Ποιες είναι οι συζητήσεις που κλέβουν περισσότερο τον κοινό χρόνο μιας παρέας; Εξαρτάται από την παρέα και εξαρτάται από την επικαιρότητα, ασφαλώς.
Η πολιτική, πάντως, και τα διάφορα παρακλάδια της, συνήθως όσα διακινούνται από τα ΜΜΕ ή τα social media και, ασφαλώς, οι «αποκλειστικές» πληροφορίες που θεωρεί ότι γνωρίζει ο καθένας από τους συμμετέχοντες σε τέτοιες συζητήσεις, είναι ο πρωταθλητής. Ισως μερικές φορές να διαγκωνίζεται με το ποδόσφαιρο, αλλά για πολύ μικρότερο διάστημα.
Πόσο συχνά, όμως, ένα θέμα πολιτισμού κερδίζει κατά κράτος τη θεματολογία όσων συζητούν οι παρέες; Σπανίως. Και οπωσδήποτε μόνο όταν αυτό το πολιτιστικό θέμα άπτεται εθνικών οραμάτων, πόθων, ίσως και μυστηρίου. Αυτό ακριβώς που περιβάλλει τη μεγάλη αρχαιολογική ανασκαφή της Αμφίπολης, και έχει δώσει ήδη μοναδικές αποκαλύψεις.
Είναι θέμα που αφορά πολλούς με πολλά και διαφορετικά ενδιαφέροντα. Και όσους καταπιάνονται με θέματα πολιτισμού, και όσους ενδιαφέρει η πολιτική, και τους νεότερους και τους μεγαλύτερους. Πάντως, βοηθούντων και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, η Αμφίπολη και οι θεωρίες ή οι ελπίδες για το τι μπορεί να κρύβει αυτός ο λόφος, που ξαφνικά έμαθε όλος ο πλανήτης, ακουμπούν σε συλλογικά ασυνείδητα πολλά και διαφορετικά.
Και είναι αυτές οι διαπιστώσεις που επιβεβαιώνουν τα ενδιαφέροντα, τις προτεραιότητες, τις προσδοκίες πολλών και μεγαλύτερων συνόλων μιας κοινωνίας: πολιτικών, πολιτών, επιστημόνων.
Και τότε έρχονται κάποιες άλλες ανακοινώσεις, όπως η χθεσινή του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (Ιδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδης) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που είναι σίγουρο ότι δεν θα γίνει θέμα συζήτησης σε καμιά παρέα. Την ειδησεογραφική της επικαιρότητα θα εισπράξει, στα «ψιλά» όπως λέμε, και κανείς δεν θα ασχοληθεί περαιτέρω.
Τι ανακοίνωσε, λοιπόν, το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών; Οτι ο πρόσφατα εκλιπών φιλόλογος Εμμανουήλ Κριαράς καθιστά το Ινστιτούτο τον κύριο πνευματικό του κληρονόμο. Ποιο είναι το ιδιαίτερο; Ποιο είναι το σημαντικό αυτής της είδησης;
Οτι ο Εμμανουήλ Κριαράς, τρία χρόνια πριν από τον φυσικό του θάνατο, στις 26 Σεπτεμβρίου του 2011, φρόντισε το έργο της ζωής του να βρίσκεται ανάμεσα σε ανθρώπους που γνώριζε ότι θα το φροντίσουν, θα το αξιοποιήσουν, θα το διαδώσουν. Με τη σταθερότητα που χαρακτήριζε την επιστημονική διαδρομή του, επέλεξε επιστήμονες με κοινή οπτική και δράση, ένα ίδρυμα που ήταν έτσι κι αλλιώς μέρος της ζωής του.
Δεν έχει κανένα σασπένς η επιλογή του Εμμανουήλ Κριαρά. Δεν έχει υπόνοιες για πολιτική εκμετάλλευση. Δεν συνοδεύεται από κανένα εθνικό όραμα. Μια σταθερή στάση ζωής και επιλογών έχει, και μ’ αυτό το χαρακτηριστικό δεν μπορεί να κάνει και μεγάλη διαδρομή…