Δευτέρα πρωί, στον Σκαραμαγκά. Η πρόσκληση λέει «Καθέλκυση υποβρυχίου ώρα 11.00», και ο «Ωκεανός» είναι ήδη στη θάλασσα. Δεν χρειάζεται να ξέρεις πρόσωπα και πράγματα για να παρακολουθήσεις την τελετή. Αρκεί να στέκεσαι κοντά στους εργαζομένους στα ναυπηγεία, και να ακούς τι λένε. «Λες να αργήσει;» ακούω πίσω μου μια γυναικεία φωνή. «Ποτέ δεν αργεί όταν έχει φωτογράφους!» απαντά ένας κύριος.
Και πράγματι. «Αφιξη υπουργού Εθνικής Αμυνας! Ανδρες! Εεεε!» ακούγεται η φωνή από τα μεγάφωνα, και οι ναύτες απέναντι χτυπάνε τα πόδια κάτω. Ο Δ. Αβραμόπουλος περνάει μπροστά τους με βήμα γοργό. Η καθέλκυση του «Ωκεανού», του υποβρυχίου του Πολεμικού Ναυτικού σήμερα, είναι το κύκνειο άσμα της υπουργικής του θητείας. Και αυτό μάλλον εξηγεί την απίθανη ποικιλία στολών τριγύρω. Μπορεί ο «Ωκεανός» που εγκαινιάζεται σήμερα να έπεσε πρώτη φορά στο νερό το 1978, και απλώς να εκσυγχρονίστηκε για τη σημερινή τελετή, αλλά οι παπάδες με τα ράσα, οι εργάτες με τις κάσκες, οι λιμενικοί με τα μπλε, οι στρατηγοί με τις μεγάλες τους στολές, οι πολιτικοί με τα κοστούμια και η δεξίωση με τα λευκά τραπεζομάντιλα είναι εκεί. Ευτυχώς, στο βάθος εμφανίζεται και η λιμουζίνα του Κ. Παπούλια – και η τελετή αρχίζει.
Απ’ το «παρά την λίμνην Γεννησαρέτ», ο μητροπολίτης Νίκαιας, που έχει αναλάβει την ψαλμωδία, περνάει στο «υπέρ του διαφυλάττεσθαι το υποβρύχιον Ωκεανός, του Κυρίου δεηθώμεν». Και μετά, ξεκινά με τον βασιλικό του και ανεβαίνει στη γέφυρα του υποβρυχίου. Ακολουθεί ο Δ. Αβραμόπουλος, που ξεκινά με τον Κ. Παπούλια για να εγκαινιάσουν τον «Ωκεανό» – μαζί τους ένα τσούρμο φωτογράφοι. Παρά τις φωνές του πληρώματος, που είναι ήδη πάνω στο υποβρύχιο, «μην ανεβαίνετε κι άλλοι!», εκείνοι τρέχουν και πηδούν απ’ τη γέφυρα στο σκάφος. Πίσω τους, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο υπουργός Αμυνας και, στα κλεφτά, ο Γ. Τραγάκης και η Φώφη Γεννηματά σκαρφαλώνουν στο πλοίο και χαμογελούν στους φωτογράφους. Ηδη πάνω στο κατάστρωμα είναι 30 άνθρωποι, κι έτσι μπρος στο ενδεχόμενο να αρχίσουν να πέφτουν πολιτικοί στη θάλασσα, ο Δ. Αβραμόπουλος οπισθοχωρεί πριν τελειώσουν τα φλας και πάει προς τις κάμερες, όπου θα κάνει δηλώσεις ο Κ. Παπούλιας. Οπως τον ακολουθώ, ακούω μία οικεία φωνή δίπλα μου. «Τι σκορ προβλέπεις στην Καρδίτσα;». Γυρίζω και βλέπω τον Πάνο Παναγιωτόπουλο να έχει στριμώξει τον Κ. Τσιάρα, που εκτός από υφυπουργός Εξωτερικών είναι και βουλευτής Καρδίτσας. «Παλεύουμε για τις έδρες», του λέει εκείνος πονεμένα. Αλλά, βέβαια, υπάρχουν και πιο αποτελεσματικοί τρόποι πάλης.
«Ελάτε πάνω!»
Με το που τελειώνει ο Κ. Παπούλιας τις δηλώσεις, ο Δ. Αβραμόπουλος κάνει μεταβολή, και φεύγει πάλι για το υποβρύχιο. «Πού πάτε;» του φωνάζει με πανικό ένας φωτογράφος και τρέχει πίσω του. Ο υπουργός πιάνει τα σχοινιά και, μόνος του πάνω στο σκάφος πλέον, ποζάρει με το πλήρωμα σαν θαλασσόλυκος. Και με το που κλείνουν τα φλας, αποκαλύπτει τη μεγάλη του έκπληξη. «Ελάτε πάνω», φωνάζει στους 15 ηλικιωμένους άνδρες που στέκονται στο λιμάνι εδώ και ώρα. «Είναι το παλιό πλήρωμα», λέει ο υπουργός. Ο πρώτος στη σειρά, ένας 70άρης με λευκά μαλλιά, έχει ήδη φτάσει στη γέφυρα. Χαϊδεύει τον πυργίσκο. «35 χρόνια πάνε, ρε παιδιά», κάνει και σκουπίζει τα μάτια του. Ο τελευταίος στη σειρά λέει πως εκείνοι ήταν που παρέλαβαν στο Κίελο τον «Ωκεανό». «Ηταν 15 Νοεμβρίου του 1979. Πήγαμε και το πήραμε. Χωρίς τραγούδια και δόξες σαν τις σημερινές».
«Προσέξτε μην πέσει κανένας στη θάλασσα!» λέει ο Δ. Αβραμόπουλος βλέποντας το παλιό και το νέο πλήρωμα μαζί στο στενό κατάστρωμα. «Εσείς να προσέχετε», του απαντά ένας εξηντάρης. «Εμείς από δω δεν πέφτουμε και να μας σπρώχνετε!» Σαν παιδιά, οι παλιοί ναύτες πάνε πάνω-κάτω στο κύτος του υποβρυχίου κι αστειεύονται με το νέο πλήρωμα. «Τι είσαι εσύ;» ρωτάει ένας τον τωρινό κελευστή. Και πριν του απαντήσει… «Εγώ μπήκα κελευστής και έφυγα σημαιοφόρος από τούτο εδώ. Δεκαοκτώ χρόνια, ξέρεις τι θα πει;».
Ο κ. Κώστας βρίσκει ευκαιρία να θυμηθεί τότε που έφυγαν για ταξίδι, Μεγάλη Τετάρτη το 1987, και έβαφαν τα αυγά με ιώδιο στο πλοίο. Ο κ. Γιάννης λέει πως «άμα κλείσει το καπάκι, όλα τα άλλα τα ξεχνάς». Και ο κ. Βαγγέλης αγκαλιάζει τους άλλους του πληρώματος σα να ’ναι οικογένειά του. Γι’ αυτούς τους άνδρες, δεν υπάρχει σήμερα ούτε δεξίωση ούτε παράτες. Μόνο 20 χρόνια απ’ τα νιάτα τους υπάρχουν, που τα πέρασαν όλοι μαζί μέσα σε αυτό το σιδερένιο κουτί. «Τώρα τον “Ωκεανό” δεν μπορώ να τον πάω», ακούω τον κ. Βαγγέλη να λέει. «Ε, μεγαλώσατε κιόλας…», κάνω το λάθος και του απαντώ. «Τι λες, κορίτσι μου;». Ο κ. Βαγγέλης με κοιτάζει στραβά. «Του αλλάξανε τα συστήματα του “Ωκεανού”, γι’ αυτό δεν μπορώ. Δώσε μου τον “Ποσειδώνα”, που είναι όπως τότε, και φεύγω αποστολή τώρα»!