Πράγματι, «οι διεθνείς αγορές είναι πολλές φορές νευρικές στις αντιδράσεις τους» όπως είπε στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών κ. Γκίκας Χαρδούβελης (16.10.2014). Αυτό, όμως, είναι κάτι που προϋπολογίζεις πριν ανακοινώσεις την έξοδο σ’ αυτές. Δεν το διαπιστώνεις εκ των υστέρων όταν καείς, σαν μωρό που ακουμπάει τη σόμπα. Και είναι νευρικές για πολλούς λόγους που δεν αφορούν πρωτίστως την Ελλάδα· τι είναι ο κάβουρας, τι είναι η εθνική μας οικονομία; Είναι νευρικές από τις διεθνείς οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις οι οποίες δημιουργούν και πάλι την τέλεια καταιγίδα. Ετσι όπως έγραφε η επιθεώρηση «Business Insider», «Σαν να μην έφταναν όλα τα δύσκολα που έχει ο κόσμος (ISIS, Εμπολα, Ουκρανία, επιβράδυνση των οικονομιών της Κίνας και της Γερμανίας, περιορισμοί ρευστότητας από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ κ.λπ.) κοιτάξτε ποιος γύρισε: Η Ελλάδα. Και μάλιστα με τον χειρότερο τρόπο…» (16.10.2014).
Δεν ξέρουμε αν η κυβέρνηση πίστεψε στα δικά της ψέματα περί success story της ελληνικής οικονομίας, ή αν ήλπιζε ότι οι αλκυονίδες μέρες στις διεθνείς αγορές θα κρατήσουν για πάντα. Οπως και να έχει το πράγμα όμως, κατάφερε να σπρώξει τη χώρα στο κέντρο της αναταραχής και μάλιστα χωρίς λόγο. Αν μη τι άλλο, το 2010 που βρεθήκαμε και πάλι στο μάτι του κυκλώνα είχαμε λήξεις ομολόγων ύψους 30 δισ. ευρώ., με τις αγορές κλειστές και χωρίς γραμμή πίστωσης. Τώρα, με εξασφαλισμένες πιστώσεις από το ΔΝΤ και τη ρητή διαβεβαίωση των εταίρων ότι θα καλύψουν τυχόν χρηματοδοτικά κενά, δεν υπήρχε κανένας λόγος να ξαναγίνουμε ο «κίνδυνος» της οικουμένης.
Αυτά συμβαίνουν επειδή η κυβέρνηση κάνει πολιτική κοιτώντας το εκλογικό ακροατήριο του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι σαν να οδηγεί σε κακοτράχαλο δρόμο κοιτώντας μόνο τον καθρέφτη, δηλαδή το παρελθόν που έχει στο επίκεντρό του η ρητορική του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Είναι και το αποτέλεσμα ενός φτωχού δημόσιου διαλόγου που ασχολείται περισσότερο με τα φορέματα της -ομολογουμένως, υπέροχης- Αμάλ Αλαμουντίν (σε ποια άλλη χώρα πρωθυπουργός βλέπει τρεις δικηγόρους για μία υπόθεση;) παρά με τα μαύρα σύννεφα που σωρεύονται πάνω από το κεφάλι μας.
Η φτώχεια του διαλόγου έχει ως αποτέλεσμα να κυριαρχούν οι μύθοι. Στην Ελλάδα έχει γίνει σκληρό δόγμα ότι η λύση στο παραγωγικό της πρόβλημα είναι η αύξηση της κατανάλωσης. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι ακόμη και οι πιο δογματικοί κεϊνσιανοί οικονομολόγοι, όταν μιλούν για το «τέλος της λιτότητας» έχουν στο μυαλό τους τις πλεονασματικές χώρες, όπως είναι η Γερμανία. Δεν εννοούν χώρες σαν την Ελλάδα που η τελική κατανάλωση φτάνει το 90,7% του ΑΕΠ. Υποστηρίζουν ότι η αύξηση της κατανάλωσης στον πλεονασματικό Βορρά, θα βοηθήσει τις εξαγωγές του ελλειμματικού Νότου. Αυτό, βέβαια που ισχύει για χώρες με ισχυρή παραγωγική βάση όπως είναι η Ιταλία και η Ισπανία. Για την Ελλάδα υπάρχει μια προϋπόθεση να έχει κάτι προς εξαγωγή, να φτιάξει δηλαδή παραγωγική βάση.
Δυστυχώς ο δρόμος μπροστά μας είναι τραχύς. Οι παγκόσμιες ανισορροπίες παραμένουν και θα δημιουργήσουν πολλά «νευρικά επεισόδια» στο άμεσο μέλλον. Εχουμε τη Δύση που γηράσκει και την Ανατολή που άρχισε να ακμάζει. Οι ανισότητες ανάμεσα στις χώρες θα εντείνουν τα μεταναστευτικά ρεύματα, οι ανισότητες εντός των χωρών τον κοινωνικό αναβρασμό. Μπορεί να γκρινιάζουμε για το έλλειμμα μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα, αλλά ούτε και το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει αλλάξει· μας οδηγεί μετωπικά στην επόμενη κρίση. Η ρευστότητα στη διεθνή σκηνή οδηγεί τις κοινωνίες ανακλαστικά σε συντηρητικές μέχρι και εθνικιστικές αντιδράσεις. ήδη τις βλέπουμε στη γειτονιά μας.
Μέσα σε αυτό το τοπίο λοιπόν, η μέγιστη ανοησία είναι να γίνουμε εθελοντές για να μπούμε στο μάτι του κυκλώνα. Και μάλιστα πληρώνοντας γι’ αυτό αφού τα επιτόκια των αγορών (ακόμη και πριν το μίνι κραχ) ήταν υψηλότερα από εκείνα των εταίρων.