετοιμασία θα χρειαστεί πολλή και ώριμη σκέψη από την ανθρωπότητα και χρόνο, πολυτέλειες που ενδέχεται να μην έχουμε. Υπάρχει περίπτωση να υποδεχτούμε τις υπερδιάνοιες σε 30, 40 ή 50 χρόνια, κι εμείς ακόμα φιλοξενούμε στους κόλπους μας μέλη που λένε στα ψέματα ότι έβαλαν τρίτο στήθος και χρυσαυγίτες που μαθαίνουν σε παιδάκια να χαιρετούν σαν τον Χίτλερ, και επιλέγουμε να μας εκπροσωπεί η Ρένα Δούρου και ο Αδωνις Γεωργιάδης. Δεν υπάρχει περίπτωση να προλάβουμε να καταλάβουμε, να σκεφτούμε και να αποφασίσουμε πώς θα αντιμετωπίσουμε υπερδιάνοιες που μας βλέπουν σαν μυρμήγκια. Πιθανότατα θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τηλεόραση και να σχολιάζουμε τις φωτογραφίες της Χρυσηίδας Δημουλίδου στο Facebook και να ψηφίζουμε τον Μιχάλη Ταμήλο και ξαφνικά μια μέρα θα ξυπνήσουμε και θα διαπιστώσουμε πως ό,τι ξέραμε και ό,τι αγαπήσαμε έχει μετατραπεί σε συνδετήρες.
Διαβάστε επίσης: Στη μοναδικότητα δεν θα υπάρχουν Χρυσαυγίτες