Η Ελλάδα θα βρεθεί πολύ σύντομα ενώπιον μεγάλων διλημμάτων ειδικά σε μια ενδεχόμενη αλλαγή κυβέρνησης μετά τις αναμενόμενες εκλογές. Και αυτό διότι στο σημερινό ευρωπαϊκό και παγκόσμιο περιβάλλον ακόμα και μια ελάχιστη απόκλιση ή αλλαγή πολιτικής από τα συμφωνηθέντα του Μνημονίου θα αποτελέσει αφορμή για μεγάλες πολιτικές και οικονομικές συγκρούσεις. Η χώρα όμως δεν έχει την πολυτέλεια να σέρνεται επί μακρόν ευρισκόμενη σε μια κατάσταση μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, όχι με αυτούς τους γείτονες σ’ αυτήν την περιοχή του κόσμου. Είναι δεδομένο ότι αργά ή γρήγορα θα πληρώσουμε τα μνημόνια με εθνικές τραγωδίες, γι’ αυτό και η ανάταξη της κοινωνίας και της οικονομίας δεν είναι θέμα μόνο κοινωνικής δικαιοσύνης, να δώσουμε πίσω στον δημόσιο υπάλληλο το χαμένο του επίδομα ή να βρει ο άνεργος δουλειά για να μη μετατραπούμε σε failed state από τη διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής. Είναι πρωτίστως θέμα εθνικής επιβίωσης και έτσι πρέπει να ιδωθεί απ’ όλους. Να ξεκινήσουμε λοιπόν από μια απλή διαπίστωση, η οποία ωστόσο αποτελεί σχεδόν πάντα και πηγή σύγχυσης, ότι λύση εντός Ευρώπης δεν σημαίνει και λύση εντός ευρώ. Να σημειώσουμε ευθύς αμέσως όμως ότι το ευρώ μάς καθιστά ισχυρούς από πολλές απόψεις, όχι όλες τους οικονομικές, και πρέπει να επιδιώξουμε, όχι ωστόσο πάση θυσία, να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη. Μια ενδεχόμενη λύση εντός Ευρωζώνης περνάει από την εκμετάλλευση της δυσπραγίας της Γαλλίας, της Ιταλίας και συνολικά του Νότου, αλλά και άλλων δυνάμεων εντός των χωρών του Ευρωπαϊκού Βορρά που βλέπουν τα χρηματοπιστωτικά συμφέροντα να καταρρακώνουν την πραγματική οικονομία. Ωστόσο είναι σχεδόν δεδομένο ότι μια τέτοια ευρωπαϊκή λύση μπορεί να αργήσει απελπιστικά για την Ελλάδα και όταν θα έρθει να μην είναι αρκετή για τα προβλήματά της. Οπως αναφερθήκαμε όμως παραπάνω, η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να παριστάνει την Πορτογαλία, τουλάχιστον όχι επί μακρόν μ’ αυτούς τους γείτονες.
Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ υποστηρίζουν ότι σε μια ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ οι ρεαλιστικές λύσεις είναι τρεις. Συνοπτικά, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα. Μόνο αυτοί οι τρεις παγκόσμιοι παίκτες θα μπορούσαν να δώσουν πιστωτική γραμμή στην Ελλάδα και να βάλουν τη «δραχμή» στα συναλλαγματικά τους αποθέματα, έτσι ώστε να μην κατρακυλήσει η ισοτιμία με ταχύτητα φωτός. Ολοι τους όμως θα ζητήσουν ανταλλάγματα. Ας δούμε κατ’ ανάγκην συνοπτικά τι σημαίνει αυτό. Η Ελλάδα όποτε εξαρτήθηκε αποκλειστικά από τις ΗΠΑ μετά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα δεν της βγήκε σε καλό. Τα ανταλλάγματα θα έχουν να κάνουν ενδεχομένως με τη συνδιαχείριση των πετρελαϊκών αποθεμάτων με την Τουρκία στο Αιγαίο και την Κύπρο ή με μια επαίσχυντη λύση στο Κυπριακό και σίγουρα οι Αμερικανοί θα ζητήσουν και άλλες μεταρρυθμίσεις στη γραμμή της εσωτερικής υποτίμησης. Επιπλέον, η προμήθεια αμυντικού υλικού για τις ένοπλες δυνάμεις θα συνδεθεί με υποχωρήσεις στο ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων και ενδεχομένως σε άλλα θέματα που σχετίζονται με την Αλβανία και ίσως και τη Θράκη. Τέλος η Ελλάδα μπορεί να καταστεί το χρυσωμένο χάπι στην ανεξαρτησία του Κουρδιστάν.
Η Ρωσία από την άλλη είναι ένας ασταθής παίκτης με περιορισμένες δυνατότητες και η προσέγγιση της χώρας μας σε τέτοιο δεσμευτικό βαθμό μ’ αυτήν ανατρέπει όλον τον γεωστρατηγικό μας προσανατολισμό, εκτός του ότι ενδέχεται να γίνουμε θυσία σε μια ενδεχόμενη αποκατάσταση των ευρωρωσικών σχέσεων. Ζητήματα επίσης θα τεθούν με τη συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ και βέβαια με την Τουρκία που θα ξεσπαθώσει. Η Κίνα από την άλλη μπορεί περισσότερα, αλλά συνεπάγεται την ίδια γεωστρατηγική αλλαγή συν τα ανταλλάγματα που θα ζητηθούν για να μετατρέψουν τη χώρα σε κινεζικό εμπορικό υποκατάστημα ή ακόμα χειρότερα σε αποθήκη προμήθειας εμπορευμάτων στην Ευρώπη.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι ο ευρωπαϊκός μας προσανατολισμός δεν πρέπει να τεθεί ούτε εν είδει αστείου υπό αμφισβήτηση. Η Ευρώπη είναι η καλύτερη οικογένεια για την Ελλάδα ακόμα και ως νεοφιλελεύθερη Ευρώπη. Ωστόσο είναι εθνική μας υποχρέωση να τραβήξουμε το σχοινί στα άκρα ακόμα και με κίνδυνο να σπάσει, διότι η χώρα μας δεν έχει την πολυτέλεια να είναι επί μακρόν αδύναμη.
*Διδάσκων στο ΕΑΠ.