Τύχη δημοσιογραφική το έφερε το καλοκαίρι του 2009 να πάρω μια συνέντευξη από τον αείμνηστο καθηγητή Δημήτρη Τσάτσο. Τύχη, γιατί, όταν του τηλεφώνησα ήταν μέσα Ιουλίου, κι όχι μόνον τον βρήκα στην Αθήνα, αλλά κάτι παραπάνω από έτοιμο να απαντήσει στα ερωτήματά μου για την προεδρική εκλογή που επίκειτο και τότε. «Εκ συμπτώσεως με βρήκατε ακριβώς την ώρα που γράφω ένα κείμενο για να εξηγήσω πόσο ευτελής είναι ο τρόπος που για μια ακόμη φορά αντιμετωπίζουν οι πολιτικοί μας τους ίδιους τους θεσμούς τους οποίους υποτίθεται ότι υπηρετούν», μου είπε.
Μην τα πολυλογώ, με το που δημοσιεύθηκε η συνέντευξή του στην «Κ» προκάλεσε πολιτική θύελλα, διότι ούτε λίγο ούτε πολύ ο Δημ. Τσάτσος καταλόγιζε στον Γιώργο Παπανδρέου ότι «περιφρονεί εξόφθαλμα το νόημα του Συντάγματος», όταν προαναγγέλλει ότι θα ρίξει την κυβέρνηση Καραμανλή με όχημα την προεδρική εκλογή. Μομφή βαρύτατη όχι μόνον γιατί ο Τσάτσος ήταν ένας εκ των κορυφαίων συνταγματολόγων, αλλά γιατί είχε διατελέσει δύο φορές επικεφαλής των ευρωβουλευτών του ΠΑΣΟΚ και οι απόψεις εκτός από επιστημονικά έγκυρες, ανέκαθεν θεωρούντο ότι εκφράζουν αυθεντικά τον προοδευτικό χώρο.
Καθώς η ιστορία επαναλαμβάνεται με την απειλή του ΣΥΡΙΖΑ να ρίξει την κυβέρνηση χωρίς καν να προτείνει διάδοχο του Κάρολου Παπούλια, έχει νόημα να υπενθυμίσω την επιχειρηματολογία του Τσάτσου. Πολύ περισσότερο όταν κάθε καλοπροαίρετος πολίτης θα την βρει, νομίζω, λογική και αυτονόητη. Ιδού τι ακριβώς είχε πει: «Η περίπτωση της έκτακτης διάλυσης της Βουλής προβλέπεται από το άρθρο 32 του Συντάγματος στην περίπτωση εκείνη και μόνον που διαπιστώνεται πραγματική αδυναμία συμφωνίας της αυξημένης πλειοψηφίας της Βουλής στο πρόσωπο ενός των υποδεικνυομένων υποψηφίων. Τα μόνα θεμιτά κριτήρια της στάσης ενός κόμματος στην εκλογή Προέδρου είναι τα κριτήρια που αφορούν την προσωπικότητα και την πολιτική καταλληλότητα του υποψηφίου. Για να γίνω δε ακόμη σαφέστερος, θα σας έλεγα ότι το εν λόγω άρθρο του Συντάγματος δεν θέτει την προεδρική εκλογή ως εργαλείο στη διάθεση εκείνων που θέλουν, για λόγους άσχετους με το πρόσωπο του υποψήφιου Προέδρου, να επιτύχουν βουλευτικές εκλογές. Το νόημα του εν λόγω άρθρου είναι το ακριβώς αντίθετο. Οι πρόωρες εκλογές είναι αυτές που τίθενται στη διάθεση μιας προεδρικής εκλογής ως ultimum remedium. Δηλαδή ως έσχατο μέσο λύσης».
Τι είχε με απλά λόγια υποστηρίξει ο Τσάτσος; Οτι είναι βέβαια στη διακριτική ευχέρεια της εκάστοτε αντιπολίτευσης να διαφωνήσει με ένα υποψήφιο Πρόεδρο που η κυβέρνηση θα προτείνει ή και να αντιπροτείνει κάποιον άλλον. Αλλά όταν εκ προοιμίου αναγγέλλει ότι θα καταψηφίσει οποιοδήποτε πρόσωπο προταθεί από την κυβέρνηση (χωρίς καν να το ξέρει) με μόνο στόχο να εκβιάσει τις εθνικές εκλογές, τότε όχι μόνον περιφρονεί, αλλά εκφυλίζει το νόημα του Συντάγματος.
Ο λόγος που επέλεξα να αναδημοσιεύσω τις απόψεις του Τσάτσου δεν είναι βέβαια γιατί υπάρχει οποιαδήποτε ελπίδα να τις υιοθετήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά για να καταδείξω ότι παρά την πρωτόγνωρη κρίση, τα κόμματά μας εξακολουθούν να εξευτελίζουν νόμους, θεσμούς και εντέλει την ίδια την κοινή λογική. Και για να γίνω σαφέστερος: Εχουν αντιληφθεί άραγε στην αξιωματική αντιπολίτευση πόσο φαιδρή είναι η επιλογή τους να μην προτείνουν καν υποψήφιο Πρόεδρο της Δημοκρατίας μη τυχόν και τον ψηφίσει η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ και ακυρωθεί ο στόχος να πειθαναγκάσουν εκλογές; Για να συνειδητοποιήσουν οι Σκουρλέτηδες την αλαζονεία τους, αρκεί να αναλογιστούν τι θα γινόταν αν και η κυβέρνηση τούς συναγωνιζόταν σε ανευθυνότητα και δεν πρότεινε και εκείνη κανέναν ως διάδοχο του κ. Παπούλια. Αλήθεια έχουν αναρωτηθεί οι σύντροφοι της Κουμουνδούρου τι θα συνέβαινε σε μια τέτοια περίπτωση; Θα μπορούσε κάλλιστα η χώρα να έχει ως μόνο υποψήφιο Πρόεδρο Δημοκρατίας, π.χ., τον κ. Ηλία Παναγιώταρο, τον οποίο θα είχε κάθε λόγο να προτείνει η Χ.Α. για να αποδείξει ότι εκείνη είναι η μόνη που σέβεται το Σύνταγμα.
Το δυστύχημα είναι πως όλα τούτα όχι μόνον δεν τα σκέφτονται, αλλά δείχνουν ψιλά γράμματα για τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο κ. Τσίπρας και τα στελέχη του μοιάζουν να επελαύνουν προς την εξουσία έχοντας ένα ανεξήγητο ύφος αλαζονικής αυτοπεποίθησης, αντί να διδάσκονται από τα λάθη των προκατόχων τους. Πιστεύουν ότι εκείνοι θα αποδειχθούν άτρωτοι και δεν βλέπουν καν την τύχη που είχε ο τελευταίος που έπαιξε με τον θεσμό του Προέδρου και τη διαδικασία εκλογής του.