Προ ολίγων ημερών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την αποδέσμευση 6,1 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (EGF) για την επανεκπαίδευση 1.013 ατόμων στην Ελλάδα: των απολυμένων της εταιρείας Nutriart (πρώην «Κατσέλης»), προμηθευτών της επιχείρησης και νέων ατόμων που επί του παρόντος δεν εργάζονται, δεν φοιτούν στο πανεπιστήμιο και δεν παρακολουθούν κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα (οι λεγόμενοι NEETs). Το ποσό αποτελεί το 60% των πόρων που θα δαπανηθούν στη συγκεκριμένη δράση. Οπως σημειώνεται στη σχετική αιτιολογική έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου, το EGF «δημιουργήθηκε για να παρέχει πρόσθετη στήριξη στους εργαζομένους που υφίστανται τις συνέπειες των μεγάλων διαρθρωτικών αλλαγών στη μορφή του παγκόσμιου εμπορίου». Ο ετήσιος προϋπολογισμός του Ταμείου είναι 150 εκατ. για την περίοδο 2014-20. Κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο (2007-2013) ο προϋπολογισμός του έφτανε τα 500 εκατ. ευρώ ετησίως.
Η αίτηση της ελληνικής κυβέρνησης κατατέθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο. Ηταν η δεύτερη της Ελλάδας προς το Ταμείο στα οκτώ χρόνια λειτουργίας του. Είχε προηγηθεί αίτηση για 642 εργαζομένους της Aldi το 2011 (εγκρίθηκαν 2,9 εκατ.), ενώ τον περασμένο Ιούνιο κατατέθηκε η τρίτη, εκ μέρους 761 απολυμένων στην εταιρεία Sprider Stores (το αιτούμενο ποσό είναι 7,29 εκατ.), η οποία εκκρεμεί.
Λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης στην Ελλάδα και τα σκληρά μέτρα λιτότητας των τελευταίων ετών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα τέλη Ιουνίου έκρινε ότι η αίτηση για τη Nutriart πληροί τους όρους υπαγωγής στο Ταμείο. «Αυτή τη φορά η Ε.Ε. κινήθηκε εντυπωσιακά γρήγορα», δηλώνει στην «Κ» ο Γ. Κύρτσος, ευρωβουλευτής της Ν.Δ. και εισηγητής του μέτρου στο Ευρωκοινοβούλιο, όπου υπερψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία (624 ψήφοι υπέρ έναντι 69 κατά). «Υπήρξε διάθεση στήριξης από όλες τις πολιτικές ομάδες», σημειώνει ο κ. Κύρτσος. «Μπορεί τα 6 εκατ. να είναι μια σταγόνα στον ωκεανό για τις ανάγκες των Ελλήνων ανέργων, όμως στέλνεται το σωστό μήνυμα».
Η Κομισιόν παρέθεσε στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ σύμφωνα με τα οποία η ιδιωτική κατανάλωση έχει μειωθεί κατά 32,3% από το 2008, ενώ την ίδια περίοδο η κατανάλωση αρτοσκευασμάτων μειώθηκε κατά 41%. Η συνέπεια ήταν ο τζίρος της Nutriart να κατακρημνισθεί, από τα 79,3 εκατ. το 2010 στα 20,2 εκατ. το 2013. Από τα 508 αυτά άτομα που έχασαν τη δουλειά τους εξαιτίας της πτώχευσης της Nutriart, τα 439 (86%) ανήκουν στις ηλικίες 3054 ετών. Αντιθέτως, κάτω των 30 ετών είναι οι 505 νέοι της κατηγορίας NEET (Not in Employment, Education or Training) οι οποίοι θα επιλεγούν για προγράμματα που χρηματοδοτεί το EGF. Στη συζήτηση στην ολομέλεια της Επιτροπής Προϋπολογισμού, υπήρξε κριτική από ευρωβουλευτές της ομάδας των Σοσιαλιστών σε σχέση με τη διαδικασία με την οποία θα επιλεγούν οι 505 υποψήφιοι μέσα από τον «ωκεανό» των άνεργων νέων. Μία δεύτερη γραμμή κριτικής που ακούστηκε αφορά την αξιοπιστία των ίδιων των προγραμμάτων επανεκπαίδευσης στην Ελλάδα.
Ως το τέλος του 2012, 14.333 από τους 28.662 εργαζομένους (50%) που συμμετείχαν σε δράσεις του EGF είχαν βρει δουλειά πριν ολοκληρωθεί η διετής διάρκεια εφαρμογής των προγραμμάτων. Για την περίπτωση των 642 απολυμένων της Aldi, τα στοιχεία δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί.
Ελληνική ιδέα
Ακόμη πιο άγνωστη από την ύπαρξη του ίδιου του Ταμείου είναι η πατρότητα της ιδέας, που είναι εν μέρει τουλάχιστον ελληνική. Η ιστορία ξεκινάει το 2005, με την ανάληψη της εξάμηνης προεδρίας της Ε.Ε. από το Ην. Βασίλειο. Ο Τόνι Μπλερ, αναζητώντας ιδέες να προωθήσει στο πλαίσιο της βρετανικής προεδρίας, προσκάλεσε στην Ντάουνινγκ Στριτ μία μικρή ομάδα ειδικών από διάφορες χώρες – μεταξύ των οποίων και ο καθηγητής Λουκάς Τσούκαλης.
Ο δρ Τσούκαλης, πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ από τότε, είχε παρουσιάσει την ιδέα του για ένα Ταμείο «για τους χαμένους της παγκοσμιοποίησης», την οποία είχε προηγουμένως πειστεί να υποστηρίξει και ο Ζ.Μ. Μπαρόζο. Θυμάται ότι, σε αντίθεση με άλλες παρουσιάσεις, ο Βρετανός πρωθυπουργός δεν κρατούσε σημειώσεις στη δική του. «Με είχαν προειδοποιήσει οι σύμβουλοί του ότι δεν θα ήταν δεκτικός», λέει στην «Κ».
Ωστόσο, λίγες ώρες αργότερα, επικοινώνησαν μαζί του από την Ντάουνινγκ. Του είπαν ότι ο Μπλερ ενδιαφέρεται και του ζητούσαν να γράψει το συνοδευτικό κείμενο που θα παρουσίαζε ο Βρετανός πρωθυπουργός στο Ευρωκοινοβούλιο. Πριν ολοκληρωθεί η βρετανική προεδρία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε τη σύσταση του Ταμείου. Κι αυτό παρά τον σκεπτικισμό που είχε εκφράσει η νεοεκλεγείσα τότε καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, σημειώνοντας ότι «δεν είναι σαφές ποιος θα διαχειριστεί αυτό το Ταμείο και με βάση ποια κριτήρια θα δαπανηθούν τα χρήματα».