Την ώρα που οι αγορές αντιμετωπίζουν με καχυποψία την Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έρχεται να επαναβεβαιώσει έμπρακτα τη στήριξή της, παρέχοντας μεγαλύτερη ρευστότητα στην ελληνική οικονομία.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες τραπεζικές πηγές, η Φρανκφούρτη αποφάσισε χθες να μειώσει το «κούρεμα» που επιβάλλει στους τίτλους (ομόλογα, κ.λπ.) που δίνουν οι ελληνικές τράπεζες ως ενέχυρα για να δανειστούν από την ΕΚΤ. Με τη μείωση του «κουρέματος», οι τράπεζες θα μπορούν να πάρουν με τα ίδια ενέχυρα 12 δισ. ευρώ ρευστότητα επιπλέον. Για παράδειγμα, σήμερα οι ελληνικές τράπεζες για να δανειστούν 40 ευρώ από την ΕΚΤ θα πρέπει να δώσουν ενέχυρα αξίας 100 ευρώ. Διότι η ΕΚΤ επιβάλλει «κούρεμα» περίπου 60% κατά μέσο όρο. Με τη νέα απόφαση το ποσοστό αυτό μειώνεται.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, τον Σεπτέμβριο ο δανεισμός των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ ανερχόταν σε 42,6 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, η παροχή μεγαλύτερης ρευστότητας με τα ίδια ενέχυρα προϋποθέτει πως η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να βρίσκεται σε κάποιο πρόγραμμα συμφωνημένο με την Ευρωζώνη. Τουλάχιστον για όσο διάστημα η πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας υπολείπεται των ελάχιστων αποδεκτών ορίων που έχει θέσει η ΕΚΤ. Ρόλο στην απόφαση της ΕΚΤ έπαιξε και η δέσμευση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στη διάρκεια του υπουργικού συμβουλίου, ότι θα συνεχίσει απαρέγκλιτα στον δρόμο της δημοσιονομικής προσαρμογής και των μεταρρυθμίσεων.
Fitch
Εν τω μεταξύ, η Fitch εκτιμά ότι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες είναι σε θέση να καλύψουν τυχόν κεφαλαιακές ανάγκες, που θα προκύψουν από την αξιολόγηση της ΕΚΤ, από τις αγορές. Παρ’ όλα αυτά δεν αποκλείει την υποβάθμισή τους σε περίπτωση μεγάλων κεφαλαιακών ελλειμμάτων.
«Το βασικό σενάριο είναι ότι οι τράπεζες θα καλύψουν τα όποια κενά από τις αγορές, όπως συνέβη το πρώτο εξάμηνο του 2014, μετά το στρες τεστ της ΤτΕ και δεν θα χρειαστεί να προσφύγουν στο ΤΧΣ, που έχει διαθέσιμα 11 δισ. ευρώ», υπογραμμίζει η Fitch. Σημειώνει ότι, δεδομένης της πολύ χαμηλής αξιολόγησης των τραπεζών (Β-), δεν αναμένονται αλλαγές μετά τα αποτελέσματα της άσκησης, προειδοποιεί, ωστόσο, ότι εάν προκύψουν σημαντικά κεφαλαιακά ελλείμματα, που δεν θα μπορούν να καλυφθούν βραχυπρόθεσμα μέσω κινήσεων αναδιάρθρωσης, ενδέχεται να υπάρξουν υποβαθμίσεις.
Οπως επισημαίνει ο διεθνής οίκος, η βαθιά ύφεση της οικονομίας έχει εξασθενήσει σε σημαντικό βαθμό τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, με συνέπεια τα προβληματικά δάνεια, στα οποία περιλαμβάνονται αυτά που έχουν ρυθμιστεί ή αναδιαρθρωθεί, αλλά συνεχίζουν να εμφανίζουν καθυστέρηση άνω των 90 ημερών, να βρίσκονται σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο. Σύμφωνα, μάλιστα, με τη Fitch, τα «κόκκινα δάνεια» θα συνεχίσουν να αυξάνονται έστω και με επιβραδυνόμενο ρυθμό και θα φτάσουν στο ζενίθ το 2015, ενώ ήδη αντιπροσωπεύουν το 45,6% του χαρτοφυλακίου της Alpha Bank, το 41,3% της Τράπεζας Πειραιώς, το 31,7% της Eurobank και το 29,7% της Εθνικής Τράπεζας, που εμφανίζεται σε καλύτερη μοίρα, λόγω του γεγονότος ότι το ένα τέταρτο του ενεργητικού του ομίλου αποτελεί η συμμετοχή του στη Finansbank.
Στοιχείο πρόσθετης ανησυχίας συνιστά το χαμηλό ποσοστό κάλυψης των «κόκκινων δανείων» που έχουν οι ελληνικές τράπεζες, το οποίο διαμορφώνεται στο 47% κατά μέσο όρο, με συνέπεια, σύμφωνα με τη Fitch, να απαιτούνται πρόσθετες προβλέψεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία στο τέλος του 2013, το ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 39% για την Εθνική Τράπεζα και 47% για την Eurobank και θεωρείται εξαιρετικά χαμηλό για να αντέξει περαιτέρω πιέσεις.
Ειδικά στην περίπτωση της Πειραιώς, πρόσθετες ανάγκες δημιουργεί ο μεγάλος όγκος των αναδιαρθρωμένων δανείων της, που δεν ταξινομούνται στο προβληματικό της χαρτοφυλάκιο, ενώ τόσο η Πειραιώς όσο και η Alpha βρίσκονται αντιμέτωπες με την πρόκληση διαχείρισης της μεγάλης έκθεσης που έχουν στον κατασκευαστικό τομέα και στο real estate, εν μέσω μιας αγοράς που όπως εκτιμά η Fitch θα σημειώσει περαιτέρω πτώση.
Το βάρος πέφτει στα σχέδια αναδιάρθρωσης που έχουν ανακοινωθεί, καθώς με εξαίρεση την Εθνική, που στηρίζει σε μεγάλο βαθμό την κερδοφορία της στη Finansbank, η κερδοφορία συνεχίζει να υποσκάπτεται από την αύξηση των «κόκκινων δανείων».