«Δρακόντεια» χαρακτηρίζει σε συνέντευξή της στην «Κ» την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων, το γνωστό stress test, που δοκίμασε τις αντοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών η κυρία Ντανιέλ Νουί, πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ. Σε ό,τι αφορά τις ελληνικές τράπεζες, υπογραμμίζει τη μεγάλη πρόοδο που έχουν σημειώσει τα τελευταία χρόνια.
«Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι έχουν πράγματι γίνει πολλά τα προηγούμενα χρόνια: αυξήσεις κεφαλαίου, ανασυγκρότηση του κλάδου, έγκριση και υλοποίηση σχεδίων αναδιάρθρωσης», σημειώνει η κ. Nουί. Αυτή την πρόοδο «αντανακλούν στην ουσία τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν», υπογραμμίζει χαρακτηριστικά. Η πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου του νέου μηχανισμού, σχολιάζοντας το stress test, υπογραμμίζει με έμφαση: «Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η αξιολόγηση ήταν αυστηρή, δίκαιη και εξονυχιστική για όλες τις συμμετέχουσες τράπεζες.
Σημειώνεται ότι η συνολική αξιολόγηση που διενήργησε η ΕΚΤ κάλυψε 130 πιστωτικά ιδρύματα σε όλη την Ευρώπη με σύνολο ενεργητικού 22,1 τρισ. ευρώ, το οποίο αποτελεί το 81,6% του συνολικού ενεργητικού των τραπεζών που υπάγονται στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό. Το εγχείρημα ανέλαβαν η ΕΚΤ, μέσω του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, όλες οι αρμόδιες εθνικές αρχές, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European Bank Authority – ΕΒΑ) και εξωτερικοί εμπειρογνώμονες. Συνολικά συμμετείχαν περισσότερα από 6.000 άτομα.
Σε ό,τι αφορά το αποτέλεσμα για τις ελληνικές τράπεζες, όπως ανακοίνωσε η ΤτΕ: «Τρία από τα τέσσερα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα που έλαβαν μέρος στη συνολική αξιολόγηση δεν παρουσιάζουν υστέρηση κεφαλαίων με βάση την υπόθεση δυναμικού ισολογισμού και το τέταρτο πιστωτικό ίδρυμα στην ουσία δεν παρουσιάζει κεφαλαιακή υστέρηση».
– Τα αποτελέσματα των ελληνικών τραπεζών στο πανευρωπαϊκό stress test ήταν καλύτερα των αναμενομένων. Πώς φτάσαμε στο σημείο αυτό;
– Οι αγορές έχουν πάντα διάφορες προσδοκίες. Ο σκοπός της ΕΚΤ ήταν να εξετάσει διεξοδικά τις τράπεζες που συμμετείχαν στη συνολική αξιολόγηση και να ολοκληρώσει τη δημιουργία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, ο οποίος θα αναλάβει την εποπτεία των τραπεζών από μεθαύριο. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η αξιολόγηση ήταν αυστηρή, δίκαιη και, επιτρέψτε μου να πω, εξονυχιστική για όλες τις συμμετέχουσες τράπεζες. Οσον αφορά τις ελληνικές τράπεζες, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι έχουν πράγματι γίνει πολλά τα προηγούμενα χρόνια: αυξήσεις κεφαλαίου, ανασυγκρότηση του κλάδου, έγκριση και υλοποίηση σχεδίων αναδιάρθρωσης κ.ά. Αυτό ακριβώς αντανακλούν στην ουσία τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν την περασμένη Κυριακή. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Ως επόπτες, είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τα καθήκοντά μας και να αντεπεξέλθουμε με συνέπεια στις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας. Από μεθαύριο, 4 Νοεμβρίου, ο τραπεζικός τομέας στην Ευρώπη μπαίνει πλέον σε μια νέα εποχή.
– Πώς αξιολογείτε γενικότερα τα αποτελέσματα που προέκυψαν από το stress test;
– Είμαι πολύ ικανοποιημένη με το αποτέλεσμα της συνολικής αξιολόγησης. Η όλη διαδικασία ήταν εξαιρετικά διεξοδική και βασίστηκε σε πολύ αυστηρά κριτήρια, κάποιοι μάλιστα στην Ελλάδα τη χαρακτήρισαν «δρακόντεια». Το αποτέλεσμά της ενίσχυσε σημαντικά τη διαφάνεια των ισολογισμών των τραπεζών. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, μετά τον συνδυασμό του ελέγχου της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού, Asset Quality Review – AQR, και της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων – stress test διαπιστώθηκε μείωση κεφαλαίων κατά 263 δισεκατομμύρια ευρώ στον τριετή ορίζοντα της άσκησης σύμφωνα με τις προβολές του δυσμενούς σεναρίου. Ενα ακόμη παράδειγμα είναι ότι κατά την άσκηση AQR εντοπίστηκαν επιπλέον μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 136 δισεκατομμυρίων ευρώ. Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη ότι, από το καλοκαίρι του 2013 και μετά, οι τράπεζες που θα υπόκεινται σε άμεση εποπτεία στο πλαίσιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, μεταξύ των οποίων και οι τέσσερις ελληνικές, έχουν ενισχύσει τους ισολογισμούς τους κατά περισσότερα από 200 δισεκατομμύρια ευρώ, γεγονός που επίσης συμβάλλει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα.
Η πιστωτική επέκταση «κλειδί» για την ανάκαμψη
– Στην Ελλάδα είχαμε πολλές συγχωνεύσεις τραπεζών λόγω της κρίσης. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θεωρείτε ότι υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερη συγκέντρωση του κλάδου;
– Αρμόδιες να αποφασίσουν γι’ αυτό είναι οι αγορές. Η αποστολή των εποπτών είναι να εκτελούν τα καθήκοντά τους με ακεραιότητα, διασφαλίζοντας την ισότιμη μεταχείριση των εποπτευομένων. Χάρη σε όλες τις προσπάθειες που έχουμε καταβάλει, οι ισολογισμοί των τραπεζών είναι περισσότερο διαφανείς και οι επενδυτές μπορούν πλέον να σχηματίσουν μια καλύτερη εικόνα της κατάστασης. Οσον αφορά την Ελλάδα, η ανασυγκρότηση του τραπεζικού τομέα ήταν αποτέλεσμα της κρίσης, η οποία οδήγησε σε σημαντική κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας και επηρέασε αρνητικά τους ισολογισμούς των τραπεζών. Πιστεύω ότι η ανασυγκρότηση του τομέα βοήθησε τις ελληνικές τράπεζες να αντέξουν στη σφοδρότητα της κρίσης.
– Η αβεβαιότητα για τις οικονομικές προοπτικές της Ευρωζώνης παραμένει. Μπορεί να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς ουσιαστική πιστωτική επέκταση;
– Η πρόσβαση σε τραπεζικά δάνεια είναι πολύ σημαντική στην Ευρώπη. Ενας πιο εύρωστος τραπεζικός τομέας, ως αποτέλεσμα της δημιουργίας του ΕΕΜ και της ολοκληρωμένης πλέον συνολικής αξιολόγησης, θα είναι καλύτερα προετοιμασμένος για να στηρίξει πιο ουσιαστικά την οικονομική δραστηριότητα. Θα ήθελα επίσης να αναφέρω ότι η ευρωπαϊκή οικονομία στηρίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό στον τραπεζικό τομέα για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων από ό,τι άλλες οικονομίες, όπως είναι για παράδειγμα η αμερικανική. Πρέπει όμως να σημειωθεί πως οι επιχειρήσεις στην Ευρώπη αποκτούν σταδιακά τη δυνατότητα να αντλούν κεφάλαια από τις αγορές, γεγονός που αναμένεται να στηρίξει την οικονομική δραστηριότητα μελλοντικά.
– Βρισκόμαστε για μεγάλο χρονικό διάστημα σε περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων. Τι σημαίνει αυτό για τις τράπεζες και πώς θα αντιμετωπίσουν μια σταδιακή έξοδο από την ακολουθούμενη χαλαρή νομισματική πολιτική;
– Δεν αναφέρομαι σε ζητήματα νομισματικής πολιτικής, αλλά επί της αρχής αυτή η περίοδος χαμηλών επιτοκίων θα πρέπει να βοηθήσει τις οικονομίες να τεθούν και πάλι εντός τροχιάς, πράγμα που θα ωφελήσει όχι μόνο τον τραπεζικό τομέα αλλά και τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά στην Ευρώπη.
Το πρώτο βήμα προς την τραπεζική ένωση
Η Τρίτη 4 Νοεμβρίου αποτελεί ιστορική στιγμή για την Ευρωπαϊκή Ενωση καθώς πραγματοποιείται το πρώτο μεγάλο βήμα για τη δημιουργία της τραπεζικής ένωσης. Πρόκειται για κομβική εξέλιξη καθώς στο πλαίσιο της δημιουργίας της τραπεζικής ένωσης η ΕΚΤ θα αναλάβει την άμεση εποπτεία των 120 μεγαλύτερων τραπεζικών ομίλων της Ευρωζώνης. Τι σημαίνει αυτό για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις; «Επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα έχουν καλύτερη πρόσβαση σε περισσότερα και ασφαλέστερα χρηματοοικονομικά προϊόντα», τονίζει η κυρία Nουί. Σε δεύτερο χρόνο, σημειώνει, θα δημιουργηθεί «κοινό σύστημα εγγύησης καταθέσεων και οι καταθέσεις δεν θα εξαρτώνται πλέον από τις επιμέρους χώρες».
– Πόσο σημαντική για την Ε.Ε. είναι η τραπεζική ενοποίηση; Τι σηματοδοτεί για το τραπεζικό σύστημα και τους πολίτες, στην πράξη, η τραπεζική ενοποίηση;
– Ο Ενιαίος Μηχανισμός Εποπτείας δημιουργεί τις συνθήκες για μια πιο ολοκληρωμένη και αξιόπιστη χρηματοπιστωτική αγορά σε ολόκληρη την Ευρώπη. Περιορίζοντας τους θεσμικούς και νομικούς φραγμούς μεταξύ των κρατών, η αγορά διευρύνεται και οι τράπεζες αποκτούν ευκολότερα πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων. Αυτό αναμένεται με τη σειρά του να βελτιώσει την πρόσβαση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών σε περισσότερα και ασφαλέστερα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω σε αυτό το σημείο ότι ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός δεν πρέπει να εξετάζεται ξεχωριστά. Και αυτό γιατί η τραπεζική ένωση στηρίζεται σε δύο ακόμη πυλώνες: τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης και ένα κοινό σύστημα εγγύησης των καταθέσεων, το οποίο θα ολοκληρωθεί σε μεταγενέστερο στάδιο. Η πλήρης τραπεζική ένωση θα επιτευχθεί όταν η εμπιστοσύνη στις τράπεζες και τις καταθέσεις δεν θα εξαρτάται πλέον από τη χώρα στην οποία είναι εγκατεστημένες οι τράπεζες. Αυτό θα αποτελέσει ένα σημαντικότατο βήμα τόσο για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση όσο και προς μια μελλοντική ένωση των αγορών κεφαλαίων.
– Θα είναι πραγματικά κοινή η εποπτεία των τραπεζών ή μήπως οι μεγάλες τράπεζες ή τράπεζες από μεγάλες χώρες θα βγουν τελικά ευνοημένες;
– Είμαστε εδώ για να διασφαλίσουμε ότι το ισχυρό εποπτικό πλαίσιο θα εφαρμόζεται ομοιόμορφα σε ολόκληρη τη Ζώνη του Ευρώ. Με την εξάλειψη του κανονιστικού αρμπιτράζ και της εθνικής μεροληψίας, ο ΕΕΜ ενισχύει σημαντικά την εμπιστοσύνη στην τραπεζική εποπτεία και αυτό αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση της φερεγγυότητας όλων των τραπεζών, μικρών και μεγάλων.
Ποια είναι η Ντ. Νουί
Η κ. Ντανιέλ Νουί είναι η πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ. Εχει σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες και Δημόσια Διοίκηση στο Institut d’ Etudes Politiques και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στο Δίκαιο. Ξεκίνησε την καριέρα της στην κεντρική τράπεζα της Γαλλίας όπου εργάστηκε στην Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας για περίπου δέκα χρόνια.
Εν συνεχεία μετακινήθηκε στη Νέα Υόρκη όπου εργάστηκε ως εκπρόσωπος της ΕΚΤ. Η κ. Nουί διετέλεσε πρόεδρος της Επιτροπής της Βασιλείας για τη νέα εποπτεία των τραπεζών, από την οποία προέκυψαν οι γνωστοί «Κανόνες της Βασιλείας». Στη συνέχεια ανέλαβε επικεφαλής της γαλλικής υπηρεσίας εποπτείας των τραπεζών. Σημειώνεται ότι κάτω από την ομπρέλα του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού θα βρίσκονται 120 τράπεζες.