«Αν δεν σιχαίνεσαι, πιες από το δικό μου». Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, τυλιγμένος με μια μαύρη ρόμπα και με μάτια κουρασμένα, μου προσφέρει λίγο από το ουίσκι του – στο καμαρίνι του δεν βρίσκεται άλλο ποτήρι. Δεν αρνούμαι: πρώτον, δεν σου προσφέρει κάθε μέρα ποτό ένας ζεν πρεμιέ του ελληνικού θεάτρου και δεύτερον χρειάζομαι κι εγώ κάτι για να χαλαρώσω μετά την παράσταση που μόλις είδα, στην οποία πρωταγωνιστεί ο ίδιος. Μιλάμε για τον «Πουπουλένιο» του Μάρτιν Μακ Ντόνα, ένα από τα πιο συζητημένα θεατρικά της πόλης, το οποίο λόγω μεγάλης εμπορικής επιτυχίας παίζεται για δεύτερη χρονιά στο Θέατρο Αθηνών – τα εισιτήρια εξαντλούνται σχεδόν κάθε μέρα και προστέθηκε δεύτερη παράσταση την Κυριακή, πλην της λαϊκής απογευματινής του Σαββάτου.
Βρίσκομαι εδώ για να εξακριβώσω το λόγο. Ο Κωνστανίνος Μαρκουλάκης το αποδίδει κατ’ αρχάς στο ίδιο το έργο, το οποίο ο ίδιος μετέφρασε και σκηνοθέτησε: «Είναι αριστούργημα. Πιστεύω ότι θα μείνει στην ιστορία». Παρότι ο τίτλος παραπέμπει σε κάτι ανάλαφρο, κάθε άλλο παρά τέτοια είναι η υπόθεσή του. Σε ένα άγνωστο αυταρχικό καθεστώς, ένας παράξενος συγγραφέας, που γράφει ιστορίες για κακοποιημένα παιδιά, ανακρίνεται από δύο αστυνομικούς για αποτρόπαιους φόνους ανηλίκων που διαπράττονται στην πόλη. Το βαρύ όμως δραματικό στοιχείο υπονομεύεται διαρκώς από ένα στρεβλό, ανάποδο χιούμορ. Θα παρομοίαζα την παράσταση με σκωτσέζικο ντους: είναι ταυτοχρόνως τρυφερή, σκληρή και αστεία. «Σε πάει μια έτσι, μια αλλιώς», λέει ο ηθοποιός – σκηνοθέτης. «Μέσα από την έξυπνη αστυνομική πλοκή ο συγγραφέας αγγίζει πολλά ζητήματα, με αποτέλεσμα κάθε θεατής να καταλαβαίνει μια εντελώς διαφορετική παράσταση».
Δεν είναι η πρώτη φορά που παίζεται ο «Πουπουλένιος» στην Αθήνα. Η πανελλήνια πρεμιέρα δόθηκε το 2005 στον Εξώστη του Αμόρε και αργότερα ανέβηκε σε άλλες, μικρότερες σκηνές, αλλά μόνο στο Θέατρο Αθηνών έτυχε ευρείας αποδοχής. Εκτός από τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, παίζουν τρεις ακόμη γνωστοί και χαρισματικοί ηθοποιοί: ο Νίκος Κουρής, ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος και ο Γιώργος Πυρπασόπουλος. Ποιο είναι, λοιπόν, το μυστικό της επιτυχίας του «Πουπουλένιου»; Το «δυνατό» κείμενο; Η σκηνοθεσία; Η μουσική που υπογράφει ο Μίνως Μάτσας στη σκοτεινή διασκευή του παιδικού τραγουδιού «Frère Jacques»; Τα σκηνικά και κοστούμια; Ή μήπως το γοητευτικό καστ; «Ο βασικότερος λόγος είναι ότι στο έργο επικρατεί ισορροπία ανάμεσα στο χιουμοριστικό και το δραματικό στοιχείο. Επίσης, το κάνουμε όλοι με κέφι και η σκηνοθεσία έχει μεγάλη καθαρότητα και ειλικρίνεια, χωρίς να καταφεύγει σε εξυπνάδες», συνοψίζει ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, που παίζει τον έναν ανακριτή. «Η επιλογή των ηθοποιών έγινε με μεγάλη προσοχή», υπογραμμίζει ο Κ. Μαρκουλάκης, «όμως αν το ίδιο το έργο δεν είχε τίποτα να πει, πιστεύω ότι η συνεργασία μας θα εξαντλούνταν σύντομα».
«Είναι μια μοναδική ομαδική εργασία. Μια συνάντηση καλλιτεχνική, που δεν θα ξαναγίνει», τονίζει ο Γιώργος Πυρπασόπουλος (υποδύεται τον αδερφό του συγγραφέα, ο οποίος έχει νοητικά προβλήματα). «Δεν υπάρχει ανταγωνισμός και μας ενώνει αληθινή αγάπη για τη δουλειά του άλλου και σοβαρή φιλία και εκτός θεάτρου», προσθέτει ο Νίκος Κουρής, που ερμηνεύει τον δεύτερο ανακριτή. Η χημεία τους βγαίνει και στη σκηνή, αν και οι αντιδράσεις του κοινού είναι των άκρων – άλλοι καταχειροκροτούν, άλλοι φεύγουν στα μισά. Σχεδόν όλοι όμως επαινούν την ερμηνεία των ηθοποιών. «Πέρυσι, ένας μεγάλος σε ηλικία θεατής», διηγείται ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, «είπε σε μια ταξιθέτρια: “Να τους πείτε ότι παίζουν πολύ ωραία, αλλά ότι είναι ανώμαλοι! Να πάνε να τους δει κανένας ψυχίατρος!».
Την περασμένη Πέμπτη που βρέθηκα στο θέατρο, συζήτησα με μερικούς θεατές. «Είχα κοκαλώσει κατά τη διάρκεια της παράστασης. Είναι αγχωτικό έργο, βαρύ και παρανοϊκό. Εχει παντού αλληγορίες. Μου άρεσε, αλλά ψυχοπλακώθηκα», λέει η Ειρήνη, ιδιωτική υπάλληλος. «Δεν μπορούσα να καταλάβω πώς γελάνε. Τα παιδιά μπροστά μου είχαν ξεραθεί στα γέλια. Εγώ είναι σαν να έχω φάει μπουνιά στο στομάχι», υπογραμμίζει η Μαρία, συνταξιούχος, και συμπληρώνει: «Αν και σε βάζει να σκεφτείς, παραταύτα βρήκα το έργο λίγο φλύαρο». «Καλή η ιστορία, δεν μου άρεσε όμως πώς έπαιζε ο Μαρκουλάκης», διατείνεται ο Γιάννης, 33 ετών, δικηγόρος. Η 24χρονη Χρυσοβαλάντω αποκαλύπτει ότι δεν έχασε το χρόνο της, «αλλά δεν μπορώ να πω ότι ξετρελάθηκα κιόλας». Ο Γιώργος, που είναι φοιτητής Φιλοσοφικής, δίνει τη δική του άποψη: «Μου άρεσαν οι ερμηνείες, το έργο όμως όχι. Οι ιστορίες που διηγείται ο συγγραφέας δεν έχουν το απαιτούμενο βάθος για να υποστηρίξουν την υπόθεση. Υπάρχουν, πιστεύω, κενά στην πλοκή». Τότε γιατί ο «Πουπουλένιος» έχει εξελιχθεί σε θεατρικό σουξέ; τον ρωτάμε. «Ας ξεκινήσουμε από το βασικό: τι θεωρεί κάποιος επιτυχία και τι όχι…»