Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης

Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης

2' 48" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Η νέα Ευρώπη υπό διαμόρφωση: απόσχιση, ιδεολογική πόλωση και ο αναδυόμενος θεσμικός σχεδιασμός της Ε.Ε.» ήταν ο τίτλος του 3ου Ετήσιου GPPF Φόρουμ Χανίων, που διοργάνωσε το Greek Public Policy Forum στις 26 και 27 Σεπτεμβρίου 2014 στο Κiani Beach Resort στα Χανιά. Μεταξύ άλλων τα συναπτά πάνελ απασχόλησαν θέματα όπως οι δημοκρατικές και θεσμικές επιπτώσεις των ευρωεκλογών και η ανάγκη να προχωρήσει η τραπεζική ένωση.

Ενα από τα πάνελ με θέμα «Βρίσκεται η Ευρώπη στον σωστό δρόμο; Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», φιλοξένησε τις εισηγήσεις δύο ανθρώπων που στο παρελθόν έχουν υπηρετήσει στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, τους κ. Νικηφόρο Διαμαντούρο, Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή (2003-2013) και επίτιμο καθηγητή Συγκριτικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και Χρήστο Ροζάκη, αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και επίτιμο καθηγητή Διεθνούς Δικαίου, επίσης, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αμφότεροι οι ομιλητές συνέκλιναν ως προς το ότι πρέπει να εξισορροπηθούν τα υπερεθνικά και τα διακυβερνητικά στοιχεία της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης και εξέφρασαν την ελπίδα ότι η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ενισχύσει την υπερεθνικότητα.

Ο κ. Διαμαντούρος επικεντρώθηκε στην επιλογή μεταξύ δημοκρατίας και αποδοτικότητας/αποτελεσματικότητας (efficiency), διακρίνοντας μεταξύ τριών περιόδων στην πορεία προς την ολοκλήρωση της Ε.Ε. Η πρώτη περίοδος εκκινεί με τη δημιουργία του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου και διαρκεί μέχρι το 1993. Χαρακτηρίζεται από τον στρατηγικό ακτιβισμό που διακρίνει την Επιτροπή, αλλά και από την ανάδειξη μιας «κοινοτικής λογικής» και την αδυναμία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Με τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, η δημοκρατία φαίνεται να θριαμβεύει. Η δεύτερη περίοδος διαρκεί μέχρι το 2004 και φέρνει περισσότερη δημοκρατία και λογοδοσία στην Ε.Ε., καθώς και ενδυνάμωση του ρόλου του Κοινοβουλίου, το οποίο αρχίζει να ελέγχει περισσότερο την Επιτροπή, οδηγώντας με αυτόν τον τρόπο στη διάβρωση του παλαιού συστήματος. Η αλλαγή κατά την περίοδο αυτή καθρεφτίζεται και στην κοινωνιολογία της γλώσσας που χρησιμοποιείται και στην ανάδειξη ορολογίας όπως «Ευρωπαίος πολίτης». Η τρίτη και τελευταία περίοδος στη διαδικασία ολοκλήρωσης είναι αυτή που διαρκεί μέχρι και σήμερα. Η διεύρυνση της Ε.Ε. προσέθεσε ιδιαίτερη πολυπλοκότητα, ενώ το κουβάρι της Συνθήκης της Λισσαβώνας ακόμη ξετυλίγεται. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη μεγάλες δυνατότητες. Το Κοινοβούλιο ακόμη εξελίσσει τον νέο ρόλο του και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποκτά θεσμική υπόσταση. Απομένει, ωστόσο, να δούμε αν το πείραμα «Γιουνκέρ» θα βοηθήσει την Επιτροπή να ενδυναμώσει τη θέση της και να συμβάλει εκ νέου στην επίτευξη της ισορροπίας που πρέπει να υπάρχει μεταξύ δημοκρατίας και αποτελεσματικότητας. Ωστόσο, το πλαίσιο τώρα διαφέρει ριζικά, όχι μόνον ελέω κρίσης, αλλά και επειδή το Κοινοβούλιο έχει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Φαίνεται, επομένως, ότι είναι αναγκαίο η Επιτροπή να «επανανακαλύψει» τον εαυτό της.

Από την πλευρά του, ο κ. Ροζάκης υπογράμμισε την ανάγκη για εξισορρόπηση του διακυβερνητισμού και της υπερεθνικότητας, συνδέοντας με τη δεύτερη έννοια την Επιτροπή και το Κοινοβούλιο. Η κρίση έπληξε τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνεται η νομοθετική πρωτοβουλία στην Ε.Ε., μεταθέτοντάς την από τα υπερεθνικά όργανα στο Συμβούλιο Υπουργών. Είναι ατυχές το γεγονός ότι η ίδια η Επιτροπή απαξίωσε τον ρόλο της, μετατρέποντας τον εαυτό της σε «όργανο» του Συμβουλίου –γεγονός που οφείλεται τόσο στην κρίση όσο και στη διεύρυνση προς νέα κράτη-μέλη αρνητικά διακείμενα προς την ολοκλήρωση. Για να προχωρήσουμε μπροστά, είναι αναγκαία η επιστροφή στην αρχή της υπερεθνικότητας καθώς και η εμβάθυνση της ολοκλήρωσης στην κατεύθυνση της οικονομικής ένωσης. Η Τραπεζική Ενωση αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Πρέπει, όμως, να συνοδευθεί από την κεντρική επίβλεψη των εθνικών προϋπολογισμών, αλλά και την εν γένει ενδυνάμωση των υπερεθνικών θεσμικών οργάνων της Ενωσης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή