H παγκόσμια οικονομία δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Οι οικονομικές εξελίξεις στις ΗΠΑ και τη Βρετανία έχουν υπάρξει, σχετικά, θετικές, αλλά η οικονομία της Ιαπωνίας παλεύει και η ανάπτυξη της Κίνας κινείται σήμερα σε βραδύτερους ρυθμούς από κάθε άλλη περίοδο της τελευταίας πενταετίας. Απρόβλεπτοι κίνδυνοι ξεπηδούν σε διάφορα μέρη του πλανήτη, ιδιαίτερα η επιδημία του ιού του Εμπολα που έχει εξοντώσει χιλιάδες ανθρώπους στη δυτική Αφρική και έχει τσακίσει τα νεύρα όλων των υπολοίπων πολιτών στον πλανήτη. Η μεγαλύτερη απειλή προέρχεται, όμως, μακράν από την ηπειρωτική Ευρώπη.
Σήμερα σκοντάφτει η ανάπτυξη και στη Γερμανία. Η Ευρωζώνη βρίσκεται στα πρόθυρα της τρίτης ύφεσης εντός εξαετίας. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες σπατάλησαν μια ολόκληρη διετία ανάπαυλας από την κρίση χρέους, χωρίς να αξιοποιήσουν ένα πολύτιμο χρονικό διάστημα που τους χάρισε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Μάριο Ντράγκι, όταν είπε πως «θα κάνει ό,τι χρειαστεί» για να σώσει το ευρώ. Οι Γάλλοι και οι Ιταλοί αγνόησαν την επιτακτική ανάγκη να προχωρήσουν σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Παράλληλα, οι Γερμανοί επέμειναν στη δημοσιονομική συνταγή της υπερβολικής ρευστότητας. Οι τιμές υποχωρούν σε εννέα ευρωπαϊκές χώρες. Ο πληθωρισμός σε όλη την Ευρωζώνη υποχώρησε κατά 0,3%. Είναι πολύ πιθανό να συνεχιστεί αυτή η πτωτική πορεία καθ’ όλη τη διάρκεια του επόμενου χρόνου. Μια περιοχή που παράγει το ένα πέμπτο του παγκόσμιου ΑΕΠ πορεύεται στη στασιμότητα και στον αποπληθωρισμό.
Οι αισιόδοξοι, εντός και εκτός Ευρώπης, αναφέρονται στην περίπτωση της Ιαπωνίας. Παγιδεύτηκε στον αποπληθωρισμό κατά τα τέλη της δεκαετίας του ’90, με δυσάρεστες αλλά όχι καταστροφικές επιπτώσεις για την ίδια τη χώρα και την παγκόσμια οικονομία. Στην Ευρωζώνη, όμως, εγκυμονούν πολύ μεγαλύτεροι κίνδυνοι λόγω της γενικότερης συγκυρίας. Κατ’ αρχάς, το φαινόμενο του χαμηλού πληθωρισμού δεν είναι μεμονωμένο στην Ευρωζώνη. Απλώνεται από την Κίνα μέχρι τις ΗΠΑ. Επιπροσθέτως, αντίθετα από την Ιαπωνία που έχει μια ομοιογενή και στωική κοινωνία, η Ευρωζώνη δεν μπορεί να μείνει ενωμένη επί μια μακρά περίοδο με οικονομική αδράνεια και υποχώρηση των τιμών. Καθώς το χρέος διογκώνεται στις πλάτες κυβερνήσεων από την Ιταλία μέχρι την Ελλάδα, τα λαϊκιστικά πολιτικά κόμματα κερδίζουν έδαφος και έτσι το ευρώ θα καταρρεύσει αργά ή γρήγορα.
Για να σταματήσει η Ευρώπη την επιδείνωση της οικονομίας θα πρέπει να σταματήσει να ενδίδει σε αυτήν την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.
Η ΕΚΤ πρέπει να ξεκινήσει τις αγορές κρατικών ομολόγων. Η καγκελάριος της Γερμανίας, Αγκελα Μέρκελ, θα πρέπει να επιτρέψει στη Γαλλία και την Ιταλία να μειώσουν τα δημοσιονομικά ελλείμματά τους σε βραδύτερους ρυθμούς. Ως αντάλλαγμα, οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Ιταλίας οφείλουν να επιταχύνουν απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η Γερμανία, η οποία δανείζεται με αρνητικά πραγματικά επιτόκια, έχει την επιλογή να αυξήσει τις δαπάνες για την αναβάθμιση των εγχώριων υποδομών.
Αυτά τα βήματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν, αλλά δεν είναι αρκετά. Πρέπει να ληφθούν πιο ριζοσπαστικά μέτρα. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία απαγορεύει λύσεις που θεωρούνται καθιερωμένες σε άλλες οικονομίες σαν τις αγορές νεοεκδοθέντων ομολόγων από την ΕΚΤ. Η ιδανικότερη νομική επιλογή θα ήταν μια μεγάλη αύξηση δαπανών σε υποδομές σε συνδυασμό με αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ. Οπότε, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα μπορούσε να ξεκινήσει την υλοποίηση προγράμματος επενδύσεων της τάξεως των 300 δισ. ευρώ για την κατασκευή σιδηροδρόμων υψηλών ταχυτήτων ή περισσότερο ενοποιημένων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας.