Πέρυσι στο «Gravity», που έγινε παγκόσμια επιτυχία, ο κινηματογράφος μάς έδειξε με απίστευτο ρεαλισμό την εμπειρία του να στριφογυρίζεις ανάλαφρα στην απέραντη «κοιλιά» του σύμπαντος, αλλά και τον εφιάλτη της απόλυτης μοναξιάς: την ασφυξία όταν κοπεί ο ομφάλιος λώρος με τη μήτρα της ζωής εκεί έξω, όταν αποσυνδεθείς βίαια από τον διαστημικό σταθμό. Φέτος, στο «Ιnterstellar» του Κρίστοφερ Νόλαν, που θα κάνει πρεμιέρα στις 6/11, θα δούμε πώς είναι να ταξιδεύεις περνώντας μέσα από «σκουληκότρυπες» (τούνελ στον χωροχρόνο, σύμφωνα με τη σύγχρονη φυσική, όπου η ασύλληπτη βαρύτητα σε ρουφάει για να σε «διακτινίσει» σε σημεία του Διαστήματος εκατομμύρια έτη φωτός μακριά). Καθώς ο άνθρωπος περιπλανιέται στο χάος αναζητώντας μια νέα Γη της Επαγγελίας, τίθενται εκ νέου φιλοσοφικά ερωτήματα γύρω από το μηδέν και το άπειρο, τη στιγμή και την αιωνιότητα, τη μοναδικότητα της ύπαρξης και την απώλεια.
Η κινηματογραφική επιστημονική φαντασία, το πιο συναρπαστικό σινεμασκόπ από το μέλλον, έρχεται δυναμικά στο προσκήνιο και με την ψηφιακή επανέκδοση της εμβληματικής ταινίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ «2001: η οδύσσεια του Διαστήματος», η οποία, κατά τον Νόλαν, αποτέλεσε πηγή έμπνευσής του για το «Interstellar». Η αποκατεστημένη «Οδύσσεια» θα κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στις 28/11 στο Λονδίνο στο πλαίσιο ενός αφιερώματος του British Film Institute με τίτλο «Sci-Fi: Days of Fears and Wonder».
Το 1968 ήταν σπουδαία χρονιά για την «ιστορία του μέλλοντος», όπως εύστοχα έχει χαρακτηριστεί η επιστημονική φαντασία. Ο Κιούμπρικ μαζί με τον Αρθουρ Κλαρκ παρουσίασαν το «2001: η οδύσσεια του Διαστήματος» ενώ ο Φράνκλιν Σάφνερ προσγειώθηκε στον δυστοπικό «Πλανήτη των πιθήκων», την πιο καλτ ταινία του είδους. Η εκτόξευση του ανθρώπου στο μέλλον φάνταζε σαν ταξίδι επιστροφής του στις ρίζες του είδους του.
Αρειανοί στους δρόμους!
Ο Χ. Τζ. Γουέλς, που φαντάστηκε τον «Πόλεμο των κόσμων» τον 19ο αιώνα, θα φανταζόταν άραγε τη διαχρονική δημοφιλία της επιστημονικής φαντασίας έως τις μέρες μας; Πάντως, η μεγαλύτερη φάρσα που έγινε ποτέ στο ραδιόφωνο βασίστηκε στο βιβλίο του: το 1938, παραμονή του Halloween, ο Ορσον Ουέλς παρουσίασε αποσπάσματα από τον «Πόλεμο των κόσμων», σαν να εκφωνούσε έκτακτο δελτίο ειδήσεων, προκαλώντας πανικό στις ΗΠΑ. Η πρώτη «εισβολή» Αρειανών στη Γη τερματίστηκε άδοξα με την εισβολή της αστυνομίας στο ραδιοφωνικό στούντιο του CBS. Η δύναμη των media ήταν διαπιστωμένη, αυτό όμως που έγινε για πρώτη φορά αντιληπτό ήταν η υπερευαίσθητη υφή της επιστημονικής φαντασίας: η ικανότητά της να αποτυπώνει τους ενδόμυχους φόβους και τις βαθιές επιθυμίες του ανθρώπου μαζί με την περιέργειά του, αλλά και το δέος του μπροστά στο άγνωστο. Η επιστημονική φαντασία συναρπάζει από την εποχή που ο Ιούλιος Βερν οραματιζόταν ταξίδια στο φεγγάρι. Παράλληλα, προκαλεί τρόμο από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να υποψιάζεται πως οι θαυμαστές μηχανές του θα κυριαρχήσουν στον κόσμο.
Στον 20ό αιώνα η επιστημονική φαντασία, λογοτεχνική ή κινηματογραφική, σημάδεψε την ποπ κουλτούρα. Ο Αρθουρ Κλαρκ επιζητούσε την εμπειρία της επαφής με εξωγήινες μορφές ζωής (ή τεχνητής νοημοσύνης) όταν ξεκίνησε τα ταξίδια του στο Διάστημα. Ο Φίλιπ Ντικ ζούσε στον ρυθμό του rock ’n ’roll αλλά και τους μεταμεσονύχτιους εφιάλτες του «Twilight Zone», όταν άρχισε να γράφει τις ψυχεδελικές δυστοπίες του. Μία από αυτές εικονογραφήθηκε έξοχα το 1982 από τον Ρίντλεϊ Σκοτ στο «Μπλέιντ ράνερ», το πιο ρομαντικό φουτουριστικό νουάρ στην ιστορία του σινεμά.
Στις τελευταίες αράδες του διάσημου βιβλίου του, ο Χ. Τζ. Γουέλς γράφει σαν να έχει ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο, μετά το ξαφνικό και ευτυχές για την ανθρωπότητα τέλος της εισβολής των Αρειανών στη Γη: «Το πιο παράξενο απ’ όλα είναι ότι μπορώ να κρατάω και πάλι το χέρι της γυναίκας μου και να σκέφτομαι πως είχα πιστέψει ότι ήταν νεκρή, όπως το ίδιο είχε πιστέψει κι εκείνη για μένα».