Πάει καιρός αφότου το ΠΑΣΟΚ έχει αρχίσει να δυσανασχετεί φανερά με τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση και να προσπαθεί να στρέψει την πορεία της προς τα Αριστερά. (Παρέκβαση, διότι είναι αδύνατο να προσπεράσω την ειρωνεία: το ΠΑΣΟΚ στρέφει προς τα αριστερά ένα όχημα που ούτως ή άλλως είναι σταματημένο… ΠΑΣΟΚ, τι περιμένεις;). Και το ρητορικό εύρημα με το οποίο περνά το μήνυμα στους εναπομείναντες οπαδούς του (οπαδούς, περί αυτού πρόκειται…) είναι η επιστροφή στην «κανονικότητα».
Ο όρος «κανονικότητα» εν σχέσει με τη σημερινή κατάσταση έχει μπει στο λεξιλόγιο της κρίσης σχεδόν από την αρχή της. Τον εισήγαγαν οι υποστηρικτές των δραστικών αλλαγών στις δομές του κράτους. Αντιλαμβάνονταν την «κανονικότητα» ως αυτό που ποτέ δεν ήμασταν (σοβαροί, δηλαδή…), αλλά το έφεραν έτσι τα πράγματα ώστε να πρέπει τώρα να γίνουμε όπως όπως· και τη χρησιμοποιούσαν έτσι ώστε να υποβάλει την αντιπαραβολή με την Ελλάδα ως μη κανονική χώρα. Ωσπου ήλθε ο Βενιζέλος, εκεί στις αρχές του καλοκαιριού αν θυμάμαι καλά, πήρε τη λέξη και της άλλαξε τα φώτα. Διέστρεψε εντελώς το νόημά της, ονομάζοντας «κανονικότητα» τον γνωστό τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε η χώρα προ της κρίσης. «Τι νόημα έχει», θα αναρωτηθείτε, «να γλιτώνεις από τον γκρεμό, μόνο και μόνο για να ξαναπάρεις το μονοπάτι που οδηγεί στο χείλος του;». Τι το ψάχνετε; Είπαμε: ΠΑΣΟΚ…
Προσφάτως, εξέφρασε τη συγκεκριμένη στάση του ΠΑΣΟΚ η υφυπουργός Διοικητικής Αποκέντρωσης Ε. Χριστοφιλοπούλου. Να τιμωρήσουμε τώρα τους πλαστογράφους και μετά η περίοδος αυτή τελειώνει, ποτέ πια δεν θα απολυθεί κανείς από το Δημόσιο ― αυτές ήταν αν όχι οι λέξεις της, οπωσδήποτε όμως το πνεύμα των δηλώσεών της. Δεν μίλησε ευθέως για «κανονικότητα», αλλά αυτό εννοούσε. Λες και οι απολύσεις δεν γίνονται για να στηθεί επιτέλους ένα αξιοκρατικό σύστημα στο Δημόσιο, αλλά ως θυσία για να εξευμενισθούν προσωρινά τα πνεύματα των προγόνων. Δεν είναι κάτι καινούργιο αυτό από πλευράς του μικρότερου εταίρου της κυβέρνησης. Από την αρχή της κρίσης, είτε επί Παπανδρέου είτε επί Βενιζέλου, αυτή ήταν πάντα η πραγματική θέση του ΠΑΣΟΚ απέναντι στο τέρας του Δημοσίου.
Εγώ, πάντως, καταλαβαίνω τον πόνο των πασόκων και το παραδέχομαι. Παιδιά τους είναι το κηφηναριό που βολεύτηκε στο Δημόσιο και το έφερε στα μέτρα τους. Τα πονάνε, όσο κι αν αυτά έχουν από καιρό παρασυρθεί με τις κακές παρέες στον ΣΥΡΙΖΑ και περιφρονούν τους γονείς τους. Επίσης, τη μηχανή, δηλαδή το κόλπο της πολιτικής κυριαρχίας μέσω της υπερδιόγκωσης του Δημοσίου, πάλι αυτοί του ΠΑΣΟΚ την έστησαν. Επόμενο είναι να θέλουν να την κρατήσουν, τους πληγώνει εξίσου είτε να αφήσουν την επιχείρηση να την πάρει η τράπεζα του ΣΥΡΙΖΑ είτε να την καταστρέψουν οι ίδιοι με τα χέρια τους, βοηθώντας στην εισαγωγή της αξιοκρατίας. Δεν έχει συμβεί να δείτε ποτέ πώς ένας επιχειρηματίας πονάει την επιχείρηση που έστησε με κόπους και θυσίες; Ε, κάπως έτσι συμβαίνει και με τους πασόκους εν σχέσει με το Δημόσιο τον τελευταίο καιρό.
Στην πράξη, βέβαια, η προσέγγιση ΠΑΣΟΚ δεν έχει καμία ελπίδα να δελεάσει πίσω τους παλιούς πελάτες. Γιατί, ας πούμε, ο δημόσιος υπάλληλος να επιλέξει εκείνον που τον εκλιπαρεί να ανεχθεί κάποιες απολύσεις συμβολικού χαρακτήρα και όχι τον άλλον, που του υπόσχεται ότι δεν θα γίνει καμία απόλυση, ούτε καν των πλαστογράφων; Μήπως για να μη θυμώσει ο Βενιζέλος; (Εδώ που τα λέμε, είναι ένας λόγος αρκετά σοβαρός, αλλά λίγοι έχουν το χιούμορ να τον εκτιμήσουν τόσο ώστε να ψηφίσουν ΠΑΣΟΚ…)
Υπό το πρίσμα της αποφυγής αυτού του διλήμματος, θα πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να αποτιμηθεί το αποτέλεσμα της ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, την προσεχή Παρασκευή στη Βουλή. Διότι το κλίμα δυσφορίας που έχει δημιουργηθεί από το ΠΑΣΟΚ έχει επεκταθεί στην πλευρά της Ν.Δ. και έχει τυλίξει πια όλη την κυβέρνηση. Είτε κερδίσει η κυβέρνηση την ψήφο εμπιστοσύνης είτε τη χάσει (φυσικά, το πιθανότερο είναι να την κερδίσει), η αξία της νίκης θα εξαρτάται από το πεδίο στο οποίο θα επιλέξει να δώσει τη μάχη. Από τη διαδικασία στη Βουλή, θα πρέπει δηλαδή να προκύψει σαφώς ότι τα κόμματα που κυβερνούν, μένουν ρεαλιστικά προσανατολισμένα στην προσπάθεια της γενικότερης προσαρμογής της χώρας και αντιπροσωπεύουν το αντίθετο από τα παραμύθια που μοιράζει αφειδώς ο ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη και αν η κυβέρνηση χάσει (που λέει ο λόγος) την εμπιστοσύνη της Βουλής, θα έχει άλλη αξία η ήττα της, εφόσον πέσει «ηρωικά» γι’ αυτό που πιστεύει ότι είναι το σωστό. Αν κερδίσει δίνοντας την εντύπωση ότι προτείνει και αυτή ένα είδος ήπιας και ψοφοδεούς αναπαλαίωσης της «κανονικής» Ελλάδας, πιο πονηρής από αυτή που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ (μην μας πάρουν χαμπάρι στην Ευρώπη) και με διαφορετικά χρονοδιαγράμματα, τότε η νίκη της πραγματικά δεν θα έχει καμία αξία. Διότι, ανάμεσα στην απομίμηση και στο αυθεντικό, ποτέ κανείς δεν διάλεξε την πρώτη και μάλιστα όταν έρχεται και σε ακριβότερη τιμή…
Βόλφγκανγκ Λέοναρντ
Εκτός από τους πρωταγωνιστές της Ιστορίας, λίγοι άνθρωποι έχουν το προνόμιο στη ζωή τους να συμβάλουν άμεσα με τη δράση τους στα γεγονότα που καθορίζουν την ιστορική εξέλιξη της εποχής τους όσο ο καθηγητής του Yale Βόλφγκανγκ Λέοναρντ, που πέθανε σε ηλικία 93 ετών τον περασμένο Αύγουστο. Γεννήθηκε στη Βιέννη το 1921 και βαπτίσθηκε Βλαδίμηρος. Η μητέρα του ήταν φανατική κομμουνίστρια και πατέρας του (όπως ανακάλυψε αργότερα) ήταν ο σοβιετικός πρεσβευτής στη Βιέννη και προσωπικός φίλος του Λένιν. Μεγάλωσε στη Μόσχα, όπου κατέφυγε η μητέρα του μετά την άνοδο του ναζισμού και φοίτησε σε σχολείο της διεθνούς κομμουνιστικής ελίτ, με συμμαθητές τον μετέπειτα διαβόητο αρχικατάσκοπο της Ανατολικής Γερμανίας Μάρκους Βολφ και την κόρη της Ντολόρες Ιμπαρούρι. Με τις διώξεις του 1936, η μητέρα του εξορίστηκε στη Σιβηρία (όπου έμεινε επί μία δεκαετία), ενώ ο ίδιος στο Καζαχστάν.
Σώθηκε, χάρη στην προετοιμασία των σοβιετικών για την επιβολή κομμουνιστικών καθεστώτων στις χώρες που θα κατελάμβαναν. Χωρίς εξηγήσεις, τον έστειλαν σε κομματική σχολή στελεχών και, λίγο πριν από τη μάχη του Βερολίνου, ήταν ένας από την ομάδα των δέκα Γερμανών κομμουνιστών, υπό τον Ούλμπριχτ, που μεταφέρθηκαν αεροπορικώς στη Γερμανία, ώστε να αρχίσουν να στήσουν το καθεστώς από την επομένη της νίκης. Αυτό έκανε μέχρι το 1949, όταν αυτομόλησε στη Δύση. Εγινε παγκοσμίως διάσημος με το βιβλίο του «Παιδί της επανάστασης», όπου περιέγραψε με αναλυτική οξυδέρκεια το σύστημα πίσω από την ανατολική πλευρά του παραπετάσματος. Αργότερα, σπούδασε Ιστορία στο Κολέγιο St. Anthony’s της Οξφόρδης και για είκοσι χρόνια δίδαξε στο Yale. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους αναλυτές της Σοβιετίας στη Δύση. Το βιβλίο του «Παιδί της επανάστασης» είναι ένα μοναδικό βιβλίο και θα διαβάζεται πάντα με ενδιαφέρον.